Στη Θεολογία Χατζή
Το σημαντικό έργο της ιεραποστολής παρουσιάζει στην “Κιβωτό της Ορθοδοξίας” ο Μητροπολίτης Ζάμπια Ιωάννης. Όπως λέει ο σεβασμιώτατος, εργάζεται ελπίζοντας μέσα από την Ορθόδοξη ιεραποστολική του δράση να ζήσει όχι μόνο η αφρικανική ήπειρος τη δική της Ανάσταση, αλλά και ολόκληρη η ανθρωπότητα σε έναν καλύτερο κόσμο.
Σεβασμιώτατε, από πολύ νέος αφιερωθήκατε στην ιεραποστολή στην Αφρική. Τι σας είλκυσε σε αυτή τη διακονία;
Δεν σας κρύβω ότι πάντοτε με είλκυαν οι προκλήσεις. Από πολύ μικρός αναλογιζόμουν ότι 2.000 χρόνια τώρα πρωταρχική διακονία της Ορθοδοξίας ήταν η ποιμαντική ευθύνη να οδηγήσει τους ανθρώπους στην εν Χριστώ σωτηρία. Τα βήματά μου τα οδήγησε ο Θεός υπό τη σκέπη της κατ’ εξοχήν Ιεραποστολικής Εκκλησίας, του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής. Σε αυτή τη συνειδητή και κατασταλαγμένη επιλογή μου με ώθησαν πρόσωπα που εμφορούνταν από ιεραποστολικό ζήλο. Τα ευγνωμονώ από καρδιάς και τα μνημονεύω προσευχητικά.
Είναι εύκολο να ασχοληθεί ο καθένας με την εξωτερική ιεραποστολή;
Ιεραποστολή σημαίνει μαρτυρία και ταυτόχρονα μαρτύριο. Αυτό το ξεχωριστό μαρτυρικό μεγαλείο διακονίας προβάλλει και επιδεικνύει κατά τους τελευταίους είκοσι αιώνες της ιστορικής της πορείας η Εκκλησία των Αλεξανδρέων, από τον Απόστολο και Ευαγγελιστή Μάρκο, τον 1ο αιώνα.. Εγώ προσωπικά εργάζομαι ελπίζοντας μέσα από την Ορθόδοξη ιεραποστολική δράση να ζήσει όχι μόνο η αφρικανική ήπειρος τη δική της Ανάσταση, αλλά και ολόκληρη η Ανθρωπότητα σε έναν καλύτερο κόσμο. Γι’ αυτό δεν είναι εύκολο να ασχοληθεί καθένας με την αποστολή αυτή. Αντέχουν μόνο όσοι είναι αποφασισμένοι να αποδεχθούν με εμπιστοσύνη στον Χριστό τις αναγκαίες θυσίες, τους πόνους, τις αμφισβητήσεις και τις απορρίψεις για χάρη Του. Κυρίως, το «άδειασμα» του εαυτού τους για την αγάπη του «ελαχίστου αδελφού». Πολλές και ανυπέρβλητες δυσκολίες υπάρχουν στην ιεραποστολή. Μόνοι μας οι άνθρωποι αδυνατούμε να τις ξεπεράσουμε, αλλά ο Θεός πάντοτε βοηθά.
Τι σημαίνουν για την Ορθοδοξία άνθρωποι όπως ο Μακάριος, ο Πατριάρχης Θεόδωρος και ο Αναστάσιος Αλβανίας να αναλώνονται στον Ευαγγελισμό της Αφρικής;
Το ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας εκφράζεται μέσα από πρόσωπα. Και οι τρεις Προκαθήμενοι που αναφέρατε συνδέονται με κοινό έργο και κοινά οράματα. Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’50 -κρίσιμη εποχή για την Κύπρο και τις αφρικανικές χώρες, που σχοινοβατούσαν τότε μεταξύ ζωής και θανάτου, μαχόμενες κατά της αποικιοκρατίας-, συνέβη κάτι μοναδικό, που έμελλε να αλλάξει την παρουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αφρική. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Mακάριος Γ’, καταδικασμένος χωρίς δικαστήριο από τους Άγγλους και εξόριστος στις Σεϋχέλλες, έπρεπε να περάσει από τη Ναϊρόμπι της Κένυας. Στη διάρκεια της εκεί παραμονής του γνώρισε τον αρχηγό του Απελευθερωτικού Αγώνα των Κενυατών, Γιόμο Κενυάτα, μετέπειτα Εθνάρχη και πρώτο πρόεδρο της χώρας. Ο κοινός πόνος, ο κοινός αγώνας και η κοινή αδικία που υφίσταντο η Κύπρος και η Κένυα δημιούργησαν δεσμό φιλίας και κατανόησης ανάμεσα στους δύο ηγέτες, που στάθηκε γόνιμος και ιστορικός στη μετέπειτα πορεία της Ορθοδοξίας στην Κένυα και επηρέασε θετικά και τις υπόλοιπες αφρικανικές χώρες. Ο Μακάριος σε συνεργασία με τον τότε Πατριάρχη Αλεξανδρείας Νικόλαο ΣΤ’ οργάνωσαν το πρώτο πατριαρχικό σεμινάριο «Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος ο Γ’». Εκεί προετοιμάζονταν από τον τοπικό πληθυσμό λαϊκοί κατηχητές και ιθαγενείς κληρικοί. Διευθυντής του διετέλεσε και ο νυν Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, Αναστάσιος. Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος, κατά την ειρηνική επίσκεψή του στην Εκκλησία της Κύπρου, στην Ι.Μ. Κύκκου, είχε αναφερθεί στην προσφορά του Μακαρίου, τονίζοντας ότι «υλικώς και ηθικώς εστήριξεν την Ιεραποστολή της Αλεξανδρινής Εκκλησίας εξαιρέτως διά της ιδρύσεως της Πατριαρχικής Σχολής στο Ναϊρόμπι». Παρόμοιο πατριαρχικό σεμινάριο, υπό τον τίτλο «Πατριαρχική Σχολή Μεγάλου Αθανασίου», επαναλειτούργησε με πρωτοβουλία του κ. Θεοδώρου στην Αλεξάνδρεια. Το έργο του Πατριαρχείου μας συνεχίζεται απρόσκοπτα και δημιουργικά όσο θα υπάρχουν χαρισματικές προσωπικότητες, όπως αυτές που μνημονεύσαμε.
Τι χρειάζονται σήμερα οι ιεραπόστολοι της Αφρικής;
Σήμερα, το ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας μας συνεχίζεται επάξια στην απέραντη αφρικανική ήπειρο από άξιους κληρικούς και λαϊκούς εργάτες του Ευαγγελίου, με πρωτεργάτη τον Πατριάρχη Θεόδωρο Β’. Ως πνευματικοί στρατιώτες του Χριστού, οργώνουν κυριολεκτικά κάθε σπιθαμή της αφρικανικής γης, για να μεταφέρουν το μήνυμα της σωτηρίας, το Ευαγγέλιο του Χριστού παντού. Και όχι μόνον! Υπάρχουν και κοινωνικοί λόγοι. «Χιλιάδες μέλη των ιεραποστολικών κλιμακίων του Πατριαρχείου μας, κληρικοί και λαϊκοί, μοχθούν να προσφέρουν εαυτόν διά να δώσουν το χαμόγελο στα χείλη των παιδιών, που αναζητούν στοργή και αγάπη», τονίζει ο Πατριάρχης. Σύνθημά μας η «Μαρτυρία αγάπης εν διακονία». Είναι συγκλονιστικό να βλέπεις τον Πατριάρχη μας στη διάρκεια των συχνότατων ιεραποστολικών του περιοδειών να γίνεται ένα με πονεμένα ανθρώπινα πρόσωπα, με τους ταπεινούς και ταλαίπωρους Αφρικανούς, το ποίμνιό του. Οι Αφρικανοί αντιλαμβάνονται την αγαπώσα καρδία του, φλεγόμενη από αγάπη προς αυτούς. Πραγματικός πατέρας και αδελφός! Όλοι εμείς, οι συνεργάτες του στο Πατριαρχείο, παραδειγματιζόμαστε από αυτόν και προσπαθούμε να τον μιμηθούμε. Για τούτο, λοιπόν, χρειάζονται οι ιεραπόστολοι σήμερα. Το θεάρεστο αυτό έργο επιτελείται πρώτιστα με τη Χάρη του Τριαδικού Θεού, που εκλέγει τελικά τα κατάλληλα πρόσωπα.
Το ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας μας συνεχίζεται επάξια στην απέραντη αφρικανική ήπειρο από άξιους κληρικούς και λαϊκούς εργάτες του Ευαγγελίου, με πρωτεργάτη τον Πατριάρχη Θεόδωρο Β
Πρόσφατα προχειρισθήκατε Μητροπολίτης Ζάμπια και Μαλάουι. Πώς είναι η κατάσταση της Ορθοδοξίας στη χώρα;
Τα προβλήματα ανθρωπιστικής κρίσης και πνευματικής φτώχειας είναι τεράστια. Η Ζάμπια, ειρηνική χώρα 16 εκατομμυρίων ψυχών, μαστίζεται από ανεργία και υποσιτισμό. Τεράστιο ποσοστό των κατοίκων νοσούν ή είναι φορείς του AIDS. Μαλάρια, χολέρα και τύφος, ξηρασία και έλλειψη πόσιμου νερού, αδυναμία προσφοράς δωρεάν Παιδείας και ιατρικής περίθαλψης, εμφύλιοι πόλεμοι, εκτοπισμένοι και πρόσφυγες, αγνοούμενοι, τεράστια ανεργία και μεγάλος πληθωρισμός είναι καθημερινοί εχθροί μας. Ζούμε σε χώρα με ειδικές συνθήκες. Η παρουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μπορεί να διαδραματίσει σπουδαίο αμφίπλευρο ρόλο. Να νοηματοδοτήσει πνευματικά τους ανθρώπους, μπολιάζοντάς τους στο αθάνατο δέντρο της Ορθόδοξης πίστης και ζωής, και να βοηθήσει κατά το δυνατόν στην απάλυνση του ανθρώπινου πόνου, της κακουχίας, της πείνας και της φτώχειας. Πιστεύω ότι δεν πρέπει να απελπιζόμαστε, διότι μόνο εκείνοι που θα σπείρουν «εν δάκρυσι» θα θερίσουν «εν αγαλλιάσει» (Ψαλμ. 125,5). Πιστεύω και ελπίζω ότι ο Θεός της Αγάπης θα μας ενισχύσει στο δύσκολο έργο μας με ανθρώπους που μπορούν να βοηθήσουν σε αυτό.
Το ελληνικό στοιχείο της Μητροπόλεως συμμετέχει στο έργο σας;
Στη Ζάμπια και στο Μαλάουι κατοικούν ολιγοστοί, αλλά προκομμένοι και εργατικοί Έλληνες. Ελληνική παροικία έχουμε στην πρωτεύουσα Lusaka και στην επαρχία Cooperbelt. Στο Μαλάουι, η σημαντικότερη παρουσία ελληνικού στοιχείου σημειώνεται στην πόλη Blantyre. Οι Έλληνες της Διασποράς, ιδίως όσοι κατοικούν στα όρια της δικαιοδοσίας του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, στήριξαν και στηρίζουν την προσπάθειά του μέσω των Μητροπόλεων και των Επισκοπών του. Έτσι και στη δική μας Μητρόπολη το φιλότιμο και η πηγαία αγάπη τους μας στηρίζουν σε κάθε δυσκολία του πολύπλευρου έργου μας. Τους ευγνωμονούμε γι’ αυτό.
Ποια προβλήματα αντιμετωπίζετε;
Το ιεραποστολικό έργο της Μητροπόλεώς μας αναπτύσσεται ικανοποιητικά, αλλά παρουσιάζονται καθημερινά ανάγκες, που έως την προηγούμενη ημέρα αγνοούσαμε. Δίνουμε αγώνα να σταθούμε ορθοί. Η οικονομική κρίση που πλήττει την πατρίδα μας επηρεάζει άμεσα και το ιεραποστολικό έργο. Χωρίς την ηθική και υλική στήριξη των Χριστιανών, είναι σχεδόν αδύνατον να αντεπεξέλθουμε στις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις. Χρειαζόμαστε να προετοιμάσουμε ιθαγενείς κατηχητές για τη διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης σε εκατοντάδες μικρούς και μεγάλους ιθαγενείς που επιθυμούν να γίνουν Ορθόδοξοι στη Ζάμπια και το Μαλάουι. Χρειαζόμαστε κατάλληλο κατηχητικό υλικό στην αγγλική και σε τοπικές διαλέκτους, εκδόσεις σχετικών λειτουργικών και θεολογικών βιβλίων και φυλλαδίων, χρήματα για μεταφορικά έξοδα των κατηχητών, που είναι μεγάλα, προκειμένου να φθάνουν στις απομακρυσμένες περιοχές, αλλά και για έξοδα βαπτίσεως (απαραίτητα είδη για το Μυστήριο). Χρειαζόμαστε επίσης πόρους για αγορά γης και οικοδομή μικρού ναού και σχολείου στους χώρους όπου θα αναπτυχθεί η ιεραποστολή. Πολλά από αυτά τα παιδιά είναι άπορα και ορφανά. Χρειάζεται να φροντίσουμε εμείς για τη χορηγία υποτροφιών. Χρειαζόμαστε χρήματα για αγορά τροφίμων, φαρμάκων, ρουχισμού και υποδημάτων.
Η οικονομική κρίση που πλήττει την πατρίδα μας επηρεάζει άμεσα και το ιεραποστολικό έργο. Χωρίς την ηθική και υλική στήριξη των Χριστιανών, είναι σχεδόν αδύνατον να αντεπεξέλθουμε στις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις
Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος αγγίζει τα προβλήματα της ιεραποστολής;
Κάθε Σύνοδος αποτελεί θετικό βήμα προς την ενίσχυση της ενότητας, της οικουμενικότητας και της μαρτυρίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο. Στη συνερχόμενη Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Κρήτη συμμετέχει και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, υπό την ηγεσία του Πατριάρχου μας, κ. Θεοδώρου. Είναι ανάγκη των καιρών να υπάρξει διορθόδοξη προσέγγιση για τον συντονισμό της Ορθόδοξης ιεραποστολής. Ελπίζω στην επόμενη Μεγάλη Σύνοδο να συζητηθεί και το θέμα αυτό.
