Στον Λουκά Αργυρίου
«Καθοδηγούμενοι είναι όσοι αντιδρούν για το μάθημα των Θρησκευτικών, κάνουν κακό στα παιδιά τους και δημιουργούν φονταμενταλιστές και ακραίους». Τη θέση αυτή διατυπώνει ο Μητροπολίτης Υδρας, Σπετσών και Αιγίνης κ. Εφραίμ, σχετικά με τις αντιδράσεις που δημιουργήθηκαν με το βιβλίο Θρησκευτικών της Δ΄ Δημοτικού και την επιστροφή του από ορισμένους γονείς στο υπουργείο Παιδείας, με τη δικαιολογία ότι δεν διδάσκονται σωστά για τη χριστιανική θρησκεία και ότι «υπογείως» περνούν αλλόθρησκα μηνύματα.
Ποια η θέση σας για τις αντιδράσεις των γονέων για το μάθημα των Θρησκευτικών;
«Όσοι αντιδρούν δεν είναι σωστά ενημερωμένοι. Η Εκκλησία επιδίωξε να μείνει το μάθημα στο σχολείο ως «Θρησκευτικά», να μην το πάρουν οι κοινωνιολόγοι και να διατηρηθεί σε όλες τις τάξεις μέχρι την Γ΄ Λυκείου. Όσοι αντιδρούν είναι καθοδηγούμενοι. Κάνουν κακό στα παιδιά τους και δημιουργούν φονταμενταλιστές και ακραίους. Τα πάντα αλλάζουν και οι επιστήμες της παιδαγωγικής και τα διδακτικά μοντέλα. Τον λόγο έχουν οι ειδικοί επιστήμονες».
Νέοι και Εκκλησία. Υπάρχει πρόσφορο έδαφος για την επιστροφή των νέων στην Εκκλησία;
Οι νέοι μας είναι βλαστάρια και αντίγραφα της κοινωνίας μέσα στην οποία ζουν. Είναι γνωστόν ότι οι νέοι μαθαίνουν απ’ όσα βλέπουν να κάνουμε και όχι απ’ όσα τους λέμε να κάνουν. Χρειαζόμαστε στελέχη με πνευματικότητα, πόνο και ιεραποστολική συνείδηση και όρεξη για δουλειά. Να ακούν τους νέους, τα παιδιά μας. Δεν υπάρχουμε εάν δεν ακούμε τους νεότερους. Και είναι κρίμα να περάσουμε από τη ζωή τους αδιάφοροι και περιττοί. Υπάρχουν νέοι που διψούν για την αλήθεια, την αναζητούν. Κορέστηκαν και κουράστηκαν από μια ζωή χωρίς όραμα, χωρίς προοπτική αιωνιότητος.
Ας μάθουμε να ακούμε. Και αφού ακούσουμε ας έχουμε οπλιστεί με γνώσεις και τρόπους, ώστε να τους ανοίξουμε εναλλακτικούς δρόμους σκέψης και αντιμετώπισης όλων των καινούργιων προκλήσεων που φέρνει η εποχή μας. Να τους προσφέρουμε ασφάλεια, ειλικρίνεια, ζεστασιά, στοργή και αγάπη. Να γίνουμε μια αγκαλιά για τους νέους μας. Εάν βρουν αυτά, ναι τότε υπάρχει ελπίδα, υπάρχει ενδιαφέρον και όπου γίνεται αυτό, όποια ενορία πραγματώνει μια αγκαλιά αγάπης και συμμετοχής στους προβληματισμούς των νέων μας, τότε έρχονται οι καλοπροαίρετοι και οι «διψώντες» στην αγκαλιά της Εκκλησίας.
Η αριστεία των μαθητών απασχόλησε τον τελευταίο καιρό γονείς και εκπαιδευτικούς…
Τουλάχιστον στα Δημοτικά, επειδή όλοι σχεδόν αριστεύουν, υπήρχε κλήρωση. Ας απαντήσουν ειδικοί παιδαγωγοί και ψυχολόγοι.
Ποια είναι η θέση σας στο θέμα της αλλαγής φύλου που προωθεί η κυβέρνηση με σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή;
Η Ιερά Σύνοδος εξέδωσε σχετική ανακοίνωση με την οποία συμφωνώ απολύτως. Δεν είναι ένα θέμα που έπρεπε να τεθεί τώρα στην ελληνική κοινωνία. Αλλά βλέπετε όλα παίρνουν μια πολιτική έκφραση. Το ξεχαρβάλωμα θεωρείται πρόοδος και η λογική και το φυσιολογικό, οπισθοδρόμηση.
Η πρόταση του υπουργού Παιδείας για κατάργηση της προσευχής στα σχολεία προκάλεσε πολλές συζητήσεις και αντιθέσεις…
Είναι ένα πελώριο θέμα που έχει σχέση με ποιες αξίες και αρχές πορεύεται ένα κράτος. Η προσευχή είναι έκφραση μιας βαθύτατης σχέσης με τον Θεό. Ήταν εν μέρει και είναι «της μόδας» μεταξύ των διανοούμενων και των καλλιτεχνών και αρκετών επιστημόνων να είσαι άθεος η τουλάχιστον αντιεκκλησιαστικός. Δυστυχώς, το αντιεκκλησιαστικό κατέληξε να θεωρείται εκτός από προσωπική επιλογή και πολιτική έκφραση.
Αυτό μας στεναχωρεί. Και πρέπει να καταλάβουν όλοι ότι από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα, πανανθρώπινη αρχή είναι «από Θεού άρχεσθαι».
Εκείνο που πρέπει να γίνει σήμερα είναι να πεισθεί ο πολύς κόσμος να εκφράζει τη θρησκευτικότητά του με την προσευχή. Να μάθουν τα παιδιά από το σπίτι να προσεύχονται, όχι τυπικά, αλλά ως μια βαθιά υπαρξιακή ανάγκη.
Ο καταναλωτισμός και η μίμηση ξένων προτύπων, πόσο έχουν αλλοιώσει την ελληνική παραδοσιακή οικογένεια και κατά συνέπεια την κοινωνία;
Καταναλωτισμός – Οικογένεια – Κοινωνία. Πώς διαμορφώνονται σήμερα;
Τρεις λέξεις με ιδιαίτερη και δύσκολη ανάπτυξη. Πάντως είναι καιρός ενάντια στην ακορεστία και ενάντια στην ψυχολογική διάθεση που μας εμποδίζουν να πούμε ως άτομα και ως κοινωνία «αρκετά πια». Ο καπιταλισμός, και σήμερα και ο σοσιαλισμός, έχει αναγάγει την αγάπη για το χρήμα και το όνειρο της καλής ζωής σε ψυχολογικό υπόβαθρο ενός ολόκληρου πολιτισμού. Από τη μια έχουμε βελτίωση στους υλικούς όρους της ζωής και από την άλλη εντείνονται μερικά από τα πιο αποτρόπαια ανθρώπινα χαρακτηριστικά – η απληστία, ο φθόνος και η φιλαργυρία.
Ο ευαγγελικός λόγος έχει διαχρονική αξία και είναι καιρός να γίνει φιλοσοφία και στάση ζωής το «έχοντες τροφές και σκεπάσματα, τούτοις αρκεσθησόμεθα», «μη μεριμνάτε», «ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού κατά ταύτα πάντα προστεθήσονται».
Τελικά πόσα χρήματα χρειαζόμαστε για να ζήσουμε μια καλή ζωή;
Το Ευαγγέλιο μας λέγει ότι η απόκτηση χρημάτων δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός – τουλάχιστον για όσους δεν πάσχουν από κάποια σοβαρή ψυχική διαταραχή. Καιρός να σκεφθούμε κοινωνικά. Χριστιανικά. Πέρα από τη δίψα της καλής ζωής, υπάρχει μια πιο βαθιά δίψα, πανανθρώπινη, της συνάντησης με τον Θεό. Τότε όλα θα ισορροπήσουν και θα είμαστε αληθινά ευχαριστημένοι.
Κοινωνικό κράτος και λιτότητα συμβαδίζουν;
Όλοι γνωρίζουν για τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, τις αδυναμίες του Ασφαλιστικού και την μη ύπαρξη μετανοσοκομειακής αξιοπρεπούς μερίμνης για άτομα με ειδικές ανάγκες.
Το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής; Ποια είναι η συμβολή της τεχνολογίας;
Ο μόνος κοινωνικός θεσμός που γνώρισε ο κόσμος στους τελευταίους πέντε αιώνες της δουλείας και έως σήμερα είναι η Εκκλησία. Το κράτος δεν μπορεί να προσφέρει υπαρξιακή σχέση, ώστε να νοιάζεται ο ένας για τον άλλο.
Το Ευαγγέλιο εμπνέει την αδελφοσύνη εν Χριστώ. Το έσχατον κριτήριον είναι η φιλανθρωπία. Επείνασα και μου δώσατε να φάω, δίψασα και μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και με περιμαζέψατε, γυμνός και με ντύσατε, άρρωστος και με επισκεφθήκατε, φυλακισμένος και ήρθατε να με δείτε. Αυτό κάνει η Εκκλησία σήμερα, παρά την οικονομική δυσπραγία και τις άλλες δυσκολίες. Ένας στρατός, χιλιάδες άνθρωποι εργάζονται εθελοντικά στις κοινωνικές δομές της Εκκλησίας μας, σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Στη Μητρόπολή μας έχουμε δύο εκκλησιαστικά νοσοκομεία, σε Αίγινα και Ύδρα, και σηκώνουμε το βάρος της προσφοράς του αγαθού της υγείας, όταν σε άλλα μεγάλα νοσοκομεία δεν υπάρχουν γάζες και οροί. Η τεχνολογία είναι ευπρόσδεκτη. Είμαστε υποχρεωμένοι να τη χρησιμοποιήσουμε, αλλά συγχρόνως να επισημάνουμε τις παγίδες και τους κινδύνους που ίσως περιέχει.
Πώς κρίνετε την προώθηση της καύσης των νεκρών;
Η Εκκλησία και η θεολογία των Πατέρων μας περί του σώματος, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο να είμαστε υπέρ της καύσεως. Οι Πατέρες μας λέγουν: «Αυτός (ενν. ο Θεός) που παράδοξα συνέδεσε την ψυχήν με το σώμα, Αυτός αμφοτέροις τούτοις (δηλ. και με τα δύο αυτά) ασυγχύτως ενούται». Επομένως και το σώμα είναι άγιο, προσλαμβάνεται και αυτό και θεούται. Δεν είναι βρώμικο κατά τη νεοπλατωνική θεωρία και το παράδοξο είναι ότι «ο Θεός παραμένει Θεός, η ψυχή ψυχή, το σώμα σώμα, έτσι δεν υπάρχει καμία σύγχυση. Εδώ είναι το μυστήριο, δηλαδή η «κοινωνία κτιστού και ακτίστου».
Επομένως είμεθα αρνητικοί στην καύση των νεκρών και έτσι συμβουλεύουμε τους πιστούς. Φυσικά όποιος θέλει να καεί είναι ελεύθερος. Να μην έχει όμως την απαίτηση να δεχθεί τις υπόλοιπες ευχές της Εκκλησίας.
Ποια η θέση σας για το Μεταναστευτικό;
Ως κοινωνικόν πρόβλημα η Εκκλησία το διακονεί, γιατί όλοι οι άνθρωποι είναι πλάσματα ενός Θεού. Όμως έχει και παραμέτρους εθνικές, πολιτικές και πολιτισμικές, και άλλες που οφείλει να σκύψει η Πολιτεία πάνω σε αυτά τα προβλήματα. Διαφορετικά θα έχουμε πιέσεις και πρόβλημα υπάρξεως και συνέχειας των Ελλήνων στη χώρα τους.
Μπορούν να συνυπάρξουν Χριστιανισμός και Ισλάμ;
Η ιστορία του Ελληνισμού είναι μια εμπειρία συνύπαρξης ειρηνικής και δεν εννοώ την οθωμανοκρατία. Χρειάζονται όμως και από την άλλη πλευρά να επικρατήσουν τα στοιχεία και η κουλτούρα της συμβίωσης και συνύπαρξης.
Πώς μπορεί να ενισχυθεί σήμερα το πνεύμα της Εκκλησίας;
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι όταν χτυπιέται η Εκκλησία, χτυπιέται η ελπίδα. Ποιος θα μπει στη θέση της Εκκλησίας; Χτυπάς την ελπίδα του ανθρώπου τη μεγάλη. Διαφορετικά θα γίνουμε ζούγκλα. Η Εκκλησία δεν είναι ανθρώπινη. Η Εκκλησία είναι του Θεού. Όταν δεν παραμερίζεται το ανθρώπινο στοιχείο, η Εκκλησία δεν πηγαίνει καλά. Ο ανθρωποκεντρισμός σκοτώνει την Εκκλησία και τη ζωή της. Άποψή μου είναι ότι αυτό θα πραγματοποιηθεί, όχι μόνο με αποτελεσματικά προγράμματα, αλλά με την προσωπική αγιότητα κληρικών και λαϊκών χριστιανών.
