Της Λητώς Μησιακούλη
Η «λαίλαπα» του Brexit έχει φτάσει έξω και από τα απόμερα χωράφια της αγοράς τέχνης και συλλεκτικών αντικειμένων. Τα στελέχη των ισχυρότερων οίκων δημοπρασιών διεθνώς παρακολουθούν καθημερινά τις πολιτικές και χρηματοοικονομικές αναταράξεις στη Μεγάλη Βρετανία και προσπαθούν να αντιδράσουν σωστά μπροστά στα γεγονότα, στην επηρεασμένη ψυχολογία των επενδυτών και συλλεκτών και, φυσικά, στο μεγάλο άγνωστο που ακολούθησε την απόφαση των Βρετανών να βγουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μέχρι στιγμής, πάντως, Sotheby’s, Christie’s, Phillips και Bonhams, που έχουν έδρα στο (φανατικά «Bremain») Λονδίνο, δεν έχουν προχωρήσει σε κάποια αλλαγή. Αυτό σημαίνει ότι οι καλοκαιρινές δημοπρασίες διεξάγονται κανονικά, χωρίς ακυρώσεις ή άλλου είδους μετατροπή.
Θετικά σημάδια υπήρξαν στις αγοραπωλησίες μοντέρνας και ιμπρεσιονιστικής τέχνης, καθώς ορισμένα έργα, που εκπλήρωσαν τις προσδοκίες των ιδιοκτητών τους, όχι μόνο κατάφεραν να πουληθούν, αλλά και ξεπέρασαν τις αρχικές εκτιμήσεις. Παράδειγμα αποτελεί το «Madame Hanka Zbrowska» του Amedeo Modigliani, στο οποίο είχε απεικονίσει τη σύζυγο του ξακουστού εμπόρου έργων τέχνης Leopold Zbrowski. Η τιμή που κατάφερε να αγγίξει το έργο ήταν 8,3 εκατ. στερλίνες, πολύ πιο πάνω από τις εκτιμήσεις. Ακόμη, ο πίνακας του Renoir με τίτλο «Rochers de l’Estaque», χρονολογίας 1882, είχε αρχική εκτίμηση 500.000 στερλίνες, αλλά κατάφερε να διπλασιάσει την αξία του, αγγίζοντας στο τέλος το 1,1 εκατ. στερλίνες!
Τα «θύματα» των πωλήσεων
Όχι όμως ότι δεν υπήρξαν και κακές στιγμές. Την ημέρα του κρίσιμου δημοψηφίσματος, τα γραφεία του οίκου Christie’s κατέγραψαν τα χειρότερα χαμηλά που έχουν σημειωθεί ποτέ στην ιστορία του την τελευταία δεκαετία. Μάλιστα, ο τζίρος της δημοπρασίας μοντέρνας τέχνης και ιμπρεσιονιστών έπεσε από τα προσδοκώμενα 48,7 εκατ. στερλίνες στα 32,8 εκατ. στερλίνες, ενώ κατέγραψε πτώση 64% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Κάποιοι το αποδίδουν αυτό μόνο στην αρνητική ψυχολογία του αγοραστικού κοινού και άλλοι στο γεγονός ότι εκείνη την ημέρα κάποιοι πωλητές απέσυραν αρκετά έργα τους. Σε αρκετές περιπτώσεις, κάποια από τα πιο σημαντικά αντικείμενα έμειναν απούλητα, λόγω των πολιτικών εξελίξεων.
Στα «θύματα» του Brexit συγκαταλέγεται και ο πίνακας του Claude Monet με θέμα τον Σηκουάνα. Αν και ήταν από τα πιο περιζήτητα έργα της δημοπρασίας, δεν κατάφερε να πιάσει την τιμή που είχαν συμφωνήσει με εγγύηση ο πελάτης και ο οίκος. Ούτε όμως και το διαμάντι «Lesedi la Rona» (Πηγή Φωτός) κατάφερε να πουληθεί στη μεγάλη, ειδική δημοπρασία που έγινε από τους Sotheby’s Λονδίνου στις 29 Ιουνίου. Παρά την προβολή από τον Τύπο και το γεγονός ότι ήταν το μεγαλύτερο ακατέργαστο διαμάντι που είχε ποτέ δημοπρατηθεί, με βάρος 1.109 καράτια, δεν υπήρξε πλειοδότης στα 70 εκατ. δολάρια, που ήταν η αρχική τιμή της εκτίμησής του.
Στοίχημα για τα θρησκευτικά έργα
Παρά την αποτυχία της παραπάνω πώλησης, ο οίκος Sotheby’s προχωρά ακάθεκτος στα επόμενα στοιχήματα του Ιουλίου. Ηδη, διεξήγαγε μια πολύ σημαντική δημοπρασία, με πίνακες Old Masters, εκ των οποίων αρκετοί έχουν θρησκευτικό θέμα. Την προσοχή έχει τραβήξει το έργο «Ο τελευταίος δείπνος» (60,8 x 78,7 εκ.), το οποίο ζωγραφίστηκε στο εργαστήρι του Pieter Coecke van Aelst, στις Βρυξέλλες, το 1538! Σύμφωνα με τα στοιχεία του οίκου, μια εκδοχή του πρωτότυπου πίνακα βρίσκεται στο Μουσείο Καλών Τεχνών στις Βρυξέλλες. Η τιμή της εκτίμησής του κυμαίνεται από 15.000 έως 20.000 στερλίνες.
Πολύ πιο υψηλή τιμή έχει ο πίνακας «Virgin and Child» από τον Δάσκαλο του Ασώτου. Είναι λάδι σε πάνελ, έχει διαστάσεις 77,2 x 53 εκ. και αναμένεται να αγγίξει τελική τιμή μεταξύ 80.000 και 120.000 στερλινών. Οι ειδικοί μάλιστα εξυμνούν το ταλέντο του ζωγράφου, λέγοντας πως το στυλ του έχει αναφορές σε εκείνο του Pieter Coecke van Aelst (1502-1550), αλλά και του Francis Floris (1517-1570), γεγονός που τους κάνει να υπολογίσουν τα πιο δραστήρια χρόνια του μεταξύ 1530 και 1550.
Ενδιαφέρον έχει και ο πίνακας του Guido Remi «Η Αγία Οικογένεια και ο Άγιος Φραγκίσκος» (λάδι σε χαλκό, 39,9 x 29,6 εκ.). Η τιμή εκτίμησης κυμαίνεται από 20.000 έως 30.000 στερλίνες και οι ειδικοί του οίκου αναφέρουν στους υποψήφιους πωλητές πως μεγάλο ρόλο παίζει ότι εφάμιλλα έργα βρίσκονται στο Μουσείο του Λούβρου και στην Εθνική Πινακοθήκη Pallazo Spinola της Ιταλίας.
Άλλο ένα φαβορί της δημοπρασίας είναι το έργο του Matthaus Gundelach, με τίτλο «Coronation of the Virgin Μary by the Holy Trinity», που έχει θέμα τη στέψη της Θεοτόκου από την Αγία Τριάδα. Πρόκειται για λάδι σε χαλκό με διαστάσεις 74,1 x 52,3 εκ., ενώ η τιμή της εκτίμησής του κυμαίνεται από 40.000 έως 60.000 στερλίνες. Μια αντίστοιχη εκδοχή του έργου βρίσκεται στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης της Ουάσινγκτον και φέρει χρονολογία το 1615.
