Η κ. Βιργινία Χαμουδοπούλου-Κωνσταντινίδου είναι από τις προσωπικότητες εκείνες που με ευγένεια και γνώση προσπαθούν να αναδείξουν την προσφορά των Μικρασιατών. Εκτός των άλλων, στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η έκδοση του βιβλίου «Σμύρνη – Κωνσταντινούπολη – Αθήνα, Μηνάς Δ. Χαμουδόπουλος (1843-1908), Μέγας Ρήτωρ της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, δημοσιογράφος-ιστορικός-πολιτικός φορέας της Ελληνορθοδόξου Παραδόσεως» (σ.σ.: κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός), ενός ανθρώπου που σφράγισε με το πολυεπίπεδο έργο του την παρουσία των Ελλήνων στην Τουρκία.
Η κ. Χαμουδοπούλου, ανιψιά του Μηνά Χαμουδόπουλου, μας μεταφέρει γνωστές και άγνωστες στιγμές από τη ζωή των Ελλήνων πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή, αξιοποιώντας ιστορικές πηγές και μαρτυρίες που αποδεικνύουν το μεγαλείο των Ρωμιών στην άλλη άκρη του Αιγαίου.
«Έλληνες κληρικοί και λόγιοι της Σμύρνης και της Πόλης προσπάθησαν να ζήσουν την εποχή τους λαμβάνοντας μέρος σε όλους τους τομείς της ζωής στο πλαίσιο της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Απόλυτα ενημερωμένοι γύρω από τα σύγχρονα πρότυπα της Δύσεως, επέλεξαν συνειδητά, με ειλικρίνεια και τιμιότητα το ελληνορθόδοξο χριστιανικό μήνυμα, χωρίς μισαλλοδοξίες και νοσηρές εθνικιστικές νοοτροπίες», γράφει στην εισαγωγή της, περιγράφοντας τις «καλές μέρες».
Από τα Βουρλά
Ο Μηνάς Χαμουδόπουλος καταγόταν από τα Βουρλά. Φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή και αφού ασχολήθηκε για λίγο με το εμπόριο επέλεξε τη δημοσιογραφία με στόχο την «εν αδελφότητι συμβίωση των λαών της Ανατολής». Το 1870 άρχισε να εκδίδει μαζί με τον αδελφό του την «Πρόοδο», την εφημερίδα των «λαών της Ανατολής».
Σε ηλικία μόλις 33 χρόνων εξελέγη βουλευτής Σμύρνης. Ο δυναμικός Σμυρναίος δημοσιογράφος ασχολήθηκε με θέματα που αφορούσαν την Ορθόδοξη κοινότητα και διαμαρτυρήθηκε έντονα για τη σφαγή 600 Χριστιανών στη Μακεδονία από τα άτακτα στρατεύματα Τουρκοκιρκασίων.
Το 1880 επιχείρησε να εκδώσει την εφημερίδα στην Πόλη. Το εγχείρημα κράτησε μόλις τρεις μήνες. Εγκατεστημένος στην Κωνσταντινούπολη, αφιερώθηκε στην Ορθόδοξη αλήθεια, με βαρυσήμαντο θεολογικό και συγγραφικό έργο. Για το έργο του αυτό τιμήθηκε από τον Πατριάρχη Ιωακείμ Β’ με το οφίκιο του «Μεγάλου Ρήτορος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας».
Στη συνέχεια, διορίστηκε εισαγγελέας Μυτιλήνης, ενώ συνδέθηκε με τον Χαρίλαο Τρικούπη «για μια ελληνοτουρκική φιλία, η οποία θα είχε ως βάση την αριθμητική και πολιτιστική υπεροχή της Ρωμιοσύνης, στο πλαίσιο ενός οικουμενικού εθνισμού, όπως τον είχε συλλάβει ο Ρήγας». Το 1908 και αφού είχαν προηγηθεί διάφορα γεγονότα, ο Μηνάς Χαμουδόπουλος επέστρεψε στη Σμύρνη, όπου και πέθανε από ανακοπή καρδιάς.
Η Σμύρνη
Το 1830, στη Σμύρνη ζούσαν 130.000 κάτοικοι, εκ των οποίων 55.000 Έλληνες, 45.000 Τούρκοι, 13.000 Ισραηλίτες, 12.000 Ευρωπαίοι και 5.000 Αρμένιοι. Τότε ο πληθυσμός της Αθήνας έφτανε μόλις τις 12.000 κατοίκους.
Το 1868, την εποχή που ξεκίνησε η δράση του Μηνά Χαμουδόπουλου, ο πληθυσμός της Σμύρνης είχε φτάσει τις 167.000, εκ των οποίων οι Έλληνες ήταν 75.000, οι Τούρκοι 40.000, οι Ισραηλίτες και οι κάθε λογής Ευρωπαίοι 20.000 και οι Αρμένιοι 12.000.
Στο βιβλίο της κ. Χαμουδοπούλου-Κωνσταντινίδου ο αναγνώστης θα βρει πολλά στοιχεία για τον πληθυσμό και το εμπόριο στη Σμύρνη, τις κοινότητες, τους δημογέροντες, την Παιδεία κ.ά. Επίσης, θα έρθει σε επαφή με όλα όσα γίνονταν στην Κωνσταντινούπολη τα χρόνια πριν από τον μεγάλο ξεριζωμό.
