Της Σοφίας Χρήστου
Η μουσική κληρονομιά της Ελλάδας είναι ένας θησαυρός για τον παγκόσμιο πολιτισμό κι όχι μόνο για τους Έλληνες. Στην ουσία, αυτό που μετράει δεν είναι πόσοι ασχολούνται με την ελληνική μουσική, αλλά πώς. Το επίπεδο της ποιότητας είναι αυτό που προσδιορίζει τη σημαντικότητα της παράδοσης και της κληρονομιάς.
Οι δεκατρείς επαγγελματίες μουσικοί που συγκροτούν τα μέλη της ορχήστρας «Κανών» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών με τις μουσικές τους δεξιότητες αναδεικνύουν και υμνούν την παραδοσιακή και βυζαντινή μουσική.
«Η παραδοσιακή μουσική πρέπει να είναι το μέλλον αυτής της χώρας, γιατί χωρίς τη γνώση του παρελθόντος δεν μπορεί να υπάρξει μέλλον», δηλώνει στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» η ψυχή της ορχήστρας και καλλιτεχνικός της διευθυντής, Γιώργος Δεμελής.
Η ορχήστρα «Κανών» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών (ΙΑΑ) δημιουργήθηκε το 2011 από τον καλλιτεχνικό διευθυντή της, Γεώργιο Δεμελή, υπεύθυνο του Παραδοσιακού Τμήματος της Σχολής του Εκκλησιαστικού Ιδρύματος της ΙΑΑ, όπως μετονομάστηκε η Σχολή του Ιερού Ναού Ζωοδόχου Πηγής Οδού Ακαδημίας, μετά από προτροπή του και ευλογία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου Β’.
«Ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος, Αρχιμανδρίτης, π. Ειρηναίος Νάκος με την απόλυτη στήριξη του Πρωτοσύγκελου της ΙΑΑ π. Συμεών Βολιώτη έχει ως στόχο η ορχήστρα “Κανών”, όπως και η σχολή, να μεταλαμπαδεύσει στους νέους την άυλη πολιτιστική κληρονομιά που έχουμε κληρονομήσει από τους προγόνους μας», λέει ο κ. Δεμελής.
Η ορχήστρα «Κανών» πήρε το όνομά της από το όργανο που παίζει ο καλλιτεχνικός της διευθυντής, το γνωστό σε όλους κανονάκι, το οποίο από πολύ μικρή ηλικία γνώρισε και προσπαθεί να το μάθει στους μαθητές της σχολής.
Όπως εξιστορεί ο ίδιος: «Σε ηλικία 4 χρονών ανέβηκα πρώτα στο Ιερό Αναλόγιο, το οποίο και υπηρετώ μέχρι σήμερα, και ταυτόχρονα με τις σπουδές της βυζαντινής μουσικής ξεκίνησα και το κανονάκι, γιατί ειδικά αυτό το όργανο συνδέεται άμεσα με τη βυζαντινή μουσική».
Η μουσική και γενικότερα η τέχνη βοηθά στη δύσκολη περίοδο που διανύουμε; «Νομίζω ότι κάθε άνθρωπος που ασχολείται με αυτήν την τέχνη της μουσικής θα βρίσκει πάντα μία διέξοδο από τα προβλήματα της καθημερινότητας», λέει.
Όμως, στην Ελλάδα του «κοινωνικού πανικού» επιβιώνει ένας δημιουργός; Σύμφωνα με τον κ. Δεμελή, «είναι δύσκολο να επιβιώσει οποιοσδήποτε ασχολείται με κάθε είδους τέχνη».
Ερωτώμενος για το αν πιστεύει ότι η παραδοσιακή μουσική θα έχει καλή πορεία στο μέλλον, ο ίδιος εμφανίζεται κατηγορηματικός: «H παραδοσιακή μουσική πρέπει να είναι το μέλλον αυτής της χώρας, γιατί χωρίς τη γνώση του παρελθόντος δεν μπορεί να υπάρξει μέλλον!».
Τα μέλη της ορχήστρας
Η ορχήστρα «Κανών» αποτελείται από τους καθηγητές της Σχολής του Ιδρύματος, οι οποίοι είναι: Καλλιτεχνικός διευθυντής Γεώργιος Δεμελής (κανονάκι), υποδιευθύντρια Στέλλα Βαλάση (σαντούρι), Μαρία Κοτζάστρατη (πιάνο), Αντώνης Καλιούρης (κλαρίνο), Παναγιώτης Ηλιόπουλος (νέι), Δημήτριος Καμπόλης (πολίτικη λύρα), Δημήτριος-Νικόλαος Κουμαντάκης (κρητική λύρα), Ορέστης Μαυρόπουλος (βιολί), Ανδρέας Νιάρχος (ποιμενική φλογέρα-παραδοσιακά κρουστά), Γεώργιος Ξουλόγης (λαϊκή-παραδοσιακή-ρεμπέτικη κιθάρα), Βαγγέλης Τσαγκλής (ούτι, λάφτα, ταμπουράς με δοξάρι), Γεώργιος Τσέρτος (μπουζούκι, τζουρά, μπαγλαμά), Παναγιώτης Λάλεζας (παραδοσιακό τραγούδι).
Συνεργασίες
Τα έσοδα από τις πωλήσεις της πρώτης ψηφιακής της παραγωγής -με την αφιλοκερδή συμμετοχή γνωστών Ελλήνων ερμηνευτών- διατέθηκαν στον αγώνα κατά της φτώχειας (συσσίτια κ.λπ.) του Γενικού Φιλόπτωχου Ταμείου της ΙΑΑ.
«Η ορχήστρα “Κανών” έχει ηχογραφήσει τον πρώτο της ψηφιακό δίσκο με τον τίτλο “Στην Ελλάδα της αγάπης”, με σκοπό την ενίσχυση του φιλανθρωπικού έργου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και με τη συμμετοχή πολλών καλλιτεχνών, όπως η Ελένη Βιτάλη, η Γλυκερία, ο Κώστας Μακεδόνας, η Μελίνα Ασλανίδου, η Σοφία Μανού, η Ερωφίλη, ο Παναγιώτης Λάλεζας και ο Θανάσης Βούτσας», λέει.
Αυτό τον καιρό «συμμετέχουμε σε έναν ψηφιακό δίσκο της ερμηνεύτριας Σοφίας Μάνου σε διασκευασμένα λαϊκά τραγούδια για συμφωνική και λαϊκή ορχήστρα που επιμελήθηκε η Μαρία Κοτζάστρατη, με την Παιδική-Νεανική Συμφωνική Ορχήστρα, που τελεί, επίσης, υπό την αιγίδα της ΙΑΑ, διευθύντρια την κ. Νίνα Πατρικίδου και σολίστ τον Παναγιώτη Στεργίου».
Συναυλίες
Η ορχήστρα «Κανών» έχει στο ενεργητικό της πολλές συναυλίες, ενώ η μουσική της έχει ταξιδέψει μέχρι τη μακρινή Αίγυπτο. «Η αποδοχή του κόσμου στις συναυλίες βυζαντινής ή παραδοσιακής μουσικής είναι πολύ μεγάλη, γιατί πλέον η επιστροφή στις ρίζες μας είναι η μόνη διέξοδος στον κορεσμό που ζει όλος ο πλανήτης από την αλλοίωση όλων των τεχνών», αναφέρει. Υπάρχει, ωστόσο, κάποια συναυλία που έχει μείνει χαραγμένη στη μνήμη του; «Όλες μένουν στη μνήμη, όταν αγαπάς αυτό που κάνεις», λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής. Οι επόμενοι στόχοι της ορχήστρας είναι «η έρευνα και η γνώση της ελληνικής μουσικής, βυζαντινής, παραδοσιακής και λαϊκής».
Ο Αρχιεπίσκοπος στηρίζει τον πολιτισμό
«Η Εκκλησία και συγκεκριμένα ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος Β΄ από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε και στηρίζει την προσπάθεια ανάδειξης του πολιτισμού μέσα από τη σχολή αλλά και τις δράσεις των μουσικών συνόλων που λειτουργούν υπό την αιγίδα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών», καταλήγει.
Ποιος είναι
Ο Γεώργιος Δεμελής, γιος του Δημητρίου και της Χαρίκλειας Δεμελή, γεννήθηκε στο Duisburg της Γερμανίας το 1976. Σπούδασε στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Θεσσαλονίκης και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Θεολογία στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών. Από την ηλικία των 4 ετών επέδειξε ιδιαίτερη κλίση στην ψαλτική τέχνη. Μαθήτευσε κοντά στον εξαίρετο καθηγητή της του Δαμασκηνού Τέχνης, αείμνηστο Μανώλη Χατζημάρκο, παίρνοντας το πτυχίο και το δίπλωμα της Βυζαντινής Μουσικής με «Άριστα Παμψηφεί» από το Δημοτικό Ωδείο του Βόλου, όπου σπούδασε και το παραδοσιακό όργανο κανονάκι με καθηγητή τον Πέτρο Ταμπούρη και τον αείμνηστο Παναγιώτη Αχειλά, το οποίο και έχει διδάξει σε Μουσικά Γυμνάσια-Λύκεια και Ωδεία του Βόλου και της Βορείου Ελλάδος. Ευρωπαϊκή Μουσική (πτυχίο Αντίστιξης) σπούδασε στο Μακεδονικό Ωδείο με καθηγητή τον Δημήτρη Αθανασιάδη και ολοκλήρωσε τις σπουδές (πτυχίο Φυγής) στο Ωδείο Καλλιθέας με «Άριστα» έχοντας καθηγητή τον Διαμαντή Μαυραγάνη.
Από το 1990 ασχολείται ενεργά με την Παραδοσιακή Μουσική. Έχει διατελέσει γενικός γραμματέας και σολίστ της χορωδίας «Μαΐστορες της Μακεδονίας» της Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης, με διευθυντή τον καθηγητή ανωτέρων παιδαγωγικών σχολών Περικλή Μαυρουδή, καθώς και της «Βυζαντινής Χορωδίας Βόλου», με διευθυντή τον Μανώλη Χατζημάρκο και τον Μιχάλη Μελέτη. Από το 1996-2003 υπήρξε μέλος του Συγκροτήματος Παραδοσιακής Μουσικής του Δήμου Θεσσαλονίκης, έχοντας συμμετάσχει σε δεκάδες συναυλίες σε Ελλάδα και εξωτερικό, με διευθυντή τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, Ευάγγελο Νανάκο.
Έχει συνεργαστεί με καταξιωμένους καλλιτέχνες της ελληνικής μουσικής όπως: ο αείμνηστος Νίκος Παπάζογλου, ο Πέτρος Γαϊτάνος, ο Χρόνης Αϊδονίδης, ο Βασίλης Σαλέας, καθώς και με τους μουσικοσυνθέτες Γιάννη Μαρκόπουλο και Γιάννη Σπανό. Μύστης της Ιεράς Παραδόσεως της του Δαμασκηνού Τέχνης, διακονεί την εκκλησία από τη θέση του πρωτοψάλτη στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, πολιούχου της πόλεως των Αθηνών. Το 2005 ξεκινά τα πρώτα του δισκογραφικά βήματα έχοντας επιμεληθεί την παραγωγή 18 παραγωγών μέχρι σήμερα, προσπαθώντας να κάνει τη βυζαντινή και παραδοσιακή μας μουσική πιο δημοφιλή στο ευρύ κοινό. Από το 2011, με την ευλογία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου Β’, ανέλαβε ως υπεύθυνος Μουσικής στο Εκκλησιαστικό Ίδρυμα Βυζαντινής και Παραδοσιακής Μουσικής της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.
