Του Πάνου Ευαγγέλου
Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις για τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων, προκειμένου να υπαχθεί στο Πατριαρχείο Βουλγαρίας, αγνοώντας τη μέχρι τώρα κανονική τάξη.
Οπως ανακοινώθηκε από το το Φανάρι, στην τελευταία σύνοδο των ιεραρχών του Θρόνου «εξητάσθησαν και αι επ’ εσχάτων εκδηλούμεναι αντικανονικαί ενέργειαι της Εκκλησίας Βουλγαρίας επί του θέματος της εν τω κράτει της FYROM Εκκλησίας».
Η εξέλιξη αυτή έρχεται εν μέσω των συζητήσεων Ελλάδας και Σκοπίων για την ονομασία της γειτονικής χώρας και σε μια περίοδο όπου οι Εκκλησίας Σερβίας, Ελλάδας και Σκοπίων έχουν εμπλακεί σε ένθεν κακείθεν αντιδράσεις, για ένα θέμα το οποίο εκκρεμεί από τη δεκαετία του ‘60. Τους περασμένους μήνες, η σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων (αυτοαποκαλείται ως Εκκλησία της Μακεδονίας) κατέθεσε αίτημα να υπαχθεί στο Πατριαρχείο Βουλγαρίας και να φύγει από αυτό της Σερβίας, χωρίς καν να καταθέσει αίτημα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Από την πλευρά του, το Πατριαρχείο Βουλγαρίας έκανε δεκτό το αίτημα, υπακούοντας σε «πολιτικά κελεύσματα», σε μια περίοδο όπου κυριαρχεί το θέμα της ονομασίας και η αποκατάσταση των σχέσεων με την Ελλάδα. Η Ελλαδική Εκκλησία, πριν από περίπου ένα μήνα καταδίκασε τις ενέργειες αυτές, ενώ κατά τα πρόσφατα συλλαλητήρια προέβαλε το θέμα της ονομασίας της Εκκλησίας της γειτονικής χώρας.
Είχε προηγηθεί η δίωξη κατά του κανονικού αρχιεπισκόπου Αχρίδος κ.Ιωάννη από την κυβέρνηση των Σκοπίων και η δημιουργία μιας Εκκλησίας με πολιτικές επιδιώξεις. Η σχισματική Εκκλησία αγνόησε όλους τους κανόνες και ζήτησε βοήθεια από τη Βουλγαρία, η οποία την πρόσφερε χωρίς να συνεννοηθεί με κανέναν.
Τα τελευταία χρόνια, με αφορμή την Πανορθόδοξη Σύνοδο που έγινε το Καλοκαίρι του 2016 στην Κρήτη, η Εκκλησία της Βουλγαρίας δεν πειθαρχεί στους ιερούς κανόνες, προκαλώντας το Φανάρι, προσβλέποντας στη στήριξη της Εκκλησίας της Ρωσίας και όχι μόνο.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε για μια ακόμη φορά ένταση στις σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών των Βαλκανικών χωρών, οι οποίες φαίνεται πως ενδιαφέρονται περισσότερο για τα πολιτικά παιχνίδια στην περιοχή, παρά για τη θεολογική καθοδήγηση των λαών.
Ολες αυτές τις μέρες, η Εκκλησία της Ελλάδος -και κυρίως οι Ιεράρχες από τη βόρειο Ελλάδα, εκτός των άλλων, έχουν προβάλει ως τεράστιο θέμα για την ειρήνη στην περιοχή την αποκατάσταση της Θρησκευτικής τάξης. Μάλιστα, επέμεναν η Ελληνική κυβέρνηση, στις συζητήσεις για το όνομα, να θέσει και το ζήτημα της ονομασίας της Σκοπιανής Εκκλησίας.
Το επόμενο διάστημα, το Φανάρι θα ασχοληθεί και πάλι με το θέμα, με τον κ. Βαρθολομαίο πριν από λίγες μέρες να ζητά από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ψυχραιμία, ώστε να λυθούν τα προβλήματα.
Παρά τις ευχές Βαρθολομαίου, οι σχισματικοί των Σκοπίων προχωρούν κανονικά τα σχέδιά τους για «υπαγωγή στη μητέρα Εκκλησία της Βουλγαρίας», βάζοντας φωτιά στα Εκκλησιαστικά «σύνορα» των Βαλκανίων, ώστε να δημιουργήσουν τετελεσμένα.
Το θέμα της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων απασχολεί το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο παρακολουθεί το ζήτημα, το οποίο έχει πλέον ξεφύγει από τα στενά όρια των Σκοπίων και έχει γίνει σημείο αναφοράς για Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία, Ρωσία, Φανάρι, αλλά και Τουρκία, η οποία στηρίζει τις προσπάθειες της γειτονικής χώρας να φέρει το όνομα Μακεδονία.
Βεβαίως, η κόντρα δεν είναι νέα. Από το 1940 και μέχρι το 1966 γίνεται προσπάθεια να υπάρχει ενιαία έκφραση της «Εκκλησίας της Μακεδονίας», αλλά αντιδρά το Πατριαρχείο της Σερβίας.
Τον Νοέμβριο του 1966, οι Σκοπιανοί ενημερώνουν το Βελιγράδι ότι αποφάσισαν να ζητήσουν το αυτοκέφαλο της Εκκλησίας τους. Και μερικούς μήνες αργότερα, ο Δοσίθεος συναντάται στο Βελιγράδι με τον Πατριάρχη Γερμανό, ο οποίος απορρίπτει τις διεκδικήσεις του.
Τον Ιούλιο του 1967, η κληρικολαϊκή συνέλευση, αποτελούμενη από 4 Επισκόπους και 34 μέλη κληρικούς και λαϊκούς, αποφασίζει μονομερώς την ανακήρυξη του αυτοκεφάλου.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 1967, η Σύνοδος της Σερβικής Ιεραρχίας χαρακτηρίζει τα Σκόπια «Σχισματική Θρησκευτική Οργάνωση» και ενημερώνει όλες της Ορθόδοξες Εκκλησίες, οι οποίες υιοθετούν την απόφασή της. Από τότε και μέχρι σήμερα η Εκκλησία των Σκοπίων θεωρείται σχισματική.
