Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Φθιώτιδος κ. Νικολάου
Όσο πλησιάζουν οι μεγάλες εορτές των Χριστουγέννων και τού Πάσχα, εμείς, οι επαρχιούχοι Μητροπολίτες, αντιμετωπίζουμε το οξύτατο πρόβλημα των εφημεριακών κενών, το οποίο εμφανίσθηκε προ δεκαετίας και με την πάροδο των ετών γίνεται οξύτερο. Στην απόφαση της πολιτείας να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες με τον περιορισμό των μισθοδοτουμένων από το κράτος υπαλλήλων, συμπεριελήφθησαν και οι εκκλησιαστικοί λειτουργοί με την ρύθμιση στους δέκα συνταξιοδοτουμένους να διορίζεται ένας. Το μέτρο αυτό στα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσεως εφαίνετο δικαιολογημένο, παρ’ ότι αποκεφάλιζε τα χωριά μας και άφηνε πίσω του πολλά κενά.
Δυστυχώς, όμως, παρ΄ ότι στη συνέχεια διορίζονται χιλιάδες υπάλληλοι, στην Εκκλησία εξακολουθεί να υπάρχει η πρώτη δέσμευση, με αποτέλεσμα αμέτρητα χωριά μας να μένουν χωρίς ιερέα. Τις ημέρες αυτές προ των εορτών δεχόμεθα τις πιέσεις και διαμαρτυρίες των εκκλησιαστικών συμβουλίων, των πολιτιστικών συλλόγων και μεμονωμένων χριστιανών, οι οποίοι δεν γνωρίζουν την απόφαση της πολιτείας και επιρρίπτουν ευθύνες στους Αρχιερείς.
Η δέσμευση της κυβέρνησης
Το πρόβλημα αυτό δεν έχει ακόμα εμφανισθεί στις μεγάλες αστικές Μητροπόλεις. Η πλειονότητα όμως των Μητροπόλεων της υπαίθρου ταλανίζεται επί μία δεκαετία με τα εφημεριακά κενά, χωρίς να διαφαίνεται καμία ελπίδα αντιμετωπίσεως τού προβλήματος από την Πολιτεία, αλλά και από την Εκκλησία, η οποία επί τόσα χρόνια μένει σε στάση αναμονής και επιφυλάξεως, μήπως και με κάποια απόφασή της για την αντιμετώπιση τού προβλήματος με εσωεκκλησιαστική λύση, εκμεταλλευτεί την ευκαιρία η πολιτεία και προβεί σε δυσμενέστερη αντιμετώπιση.
Επί τού θέματος, όμως, πρέπει να γνωρίζομε, ότι η εκάστοτε κυβέρνηση είναι δεσμευμένη απέναντι στην Εκκλησία, να μισθοδοτεί τούς εφημερίους της Ελλάδος αντί της εκκλησιαστικής περιουσίας, πού της παρεχώρησε. Διά τον λόγο αυτό καθόρισε το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων τον αριθμό θέσεων εφημερίων για κάθε Μητρόπολη, βάσει τού καταλόγου των οποίων θα μισθοδοτεί τούς εφημερίους. Οι νομοθετημένες θέσεις υπάρχουν. Η πολιτεία όμως παραβαίνει την συμφωνία, τις μειώνει χωρίς καμία νομοθετική απόφαση και περιορίζει κατά εκατοντάδες τούς εφημερίους.
Δεν πείθουν κανένα, ότι η μείωση των Ιερέων γίνεται για οικονομικούς λόγους. Άλλα κίνητρα υπάρχουν, πού πολύ μάς ανησυχούν. Παλαιότερα υπήρχαν πάλι κενά στα χωριά της υπαίθρου λόγω ελλείψεως υποψηφίων. Προ 50 ετών, με απόφαση τού μακαριστού Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου τού Α΄, απεσπάσθησαν πολλοί ιερείς για ένα εξάμηνο από την Αθήνα στις Ιερές Μητροπόλεως Βορείου Ελλάδος και σήμαναν οι καμπάνες πολλών κλεισμένων εκκλησιών και έκαναν Χριστούγεννα και Πάσχα οι Χριστιανοί μας. Επίσης, με την έκδοση τού Ν.Δ. 457/1970 «περί τρόπου πληρώσεως κενών εφημεριακών θέσεων χωρίων παραμεθορίου ή ορεινών ή δυσπροσίτων και ρυθμίσεις θεμάτων τινών της Εκκλησιαστικής εκπαιδεύσεως», επέτυχε την χειροτονία και τον διορισμό εφημερίων κατά παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων, υποψηφίων κεκτημένων τα κανονικά και νόμιμα προσόντα, πλην των μορφωτικών, τα οποία ήταν τουλάχιστον το απολυτήριο Δημοτικού Σχολείου. Έτσι επανδρώθηκαν τα χωριά με ολιγογράμματους αλλά ευσεβείς ιερείς.
Ακόμη, επί μακαριστού Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, επίσης χειροτονήθηκε πλήθος ιερέων με μειωμένα προσόντα, με τούς οποίους γέμισε η Ελλάδα. Μερικοί από αυτούς μέχρι και σήμερα κρατούν μικρές ενορίες. Το ερώτημα είναι: Τι θα γίνει μετά από αυτούς; Τότε δεν υπήρχαν υποψήφιοι. Σήμερα έχομε υποψηφίους αλλά αυτούς δεν τούς διορίζει η πολιτεία, για να μπορούν να ζήσουν αξιοπρεπώς στις πτωχές και μικρές ενορίες.
Το πρόβλημα αυτό είναι απειλή για την Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και για την διασπορά, γιατί θα αναγκασθούμε να ανακαλέσουμε τις αποσπάσεις εφημερίων Ιερών Μητροπόλεων στο εξωτερικό. Ίσως είναι από τα πρώτα και μεγάλα των οποίων πρέπει η Εκκλησία να ζητήσει από την κυβέρνηση την επίλυση.
Η κατάσταση χειροτερεύει
Ο αριθμός των εφημερίων της Εκκλησίας της Ελλάδος έχει δραματικά μειωθεί. Επί παραδείγματι, η Μητρόπολη Φθιώτιδος έχει 246 ενορίες και 258 νομοθετημένες θέσεις εφημερίων. Στα 10 χρόνια απεχώρησαν 100 εφημέριοι και διορίσθηκαν 10. Επομένως μένουν 90 κενές θέσεις εφημερίων. Και το κακό συνεχίζεται…
Έχω πολλές φορές γράψει και έχω έντονα διαμαρτυρηθεί γι΄αυτόν τον περιορισμό και την μείωση της Εκκλησίας. Τι άλλο θα περιμένουμε; Είναι πλέον καιρός να θέσει η Ιερά Σύνοδος ευθαρσώς το όλον θέμα στο τραπέζι των συζητήσεων με την πολιτεία, για να έχωμε μια συγκεκριμένη απάντηση, όποια κι αν είναι αυτή.
Αυτό το θέμα δεν είναι δευτερεύον και η αντιμετώπισή του δεν επιδέχεται αναβολή για να δοθεί προτεραιότητα σε άλλα. Είναι εκ των πρωταρχικών ζητημάτων, τα οποία χρειάζονται άμεση επέμβαση.
