Στις 18 Μαΐου 2017 στη Βουλή της Ουκρανίας προβλέπεται να τεθούν σε ψηφοφορία τα νομοσχέδια υπ’αριθμ. 4128 και 4511.
Το νομοσχέδιο ὑπ΄ἀριθμ. 4128 “Περί τροποποιήσεων στο Νόμο της Ουκρανίας «Περί ελευθερίας του θρησκεύειν και των θρησκευτικών σωματείων» (σχετικά με την αλλάγή από τα θρησκευτικά σωματεία της θρησκευτικής τους εξαρτήσεως)»” εισάγει στη θρησκευτκή νομοθεσία ένα άμορφο όρο όπως «η ιδιότητα του μέλους της θρησκευτικής κοινότητας» βάσει ενός «αυτοπροσδιορισμού». Πρόσωπο το οποίο «ανήκει στη θρησκευτική κοινότητα», όποιος και να έχει τις σχετικές αξιώσεις, προτείνεται η χορήγηση σε αυτό, του δικαιώματος τροποποιήσεως του καταστατικού της κοινότητας διά ψηφοφορίας με απλή πλειοψηφία. Το νομοσχέδιο εκ των πραγμάτων εισηγείται τη νομιμοποίηση των κάλπικων «δημοψηφισμάτων» με συμμετοχή όλων των κατοίκων της περιοχής (αλλά ίσως και των επισκεπτών), οι οποίοι έχουν αξιώσεις να ανήκουν στη συγκεκριμένη θρησκευτική κοινότητα.
Το νομοσχέδιο ὑπ΄ἀρίθμ. 4511 «Περί ειδικού καθεστώτος των θρησκευτικών σωματείων των οποίων οι έδρες ευρίσκονται στο κράτος που η Βουλή της Ουκρανίας ανεγνώρισε ως χώρα-εισβολέα» εισηγείται επιβολή σε όλες τις κοινότητες, των οποίων οι κανονικές έδρες ευρίσκονται στη Ρωσία (δηλαδή, τούτο αφορά πρωτίστως τις κοινότητες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας) ενός ειδικού καθεστώτος, το οποίο σνεπάγεται τη σημαντική στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Εκτός της αναγκαστικής επανακαταχωρήσεως όλων των κοινοτήτων της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, το οποίο αναποφεύκτως θα προκαλέσει νέες καταλήψεις Ιερών Ναών και συγκρούσεις μεταξύ των πιστών διαφόρων δογμάτων, το νομοσχέδιο θα δώσει αυξημένες αρμοδιότητες στα κυβερνητικά όργανα ενός λαϊκού κράτους προκειμένου να ασκήσουν έλεγχο στα εσωτερικά των θρησκευτικών σωματείων: θα επικυρώνουν τους διορισμούς των ηγετικών στελεχών των κοινοτήτων, θα εκδίδουν άδειες ή θα απογορεύουν τις επισκέψεις των αλλοδαπών θρησκευτικών παραγόντων καθώς και θα έχουν δικαίωμα αναγκαστικής διαλύσεως των θρησκευτικών κοινοτήτων για πολλούς λόγους.
Τα νομοσχέδια προσκρούουν στο Σύνταγμα της Ουκρανίας και τους ισχύοντας κανονισμοὺς. Κατά της αποδοχής αυτών τάχθηκαν η Γενικη Επιστημονική Διεύθυνση Εμπειρογνωμοσύνης της Βουλής της Ουκρανίας, η Κοινοβουλευτικὴ Επιτροπὴ Αποτροπής και Καταπολεμήσεως της Διαφθοράς, kai η συνηγόρος του πολίτη της Βουλής της Ουκρανίας κα Β. Λουτκόφσκαγια. Και επιτέλους, δριμύτατη κριτική στα νομοσχέδια άσκησαν οι ἐν Οyκρανίᾳ ομολογίες τινὲς, συμπεριλαμβανομένων των Ρωμαιοκαθολικών, των Λουθηρανών καὶ των Ιουδαίων.
Ἐν όψει της προβλεπόμενης αποδοχής των ειρημένων νομοσχεδίων ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών κ.κ. Κύριλλος απέστειλε μηνύματα στον Πρόεδρο της Ουκρανίας Π. Ποροσένκο και τους μετόχους της «Νορμανδικής τετράδας»: τον Πρόεδρο της Ρωσίας κ. Β. Πούτιν, την Ομοσπονδιακή Καγκελάριο της Γερμανίας κα Α. Μέρκελ, τον Πρόεδρο της Γαλλίας κ. Μακρόν. Επίσης εκκλήσεις του ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας απέστειλε στους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, τον Πάπα Ρώμης Φραγκίσκο, το Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών κ. Α. Γκουτέρες και το Γενικό Γραμματέα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών Ο. Φιούξε Τβεΐτ.
Τα μηνύματα τονίζουν ότι σε περίπτωση υιοθετήσεως των ἐν λόγῳ νομοσχεδίων νομιμοποιείται η πρωτοφανής για τη σύγχρονη Ευρώπη νομική πράξη που εισάγει διακρίσεις έναντι της πλειοψηφίας του Ορθοδόξου πληθυσμού της Ουκρανίας. Ούτε επί του κομμουνιστικού καθεστώτος ίσχυε στην Ουκρανία τόσο κατασταλτικὴ θρησκευτικὴ νομοθεσία, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη κάτι παρόμοιο υπήρχε ίσως μόνο την εποχὴ της ναζιστικής κυβερνήσεως στη Γερμανία.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας είναι η μεγαλύτερη ομολογία της Ουκρανίας με παρουσία σε όλες τις περιοχές της χώρας και με τεράστιο ειρηνευτικὸ δυναμικὸ, φρονεί ο Αγιώτατος Πατριάρηχης Κύριλλος. Είναι απαράδεκτες οι απόπειρες εμπλοκής αυτής στην πολιτική αντιπαράθεση διότι μπορούν να οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμες συνέπειες. Όπως τονίζουν τα μηνύματα, η υπερψήφιση των νομοσχεδίων ὑπ. αριθμ. 4128 και 4511 «θα απειλεί τα ἐκ του Συντάγματος απορρέοντα δικαιώματα εκατομμυρίων πιστών της Ουκρανίας, θα δύναται να προκαλέσει κύμα βίας και νέες καταλήψεις Ιερών Ναών, να επιδεινώσει την εμφύλια σύγκρουση με την απόδοση σε αυτή της θρησκευτικής διαστάσεως». Αυτό, κατά τον Αγιώτατο Πατριάρχη, θα δυσχεράνει ακόμη περισσότερα την εφαρμογή των συμφωνιών του Μινσκ.
«Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, το διάστημα 2014-2016 στην Ουκρανία οι ακροδεξιοί με βία έχουν καταλάβει περισσότερα από 40 Ιερούς Ναούς της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας, υπενθυμίζει ο κ. Κύριλλος. Το πρόσχημα αυτών των καταλήψεων ήταν το λεγόμενο «δημοψήφισμα» των χωριανών, οι οποίοι αποφάσιζαν τη «μετάβαση» της κοινότητας. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν λαμβάνεται υπόψη η γνώμη των πραγματικών ιδρυτών και μελών της κοινότητας ως νομικού προσώπου».
Ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας κάλεσε τους Αρχηγούς Κρατών της «Νορμανδική τετράδας», τους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, τον επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, τους Γενικούς Γραμματείας του ΟΗΕ και του Π.Σ.Ε. να καταβάλουν κάθε προσπάθεια προκειμένου να αποτρέψουν την υπερψήφιση των νομοσχεδίων υπ. αριθμ. 4128 και 4511, που εισάγουν διάκριση, και «κινδυνεύει να γίνει το κραυγαλέο παράδειγμα καταπατήσεως των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως προς την ελευθερία του θρησκεύειν».
