Σχεδόν 60 χρόνια μετά την εγκατάλειψή του, οι ελπίδες για την αναστύλωση και την ανάδειξη του Λωβοκομείου της Χίου, του μακροβιότερου υγειονομικού ιδρύματος της Ελλάδας (με ιστορία 7 αιώνων), επιστρέφουν με την πρωτοβουλία του «Οίκου Αγάπης» της Ι.Μητρόπολης Χίου να εκπονήσει σχετική μελέτη για την αξιοποίησή του.
Παρατημένο, με φθορές, βανδαλισμούς και κλοπές αντικειμένων και υλικών, το συγκρότημα αποτελεί, σημαντική μαρτυρία για την ιστορία και την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής των ειδικών νοσηλευτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα, ταυτόχρονα χώρο μνήμης και αναφοράς για την τοπική κοινωνία αλλά και τεκμήριο για την ιστορία της ιατρικής στη χώρα.
Η πρωτοβουλία του «Οίκου Αγάπης»
Αντιλαμβανόμενο τα πολλαπλά οφέλη που θα δημιουργήσει στο νησί η αποκατάσταση του κτιριακού συγκροτήματος, το Διοικητικό Συμβούλιο του «Οίκου Αγάπης» αποφάσισε να αναθέσει στον μηχανικό Γ. Ξυλά την εκπόνηση τεχνοοικονομικής μελέτης μέσα από την οποία προτάθηκε η άποψη ότι θα πρέπει να λειτουργήσει ως μόνιμος εκθεσιακός χώρος που θα φιλοξενεί τα καλοκαίρια τη λειτουργία του Πανεπιστημιακού Κέντρου Θερινών Μαθημάτων και Ερευνητικών Εργασιών Αμερικανικών κολεγίων.
Το κτιριακό συγκρότημα του Λεπροκομείου αποτελείται από 26 δωμάτια-διαμερίσματα και ένα πλήθος μερικών ακόμα κτιρίων όπου όλα αυτά μαζί με τα Λουτρά (αντρών – γυναικών), το εστιατόριο (3 δωμάτια), το εφορείο, τις τουαλέτες (WC), το στάβλο και το πλυσταριό αποτελούν το συγκρότημα του Λεπροκομείου. Το συνολικό κόστος αποκατάστασης για τα 26 δωμάτια και τις βασικές εργασίες του εξωτερικού χώρου εκτιμάται σε 975.712,20 ευρώ.
Τα προτεινόμενα έργα
Σύμφωνα με τη μελέτη στα κύρια χαρακτηριστικά αποκατάστασης και λειτουργίας του Λωβοκομείου ως εκθεσιακού χώρου – πολιτιστικού κέντρου προβλέπεται η αποκατάσταση των κτιρίων του συγκροτήματος με σεβασμό στη φυσιογνωμία τους και η διαμόρφωση του χώρου του ιστορικού φαρμακείου των λεπρών και των λοιπών χώρων διαμονής των λεπρών, με εκθέματα τα κρεβάτια, τα στρώματα τους, τα σκεύη τους κλπ.
Παράλληλα προβλέπεται η λειτουργία βιβλιοθήκης – αναγνωστηρίου (μεταξύ άλλων, με ιστορικά βιβλία για το Λωβοκομείο και τη Χίο της περιόδου εκείνης), η έκθεση των ειδών του Λωβοκομείου που φιλοξενούνται στο ιατρικό μουσείο Χίου, η διαμόρφωση ενός χώρου εκδηλώσεων και χώρου ανοικτών διαλέξεων – σεμιναρίων.
Εκτός των άλλων οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν αφηγήσεις – ντοκιμαντέρ με ιστορικά στοιχεία για τους λεπρούς καθώς και κέρινα ομοιώματα που θα αναπαριστούν τους ασθενείς σε διάφορες εκφάνσεις της καθημερινότητάς τους.
Στο αναστυλωμένο κτιριακό συγκρότημα προβλέπεται η διαμόρφωση χώρων σε εργαστήρια πήλινων, κεραμικών, ζωγραφικής, φωτογραφίας κλπ και πραγματοποίηση εκδηλώσεων και εκθέσεων σχετικά, η λειτουργία αναψυκτηρίου καθώς και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου σε επισκέψιμο αγρόκτημα, με καλλιέργειες καλλωπιστικών και φαρμακευτικών φυτών.
Τέλος προτείνεται η ένταξη του συγκροτήματος σε κυκλικές περιπατητικές διαδρομές, καθώς και η λειτουργία εκθετηρίου – προσκυνήματος για τον Άγιο Άνθιμο και τον Άγιο Νικηφόρο το Λεπρό.
Η μελέτη προτείνει την απασχόληση 3 μόνιμων υπαλλήλων και συγκεκριμένα 1 θέση διευθυντή,1 θέση διοικητικού υπαλλήλου και 1 εργάτη καθαριότητας και γενικών καθηκόντων. Τη θερινή περίοδο που θα παρουσιάζεται μεγαλύτερη επισκεψιμότητα θα δύναται να απασχοληθούν με σύμβαση ορισμένου χρόνου είτε μέσω Δήμου είτε μέσω Περιφέρειας 6 εργαζόμενοι.
Τέλος σε ότι αφορά στο εκτιμώμενο ποσό των εσόδων αυτό ανέρχεται σε 70.000 ευρώ μέσα από εισιτήρια που θα είναι 3 ευρώ για ενήλικες και 1,5 ευρώ για παιδιά, ανέργους και φοιτητές. Επίσης εκτιμάται ότι η επισκεψιμότητα του εκθεσιακού χώρου θα είναι κατ’ ελάχιστον 7.000 – 10.000 άτομα.
Η απόφαση
Έπειτα από πολύωρη συζήτηση, παρουσία του Μητροπολίτη Χίου κ. Μάρκου, το Διοικητικό Συμβούλιο του «Οίκου Αγάπης» αποφάσισε καταρχήν την αποδοχή της μελέτης του Γ.Ξυλά καθώς και τη συμφωνία για να προχωρήσουν οι διαδικασίες σύναψης προγραμματικής σύμβασης με το Δήμου Χίου, την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και το Υπουργείο Πολιτισμού, τη διερεύνηση προσπάθειας ένταξης του έργου στο Leader που θα προκηρυχθεί εντός του 2017 και τέλος τη δημοσίευση της μελέτης με σκοπό την προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος ακόμη και από ιδιώτες επενδυτές.
Από ανάχωμα στη λέπρα, στον σεισμό και στην ανακαίνιση
Χτισμένο από τους Γενοβέζους το 1378 μ.Χ. το λωβοκομείο της Χίου είχε ως σκοπό να ανακόψει την εξάπλωση της λέπρας η οποία έβλαπτε τα οικονομικά συμφέροντα των κατακτητών.
Αναθεμελίωση
Το 1933 το Λωβοκομείο περιελάμβανε 14 περίπτερα, εστιατόριο, μαγειρείο, αποθήκη, 2 λουτρά, πλυντήριο, τον ιερό ναό του Αγίου Λαζάρου και νεκροταφείο, όπου όσοι απεβίωναν θάβονταν σε ανώνυμους αριθμημένους τάφους για λόγους κοινωνικού στιγματισμού.
Αρκετά περιπεπλεγμένο είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς του λωβοκομείου, το οποίο αποτελεί ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου. Τα οικήματα και η ακίνητη περιουσία του ανήκουν στον Οίκο Αγάπης, στο Διοικητικό Συμβούλιο του οποίου πρόεδρος είναι ο εκάστοτε δεσπότης Χίου.
Πηγή: http://www.politischios.gr
