Της Ελένης Παπά
Προϊόντα των ελληνικών μοναστηριών φτάνουν σήμερα να πωλούνται έως και στην Κορέα, ενισχύοντας τα έσοδά τους σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία.
Μοναχοί και μοναχές πλέον διαθέτουν τα προϊόντα που παράγουν, κατά κύριο λόγο με παραδοσιακό τρόπο, απευθείας στον καταναλωτή ή και online, σε Ελλάδα, Ευρώπη, Αμερική, αλλά και στη μακρινή Κορέα.
Η Μονή Μακελλαριάς
Μια από τις μονές που επιβιώνουν από τη πώληση των προϊόντων τους είναι η Μονή Μακελλαριάς. Χτισμένη (από το 532 μ.Χ.) πάνω σε βράχο, σε απόσταση 30 χλμ. από τα Καλάβρυτα, η μονή παράγει μια σειρά από προϊόντα, όπως μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού, ζυμαρικά, λικέρ, χειροποίητα σαπούνια, κρεμοσάπουνα, καθώς και διάφορες κηραλοιφές.
Σύμφωνα με τη μοναχή Συγκλητική, όλα όσα παράγονται εκεί είναι από αγνά υλικά. Η Μονή Μακελλαριάς επαναλειτούργησε το 2011. Από τη στιγμή που εγκαταστάθηκαν εδώ οι μοναχές, άρχισαν έναν αγώνα δρόμου για την ανακαίνιση της μονής. Για την ανακαίνιση χρειάστηκαν μεγάλα ποσά, αλλά τα έσοδα ήταν λίγα, καθώς στην ουσία το μοναστήρι έχει επισκεψιμότητα κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Για την κάλυψη των αναγκών, οι μοναχές αποφάσισαν να παράγουν και να διαθέτουν παραδοσιακά προϊόντα. Σε αυτό βοήθησε ιδιαίτερα η ηγουμένη της μονής, η οποία έχει σπουδάσει γεωπονική, αλλά και ο ζήλος των μοναχών οι οποίες αναζήτησαν και βρήκαν παραδοσιακές συνταγές της περιοχής. Οι μοναχές, οι περισσότερες νέες στην ηλικία, ασχολούνται τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα.
Κρέμες για κάθε πάθηση
Στη Μονή Αναλήψεως στην Πρώτη Σερρών οι μοναχές φτιάχνουν σαμπουάν για κάθε περίπτωση, ακόμα και για την ψωρίαση, την τριχόπτωση και την ψαλίδα. Επίσης, μια σειρά από βάμματα, τα οποία βοηθούν στη διατήρηση της καλής μνήμης αλλά και στην αποτοξίνωση του οργανισμού, διάφορες κρέμες, όπως για την καταπολέμηση της φλεβίτιδας, των αιμορροΐδων και της ακμής, καθώς επίσης σιρόπια με αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση. Ψηλά στις προτιμήσεις του αγοραστικού κοινού βρίσκεται και η άλαδη μερέντα με ταχίνι, καθώς και η μαρμελάδα με κεράσι και σοκολάτα.
Στη Σητεία στη Μονή Τοπλού οι μοναχοί επενδύουν στη βιολογική καλλιέργεια. Δικαίως, το μοναστήρι έχει χαρακτηριστεί «πράσινο», καθώς από το 1990 παράγει κρασί (σημείο αναφοράς τα λευκά Θραψαθήρι και Βηλάνα και το κόκκινο Merlot – Syrah), τσικουδιά και λάδι. Μάλιστα, το τελευταίο εξάγεται σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στην Κορέα.
Γαλακτοκομικά
Με τη παρασκευή γαλακτοκομικών ειδών (ρυζόγαλο, κρέμες, βούτυρο, γιαούρτια, γάλα φρέσκο και σοκολατούχο) ασχολούνται οι καλόγεροι της Μονής Μακαριώτισσας, που βρίσκεται χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Ελικώνα.
Από τα κτήματα της Μονής της Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων στη Κρήτη παράγεται λάδι και κρασί. Το μοναστήρι διατηρεί συστηματικές βιολογικές καλλιέργειες ελιάς και αμπελιού και κάθε χρόνο παράγει 20 τόνους βιολογικό παρθένο ελαιόλαδο, που έχει βραβευτεί σε διεθνείς διαγωνισμούς και πωλείται κυρίως στο εξωτερικό.
Βιολογικά φρούτα
Με «αγάπη για τον άνθρωπο και το περιβάλλον», οι μοναχές της Μονής Τιμίου Προδρόμου στη Νάουσα καλλιεργούν βιολογικά φρούτα, βότανα, μπαχαρικά, ζυμαρικά, μέλι, τραχανά κ.ά. Κάτι ανάλογο κάνουν και οι μοναχές στο Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου στην Αγιά της Λάρισας. Από το 1986 έως σήμερα ασχολούνται αποκλειστικά με την οικολογική κτηνοτροφία και γεωργία. Οι μοναχές διαθέτουν ορισμένα είδη κρέατος προς πώληση, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος της μονής προέρχεται από την πώληση διάφορων γαλακτοκομικών προϊόντων (όπως διάφορα τυριά, γιαούρτια και κεφίρ). Οι πιστοί μπορούν επίσης να προμηθευτούν από το μοναστήρι βότανα, μαρμελάδες, σαπούνια, θεραπευτικά έλαια και κρέμες.
Στο site της Μονής του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Χορτιάτη, στη Θεσσαλονίκη, προβάλλονται διάφορα μέλια, κηραλοιφές, σπαθόλαδα, δαφνέλαια, ελαιομελοσάπουνα, χαλβάδες και παράγωγα μελιού.
Στο Άγιον Όρος
Σημαντικές είναι οι πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται στο «Περιβόλι της Παναγιάς», με τα αγιορείτικα προϊόντα να κερδίζουν όλο και περισσότερο την εμπιστοσύνη των Ελλήνων και ξένων καταναλωτών. Οι καλόγεροι βάζουν την πείρα τους στην παράδοση και σε συνεργασία με έμπειρους στην αγορά παράγοντες προωθούν, και online, τα προϊόντα τους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Μονή Βατοπαιδίου, η οποία παράγει μοναστηριακούς οίνους, ενώ στο βοτανολογικό εργαστήρι δημιουργούνται κρέμες περιποίησης προσώπου και για κάθε πάθηση, κηραλοιφές, σαμπουάν, μεταξύ άλλων για τόνωση, με μαλακτικό ή με βρώμη, καθώς και σπαθόλαδα.
Ελληνικό μοναστηριακό αλεσμένο καφέ, σκούρο και ξανθό, παρασκευάζουν με παραδοσιακή συνταγή οι μοναχοί στη Σκήτη της Μικράς Αγίας Άννας. Στο Μετόχι Χρωμίτσας (ανήκει στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα) τα αμπέλια καλλιεργούνται με βιολογικό τρόπο, με αποτέλεσμα την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας οίνου.
Το Βατοπαιδινό Κελί του Αγίου Νικολάου στις Καρυές του Αγίου Όρους καλλιεργεί τον δικό του «θησαυρό της γης», τον κρόκο Κοζάνης, ενώ το κελί του Μυλοποτάμου διαθέτει μια αξιόλογη σειρά από λευκά και κόκκινα κρασιά βιολογικής καλλιέργειας, τα οποία βραβεύονται συχνά.
Οι μοναχοί της Μονής Ξενοφώντος φτιάχνουν τουρσί με κρίταμο, ενώ στη Σκήτη της Αγίας Άννας φτιάχνονται διάφορα αρωματικά χώρου.
Αυτή είναι μια ενδεικτική εικόνα της αγιορειτικής αγοράς, καθώς υπάρχουν εκατοντάδες άλλα είδη που με κόπο και ατέλειωτες ώρες παράγονται από τα ασκητικά χέρια.
Η γκάμα με τα μοναστηριακά προϊόντα είναι τεράστια, σύμφωνα και με τον Νίκο Καραγιαννάκη, υπεύθυνο ηλεκτρονικού καταστήματος με μοναστηριακά είδη (www.mounthathos-eshop.com). Όπως υποστηρίζει, οι περισσότεροι στο παρελθόν γνώριζαν το Άγιον Όρος ως έναν προσκυνηματικό και μόνο τόπο. Όμως, δεν είναι μόνο αυτό. Σήμερα, το Άγιον Όρος έχει οργανωθεί, επιδεικνύοντας εξωστρέφεια. Βεβαίως, είχε τα δικά του προϊόντα, όμως τα προσέφερε στους προσκυνητές. Πλέον, οι μοναχοί θα έλεγα πως «έχουν μπει στο πετσί του ρόλου», ενώ διαθέτουν σύγχρονα μηχανήματα, όπως, για παράδειγμα, η Μονή Βατοπαιδίου.
Το ηλεκτρονικό κατάστημα της Έκθεσης Προϊόντων Αγίου Όρους συνεργάζεται με επιλεγμένες ιερές μονές και κελιά εντός και εκτός Αθωνικής Πολιτείας. Σύμφωνα με τον κ. Καραγιαννάκη, σήμερα τα μοναστηριακά είδη είναι ευρύτερα γνωστά τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, και μάλιστα χρόνο με τον χρόνο σημειώνουν ανοδική πορεία στις πωλήσεις τους. Για παράδειγμα, το 2012 υπήρχαν 25 κωδικοί, οι οποίοι σήμερα έχουν φτάσει τους 550.
