Επιμέλεια: Χρήστος Λευκαδίτης
Περισσότερα από 300 εκατομμύρια είναι σήμερα οι Ορθόδοξοι χριστανοί στον κόσμο. Σύμφωνα με την Ιερά Μητρόπολη Βελγίου, η οποία έχει καταγράψει τις Εκκλησίες, οι Ορθόδοξοι, παρά τις αλλαγές που έχουν γίνει, παραμένουν ισχυρές ομάδες, οι οποίες και αναπτύσσονται πλέον και στις πέντε ηπείρους.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί, μαζί με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και τις εκκλησιαστικές κοινότητες που προήλθαν από τη Μεταρρύθμιση, ένα από τα τρία ρεύματα του ιστορικού χριστιανισμού. Οι τοπικές εκκλησίες είναι ενωμένες στην ομολογία της κοινής πίστης. Ειδικότερα η ενότητα αυτή ευρίσκεται στη Βυζαντινή Λειτουργία, η οποία έχει εκ των προτέρων καταστεί η λειτουργία με την οποία εκφράζεται μέσα από μία ευρεία σύνθεση της Θεολογίας των Πατέρων και των Συνόδων, η ιστορική και πνευματική συνέχεια της Ορθοδοξίας. Τελείται, δε, σήμερα σ’ ολόκληρο τον κόσμο στις πλέον διαφορετικές γλώσσες.
Με τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα του 19ου, αλλά κυρίως του 20ου αιώνα, υπό την πίεση της οικονομικής εξαθλίωσης (έξοδος προς τον Νέο Κόσμο και την Αυστραλία και στη συνέχεια προς τη Δυτική Ευρώπη), αλλά και του πολέμου και των διώξεων (κομμουνιστικές επαναστάσεις, κατάρρευση της Ελλάδας, της Μικράς Ασίας, δράματα της Παλαιστίνης και του Λιβάνου), ο ορθόδοξος χριστιανισμός έπαψε πλέον να περιορίζεται γεωγραφικά στην Ανατολή. Οντως η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πλέον παρούσα σε όλες τις ηπείρους, η δε συνάντηση της Ορθοδοξίας με τη Δύση, χάρη στις διάφορες ορθόδοξες κοινότητες της Διασποράς, συνιστά αναμφίβολα ένα από τα μείζονα πνευματικά γεγονότα της εποχής μας.
Η θεμελιώδης πνευματική αρχή της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η συγκρότηση τοπικών ή ευρύτερα γεωγραφικών εκκλησιών.
Βεβαίως, σήμερα που όλα αλλάζουν, οι ορθόδοξοι σε πολλές περιοχές, όπως για παράδειγμα τελευταία στη Συρία, ή σε πολλές χώρες της Αφρικής, ζουν σε συνθήκες φόβου και με λίγα μέσα.
Αντίθετα, στα Βαλκάνια ή τη Ρωσία πλέον απολαμβάνουν πολλών προνομίων και εξελίσσονται ως ένας εξαιρετικά παρεμβατικός πυλώνας, ακόμη και σε θέματα πολιτικής.
Στην Κωνσταντινούπολη, ο αριθμός των Ορθοδόξων έχει μειωθεί σημαντικά, ειδικά μετά και τους διωγμούς των Ρωμιών μετά το 1950.
Ωστόσο, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει διατηρήσει την παλιά του αίγλη, αλλά και τη δύναμη, παρά τις κατά καιρούς αμφισβητήσεις.
Στα Ιεροσόλυμα, η κατάσταση παραμένει μάλλον στάσιμη, αλλά το Πατριαρχείο αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, από τα οποία θα εξαρτηθεί και η από δω και πέρα πορεία του στον ευαίσθητο χώρο της Μέσης Ανατολής.
