Με κάθε επισημότητα ξεκίνησαν και εφέτος οι εόρτιες λατρευτικές και επιστημονικές εκδηλώσεις που διοργανώνει, κατά το χρονικό διάστημα διήμερο 25 με 28 Φεβρουαρίου 2017, η Ιερά Μητρόπολη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης και ο Ιερός Ναός της Αγίας Κυράννης Όσσης, προς τιμήν της Αγίας Μεγαλοπαρθενομάρτυρος Κυράννης της Οσσαίας.
Το απόγευμα του Σαββάτου 25 Φεβρουαρίου στον Ιερό Ναό της Αγίας Κυράννης τελέσθηκε ο Πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός της εορτής, χοροστατούντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Θεουπόλεως κ.κ. Παντελεήμονος και συνχοροστατούντων του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκυρας, Παξών & Διαποντίων Νήσων κ.κ. Νεκταρίου, του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Θερμών κ.κ. Δημητρίου και του επιχώριου Μητροπολίτου Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κ.κ. Ιωάννου.
Παρέστησαν πολλοί Ιερείς και Διάκονοι καθώς επίσης και αντιπροσωπίες Μοναχών και Μοναζουσών της Ιεράς Μητροπόλεως, ο Δήμαρχος Λαγκαδά κ. Ιωάννης Καραγιάννης, εκπρόσωποι της Δημοτικής Αυτοδιοικήσεως και της Τοπικής Κοινότητος, αντιπροσωπία Καθηγητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας και Διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου διά την νόσον του Αλσχάιμερ, λοιπών εκφυλιστικών παθήσεων του εγκεφάλου και μελέτης του γήρατός της Μητροπόλεως Λαγκαδά κ. Σταύρος Μπαλογιάννης, καθώς επίσης και πλήθος κόσμου και ευσεβών χριστιανών που προσήλθαν για να τιμήσουν την μεγάλη συντοπίτισσα τους Αγία Κυράννα.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Επίσκοπος Θεουπόλεως κ.κ. Παντελεήμων, ο οποίος μεταξύ των άλλων υπογράμμισε ότι κανένας άλλος λαός δεν έχυσε τόσο αίμα για την Πίστη του Χριστού, όσο ο Ελληνικός, από καταβολής του Χριστιανισμού μέχρι και σήμερα. Και αυτός ο ματωμένος ποταμός, είναι η πορφύρα που φόρεσε η Ορθόδοξος Εκκλησία μας που θα έπρεπε να την έχουμε ως το μεγαλύτερο καύχημα, να μην την καταφρονούμε και να μην ντρεπόμαστε, αλλά να μιλούμε γι’ αυτή και να καυχόμαστε. Οι Άγιοι Νεομάρτυρες με την ζωή τους μας παρουσιάζουν τον ακέραιο φρόνημα τους και την σταθερή Πίστη τους προς τον Θεό, έχοντας θαρραλέα ομολογία ενώπιων των διωκτών τους, όπου δεν δίστασαν να μαρτυρήσουν για την αλήθεια της Πίστεως μας δείχνοντας την αληθινή αγάπη τους για τον Τριαδικό Θεό.
Εν συνεχεία εις την κεντρική αίθουσα «Πατριάρχης Βαρθολομαίος» της Διεθνούς Ακαδημίας Θεολογικών και Φιλοσοφικών Σπουδών «οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος», έλαβε χώρα η Ζ΄ Θεολογική – Αγιολογική Ημερίδα, προς τιμήν της Αγίας Μεγαλοπαρθενομάρτυρος Κυράννης της Οσσαίας, η οποία εφέτος είχε θέμα “Νεομαρτύρων Γη”.
Στο πρώτο μέρος ταναγνώστηκαν τα χαιρετιστήρια μηνύματα της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, από τον Επίσκοπο Θεουπόλεως κ.κ. Παντελεήμονα και του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου, από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κερκυρας, Παξών & Διαποντίων Νήσων κ.κ. Νεκταρίου, ενώ την έναρξη των εργασιών πραγματοποίησε με την ομιλία του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κ. Ιωάννης.
Κατά την διάρκεια της Συνεδρίας, η οποία πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρεία του Επίκουρου Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Τρύφωνος Τσομπάνη, πρώτος εισηγητής ήταν ο μοναχός και πρώην Πρωτεπιστάτης του Αγίου Όρους, Γέροντας Μάξιμος Ιβηρίτης (Νικολόπουλος), ο οποίος και ανέπτυξε το θέμα: «Ο εκ Μπερόβης της Μακεδονίας Άγιος Νέος Οσιομάρτυς Γαβριήλ Ιβηρίτης, αθλήσας μαρτυρικώς εν Κυδωνίαις της Μικράς Ασίας την 03 -10 – 1922».
Η εισήγησις του Γέροντος Μαξίμου, δια τον Νεομάρτυρα Γαβριήλ Ιβηρίτη, ο οποίος μαρτύρησε εις το Αϊβαλή της Μ.Ασίας, ήταν πρωτότυπη διότι για πρώτη φορά επιχειρήθηκε η καταγραφή του βίου του Αγίου μέσα από τα αρχεία της Ιεράς Μονής των Ιβήρων του Αγίου Όρους και έτσι να γίνει πλέον γνωστός εις το ευρύ κοινό. Παράλληλα, ο π. Μάξιμος μέσα από την εισήγηση του προέβαλε και άλλους συγχωριανούς πατέρες Ιβηρίτες του Νεομάρτυρος Γαβριήλ, ο οποίος καταγόταν από τον Βερτίσκο, παρουσιάζοντας με αυτόν τον τρόπο την στενή πνευματική σχέση που η Ιερά Μονή των Ιβήρων με την επαρχία του Λαγκαδά.
Δεύτερος ομιλητής ήταν ο Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Συμεών Πασχαλίδης, ο οποίος και παρουσίασε το θέμα «Οι Νεομάρτυρες και η γη της Μακεδονίας. Τα κείμενα και η τιμή τους τότε και σήμερα». Κατά την διάρκεια της εισηγήσεως του ο κ. Πασχαλίδης, παρουσίασε τις χειρόγραφες και έντυπες συλλογές νεομαρτυρολογικών κειμένων, που εμφανίζονται ήδη από τις αρχές του 16ου αιώνα και εμπλουτίζονται ως τον 19ον αιώνα. Πρόκειται για καρπούς μιας συνειδητής προσπάθειας, που εκπηγάζει αρχικά από τους κύκλους του Οικουμενικού Πατριαρχείου, για να καταστούν γνωστοί στου υπόδουλους Χριστιανούς οι νέοι μάρτυρες που αντιστάθηκαν στις πιέσεις και τους βασανισμούς των Τούρκων, παραμένοντας στέρεοι στην Πίστη τους και δεχόμενοι τελικά το μαρτυρικό θάνατο. Έτσι εδραιώθηκε η λειτουργική μνήμη των νεομαρτύρων και, μέσω αυτών των συλλογών, παρήχθη ένα πλούσιο νεομαρτυλογικό υλικό μέσω του οποίου ασκούνταν οι υπόδουλοι Έλληνες στη συνείδηση του μαρτυρίου.
Σημαντικός αριθμός αυτών των κειμένων αναφέρεται σε νεομάρτυρες της Μακεδονίας, οι οποίοι μάλιστα δεν προέρχονταν από τις τάξεις των πρώην αρνησιχρίστων. Ο αριθμός όμως των γηγενών Μακεδόνων νεομαρτύρων εμπλουτίζεται μέσα από την μεταφορά στην γη της Μακεδονίας των λειψάνων από πολλούς πρόσφυγες από την Μικρά Ασία.
Ίσως η πιο αξιοσημείωτη περίπτωση είναι αυτή του Ιερομάρτυρος Νικολάου του Τραπεζουντίου, ενός φλογερού ποιμένα της Αμασείας που χειροτονήθηκε και Επίσκοπος και ο οποίος μαρτύρησε με τραγικό τρόπο (ενταφιάστηκε ζωντανός) το 1920 από τους Τούρκους. Η μνήμη του μεταφυτεύτηκε από τους πρόσφυγες στην Θεσσαλονίκη, οι οποίοι τον τιμούνε στις 14 Φεβρουαρίου, με μέριμνα των οποίων συντάχθηκε ο Βίος και η Ακολουθία του.
Τρίτη και τελευταία εισήγηση ήταν αυτή του Δρ. Φιλολογίας και Ιστορικού κ. Ηλία Χρυσοστομίδη, ο οποίος και ανέπτυξε με γλαφυρό τρόπο το θέμα «Με αφορμή τον νεομάρτυρα άγιο Γαβριήλ τον Ιβηρίτη: πνευματικές ζυμώσεις στην επαρχία Λαγκαδά στα τέλη του 19ου αιώνα, ή, «δύναταί τι ἀγαθὸν ἐκ Βερτίσκου εἶναι;».
Κατά την διάρκεια της ομιλίας του ο κ. Χρυσοστομίδη, σημείωσε ότι «Οι πνευματικές αλλαγές που παρατηρούνται κατά το τέλος του 19ου αιώνα στον βορειοελλαδικό χώρο ως απόρροια των πολιτικών εξελίξεων που γνωρίζει η Οθωμανική Αυτοκρατορία τα τελευταία χρόνια πριν από την οριστική διάλυσή της εντοπίζονται εμφανώς στην επαρχία Λαγκαδά, όπως διαφαίνονται μέσα από την ίδρυση σχολείων, τη δημιουργία αγαθοεργών αδελφοτήτων και φιλεκπαιδευτικών ομάδων και τη γενικότερη πνευματική καλλιέργεια. Ειδικότερα ο Βερτίσκος, τόπος καταγωγής του νεομάρτυρα αγίου Γαβριήλ Ιβηρίτη, έχει να παρουσιάσει δείγματα αυτής της πνευματικής αλλαγής, δικαιολογώντας την παρουσία μιας έντονης πνευματικής κίνησης στην ορεινή αυτή τοπική κοινότητα στο γύρισμα του 19ου προς τον 20ό αιώνα».
Ακολούθησε ευρεία συζήτηση επί των θεμάτων που αναπτύχθηκαν από τους εισηγητές καθώς και ερωτήσεις που απεύθυναν οι παρακολουθούντες προς αυτούς, ενώ ο κ. Σταύρος Μπαλογιάννης έκανε μία σύντομη παρέμβαση κατά την διάρκεια της οποίας σκιαγράφησε το ψυχικό κόσμο των κατοίκων της περιοχής και την πνευματική δύναμη που έχουν, όπως τις έζησε και την γνώρισε κατά την διάρκεια της θητείας του ως ιατρός (αγροτικό), στην περιοχή του Βερτίσκου Λαγκαδά.
Στον ληκτικό χαιρετισμό του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαγκαδά, Λκ. Ιωάννης, ευχαρίστησε κατά πρώτον ττον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο και τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο για την αποστολή των χαιρετιστήριων μηνυμάτων τους, καθώς επίσης και όλους τους ομιλητές οι οποίοι και ανέπτυξαν με μεστό και επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο τα θέματά τους, δίδοντας σε όλους και καινούργιες πληροφορίες γύρω από το μεγάλο κεφάλαιο των Νεομαρτύρων, και βοηθώντας όλους τους παρισταμένους να γνωρίσουν τους βίους του εκ Βερτίσκου καταγομένου Αγίου Γαβριήλ Ιβηρίτου και του Ιερομάρτυρος Νικολάου του Τραπεζουντίου.
