Στη Θεολογία Χατζή
Εξήντα χρόνια υπηρετεί την Εκκλησία ο πρώην Ζακύνθου και νυν Δωδώνης, κ. Χρυσόστομος. Από τις πλέον δυναμικές προσωπικότητες της Εκκλησίας της Ελλάδος, δεν δίστασε να συγκρουστεί εντός και εκτός της Ιεραρχίας, υπερασπιζόμενος τις απόψεις του και τις θέσεις του. Έχει δει πολλά και, όπως λέει στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας», δεν ανησυχεί για τις επιθέσεις που δέχεται η Εκκλησία, χαρακτηρίζοντάς τες «μόδα που θα περάσει».
«Υπηρετώ την Εκκλησία εξήντα και πλέον χρόνια. Η προσπάθεια όλων δεν έχει διακοπή, έχει απλώς αλλαγή χρώματος και μεθόδων. Αυτοί αλλάζουν, η Εκκλησία μένει. Πέρασε και χειρότερα», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Χρυσόστομος.
Σεβασμιότατε, συμπληρώσατε ήδη 40 χρόνια αρχιερατείας. Πότε ξεκίνησε η σχέση σας με την Εκκλησία;
Η σχέση μου με την Εκκλησία ξεκίνησε την ημέρα του Σαραντισμού μου στον ναό του πολιούχου μας, Αγίου Διονυσίου, όταν ο ιερομόναχος Ανδρόνικος με άφησε πάνω στην Αγία Τράπεζα προκειμένου να ξεκουραστεί. Έτσι, επειδή γεννήθηκα και αναστήθηκα πλησίον της Ιεράς Μονής Αγίου Διονυσίου από τη νηπιακή μου ηλικία ξημεροβραδιαζόμουν στον ναό, τον προσεισμικό πρώτα και στο σημερινό, ύστερα από το 1948, όταν έγιναν τα εγκαίνια και εγώ 9χρονος κρατούσα λαμπάδα.
Στα 15 μου υπηρέτησα ως κλητήρας της Μητροπόλεως Ζακύνθου και στα 20 μου έφυγα για το Σινά (1959).
Το 1961 έγινα μοναχός και διάκονος και το 1962 χειροτονήθηκα ιερομόναχος και με έστειλαν στο Μετόχι της Μονής στη Ζάκυνθο ως οικονόμο. Εκεί έμεινα 10 χρόνια, όπου περάτωσα τις σπουδές μου στη Θεολογία, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1972 ανέλαβα το Σιναϊτικό Μετόχιο Ιωαννίνων, όπου παρέμεινα μέχρι τον Ιανουάριο του 1974. Με την εκλογή του Μακαριστού Σεραφείμ διορίστηκα, με την άδεια του Σιναίου, ηγούμενος της Μονής Πεντέλης, όπου παρέμεινα υπέρ της εικοσαετίας.
Καταγίνεσθε με τις προσκυνηματικές περιηγήσεις. Αποδίδει ουσιαστικά αυτή η προσπάθεια;
Αυτή η προσπάθεια ήταν όνειρο του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου. Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων στη ΔΙΣ, που ενημέρωσα, αναγνώρισε τα θετικά αποτελέσματα της προσπάθειας. Προσπαθούμε. Το κέρδος είναι πρώτα πνευματικό και ύστερα ό,τι άλλο. Στην πρόσκλησή μου επαναλαμβάνω: «Ελάτε στην Ελλάδα με τα αρχαία και χριστιανικά μνημεία, στην Ελλάδα με τον ήλιο και τη θάλασσα και όταν θα απολαμβάνετε την αναψυχή θα σας θυμίσω ότι υπάρχει και ψυχή».
Σεβασμιότατε, υπήρξατε ο πρώτος που οργανώσατε προσκυνηματικά ταξίδια στην Εκκλησία της Ρωσίας. Τι σας ώθησε σε αυτό;
Στη Ρωσία πήγα για πρώτη φορά με τον Μακαριστό Πατριάρχη Αλεξανδρείας Νικόλαο το 1978. Εκεί διέκρινα την αγάπη για τη χώρα μας και την Ορθοδοξία. Εντυπωσιάστηκα από τη διαρκή αναφορά στο γεγονός ότι δεχτήκανε την Ορθοδοξία και τον πολιτισμό των Ελλήνων. Η προσπάθειά μου, με τις πολυάριθμες και συχνές εκδρομές από την Ελλάδα σε όλη τη Ρωσία, ήταν να γκρεμίσω τα τείχη που όρθωσαν οι μεταξύ μας πολιτικές.
Διατελέσατε επί χρόνια ηγούμενος της Μονής Πεντέλης. Πώς αναλάβατε αυτή τη θέση και πόσο σας επηρέασε;
Το πώς ανέλαβα το προανέφερα. Στα πρώτα βήματα νόμισα πως θα καταποντισθώ. Άλλωστε, είχα αρνηθεί τον διορισμό και τελικά υπέκυψα ως δείγμα υπακοής στη φωνή της Εκκλησίας. Το μεγάλο κέρδος ήταν η τεράστια εμπειρία που απέκτησα εκ των πολλαπλών και μεγάλων προβλημάτων που κλήθηκα να αντιμετωπίσω στην υπερ-εικοσαετή διακονία μου στην Πεντέλη.
Πώς θα περιγράφατε τη συνεργασία σας με τον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ;
Η αδελφότητα των σιναϊτών στη Γενική Συνέλευσή της, τον Ιούλιο του 1972, αποφάσισε να αναλάβω τη διακονία του Μετοχίου στα Ιωάννινα. Αφού η προσπάθειά μου να αλλάξουν την απόφαση δεν έπεισε, με κρύα καρδιά δέχτηκα και έφτασα στην πρωτεύουσα της Ηπείρου αρχές Δεκεμβρίου του 1972. Στις 4 Δεκεμβρίου, εορτή του Μακαριστού Σεραφείμ, κλήθηκα από τον βοηθό του, αείμνηστο Δωδώνης Χρυσόστομο, απουσιάζοντος του Σεραφείμ. Η πρώτη συνάντηση έγινε στον Εσπερινό του Αγίου Νικολάου Αγοράς και την επομένη προσκεκλημένος του Μητροπολίτου στη Λειτουργία στον ίδιο εορτάζοντα ναό και εν συνεχεία στο γεύμα στη Μητρόπολη. Έτσι, μπήκαν τα θεμέλια στη σχέση μου με τον Σεραφείμ. Τέτοια που πολλοί γνωστοί σας και άγνωστοι δεν κατάφεραν να τα γκρεμίσουν. Ακόμη και όταν τα κλόνιζαν δεν κατάφεραν το ποθούμενο. Αλήθεια, πού είναι όλοι αυτοί; Ο Σεραφείμ διέθετε μια λαϊκή σοφία, μια δυναμική με αδυναμίες και αναγνώριση των υπηρεσιών και προπαντός την ντομπροσύνη του άλλου, ακόμη και όταν εστρέφετο εναντίον του. Υπήρξε ο καλύτερος μεταπολεμικός Αρχιεπίσκοπος.
Λένε πως κανείς δεν γίνεται προφήτης στην πατρίδα του. Πώς ήταν τα χρόνια της ποιμαντορίας σας στη Ζάκυνθο;
Η υπογραφή μου ως Ζακύνθου ξεκίνησε όταν 15 ετών υπηρέτησα ως κλητήρας στα γραφεία της Μητροπόλεως Ζακύνθου. Τίποτε άλλο δεν θα με ικανοποιούσε, παρά η διακονία μου στο πανέμορφο νησί μου. Ξέρετε, πολύ βοήθησε η προσπάθεια πολλών κατά καιρούς να εμποδίσουν την εκλογή μου σε άλλες Μητροπόλεις. Στην εκλογή, μάλιστα, για την Αττική τέσσερις γνωστοί υποψήφιοι Αρχιεπίσκοποι συνεργάσθηκαν για να μην πάω στην Αττική, γιατί νόμιζαν ότι θα με έβρισκαν μπροστά τους. Το πάθος τους τούς οδήγησε σε ακόμα μία λαθροχειρία, πλαστογραφώντας έξι «Όχι» σε «Ναι» για να επιτευχθεί ο σκοπός, που πάντα αγιάζει τα μέσα. Έτσι συνετελέσθη το θαύμα: Από τώρα και οι Προφήτες γίνονται δεκτοί, αρκεί να θέσουν τον εαυτόν τους επί την λυχνίαν και τις δυνάμεις τους στην υπηρεσία του λαού. Δόξα τω Θεώ.
Είστε από τους ελάχιστους που παραιτήθηκαν από το αξίωμά τους ως Μητροπολίτου. Με ποιες σκέψεις το αποφασίσατε; Μετανιώσατε;
Το είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου πρώτα και ενώπιον πολλών μαρτύρων στο Α’ Συνέδριο Θρησκευτικού Τουρισμού, τον Νοέμβριο του 2009. Δεν αντέχω να βλέπω περιβεβλημένους την αρχιερατική τιμή συρόμενη, κατευθυνόμενη, χλευαζόμενη, σέρνοντας τα ράκη κάποιας παλαιάς αξίας. Ποτέ δεν μετανόησα για αποφάσεις δικές μου πέρα για πέρα, μακριά από σκοπιμότητες και κυρίως αναγκαιότητες.
Ποια είναι η αποτίμησή σας όσον αφορά στις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας σε θέματα Παιδείας;
Υπηρετώ την Εκκλησία 60 και πλέον χρόνια. Η προσπάθεια όλων δεν έχει διακοπή, έχει απλώς αλλαγή χρώματος και μεθόδων. Αυτοί αλλάζουν, η Εκκλησία μένει. Πέρασε και χειρότερα.
Σεβασμιότατε, σας ανησυχούν οι επιθέσεις σε Εκκλησίες;
Μόδα είναι, θα περάσει.
Τι θα συμβουλεύατε τους νέους που σκοπεύουν να εισέλθουν στον κλήρο σε εποχές όπως αυτές που διερχόμαστε;
Να στρατευθούν στις τάξεις του κλήρου και να θυμούνται τη ρήση του Αποστόλου Παύλου: «Εάν και αθλή τις ου στεφανούται, εάν μη νομίμως αθλήση».
Στην Εκκλησία από 20 ετών
Ο Μητροπολίτης π. Χρυσόστομος (κατά κόσμον Δημήτριος Συνετός) γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1939. Το 1959 μεταφέρθηκε στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά, όπου χειροθετήθηκε μοναχός. Το 1961 χειροτονήθηκε διάκονος και το 1962 πρεσβύτερος και τοποθετήθηκε στο Μετόχι της Ιεράς Μονής στη Ζάκυνθο, όπου και έμεινε μέχρι το 1972. Το 1972 τοποθετήθηκε στο Μετόχι της Ιεράς Μονής Σινά στα Ιωάννινα. Το 1974 ανέλαβε καθήκοντα ηγουμένου στην Ιερά Μονή Πεντέλης.
Είναι πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου της Αθήνας, ενώ έχει παρακολουθήσει μαθήματα στη Νομική του ίδιου πανεπιστημίου.
Το 1976 χειροτονήθηκε Τιτουλάριος Επίσκοπος Δωδώνης από την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Το 1991 προήχθη σε Τιτουλάριο Μητροπολίτη, φέροντας τον ίδιο τίτλο της πάλαι ποτέ Διαλαμψάσης Μητροπόλεως Δωδώνης. Στις 9 Ιουνίου 1992 εξελέγη καθηγούμενος από την αδελφότητα της Ιεράς Μονής Πεντέλης.
Το 1993 τού ανετέθη η διακονία του εκπροσώπου Τύπου του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών κυρού Σεραφείμ. Το ίδιο έτος ανέλαβε, με εντολή του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, Τοποτηρητής Μητροπολίτης της Μητροπόλεως Αττικής και μετέπειτα Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της ίδιας Μητροπόλεως.
Στις 25 Μαΐου 1994 εξελέγη από την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος Μητροπολίτης της Ιεράς Μητροπόλεως Ζακύνθου.
Στις 18 Αυγούστου 2011 παραιτήθηκε από Μητροπολίτης Ζακύνθου.
Στις 13 Οκτωβρίου 2011 η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος τού απέδωσε τον τίτλο του Μητροπολίτη της πάλαι ποτέ Διαλαμψάσης Μητροπόλεως Δωδώνης.
