Ο άγιος Σωφρόνιος γεννήθηκε στην επαρχία της Δαμασκού, που είναι ευρύτερα γνωστή ως Σιάμ και στην τοποθεσία της Φοινίκης, που φέρει το όνομα Λιβανοστέφανος, το έτος 600.
Η ιδιαίτερη ευφυΐα του και οι γνώσεις που ανέπτυξε, τον έκαναν μια σημαντική προσωπικότητα, ικανή να ανταποκριθεί σε κάθε πρόκληση των πολέμιων του χριστιανισμού. Εκτός αυτού, η βαθειά του πίστη ήταν αυτή που τον οδήγησε να ζει με αρετή και άσκηση, όπως οι μεγάλοι ασκητές. Ομως αυτός, αντί να ζει σε ερήμους και απομακρυσμένες περιοχές, ήταν ένας φωτισμένος μοναχός μέσα στην πόλη που ζούσε. Στη συνέχεια, αναζητώντας έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, πήγε στο μοναστήρι του μεγάλου Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου. Φύση ανήσυχη όπως ήταν, αναχώρησε και από εκεί και πήγε στην Αίγυπτο, επιθυμώντας να αποκτήσει περισσότερη «μάθηση της σοφίας». Εκεί βρίσκει έναν άνδρα ονόματι Ιωάννη, ένα άνθρωπο με βαθειές γνώσεις και με μεγάλη εξωστρέφεια. Αφού βρήκε το κατάλληλο πρόσωπο, έμεινα μαζί του, με σκοπό να βελτιώσει τις γνώσεις του, παίρνοντας από εκείνον όσα μαθήματα ήξερε περισσότερα από αυτόν, δίνοντας όμως και ο ίδιος αντίστροφα τα δικά του.
Και ενώ βρισκόταν εκεί, έπαθε καταρράκτη στα μάτια του και θεραπεύεται από τους αγίους Αναργύρους Κύρο και Ιωάννη, οι οποίοι του ζήτησαν για μισθό να συγγράψει τα θαύματα, όσα τελούσαν κάθε μέρα, τα οποία και συνέγραψε σύμφωνα με την αίτηση των αγίων, και έτσι επέστρεψε στα Ιεροσόλυμα.
Επειτα, για τον τρόπο ζωής του και για τις αρετές που ανέπτυξε, χειροτονήθηκε Επίσκοπος Ιεροσολύμων. Οταν αλώθηκαν τα Ιεροσόλυμα από τους Πέρσες, πήγε ο άγιος στην Αλεξάνδρεια, στον μέγα Ιωάννη τον ελεήμονα, ο οποίος τότε ήταν Επίσκοπος της Αλεξάνδρειας. Οταν κοιμήθηκε ο Ιωάννης, ο Σωφρόνιος σύνθεσε για αυτόν εγκωμιαστικό επιτάφιο λόγο, με τον οποίο φανέρωσε τον αμέτρητο θησαυρό της ελεημοσύνης και της ευσπλαχνίας, αφήνοντας στους χριστιανούς ένας ξεχωριστό ύμνο της ελεημοσύνης. Μετά την κοίμηση του Ιωάννη επανήλθε στα Ιεροσόλυμα, όπου έδωσε νικηφόρες μάχες κατά των αιρετικών Μονοθελητών, τους οποίους, άλλοτε κατακεραύνωνε με τις θείες Γραφές και με τις Αποστολικές και Πατερικές παραδόσεις, και άλλες με τις δικές του διδασκαλίες, οι οποίες ήταν αποτέλεσμα των πολλών γνώσεων και της μεγάλης άσκησης.
Ο Σωφρόνιος άφησε πάρα πολλά συγγράματα, ένα από τα οποία είναι και ο θαυμαστός βίος της Ισαγγέλου Μαρίας της Αιγυπτίας, η οποία έδωσε τους αγώνες στην έρημο, ξεπερνώντας τα μέτρα της ανθρώπινης φύσης.
Απόσπασμα από τον κατά πλάτος Βίον του Αγίου*
…Μετά από αυτά, βλέποντας ο άγιος την Εκκλησία να ταράζεται από τις επιβουλές των Μονοφυσιτών και των διαφόρων άλλων αιρετικών, μετέβη στην Αλεξάνδρεια, όπου προσπάθησε να πείσει τον τότε Πατριάρχη Κύρο, ο οποίος εργαζόταν για την ένωση με τους Μονοφυσίτες, να παραμείνει πιστός σε όσα θεσπίστηκαν από την Αγία Δ’ Οικουμενική Σύνοδο, που συνήλθε στη Χαλκηδόνα. Επειδή όμως εκείνος παρέμενε αμετάπειστος, μετέβη και στην Κωνσταντινούπολη, προς τον Πατριάρχη Σέργιο και τον αυτοκράτορα Ηράκλειο. Αφού όμως τους βρήκε και αυτούς να φρονούν τα ίδια, διδάσκοντας μία θέληση για τον Χριστό, και αφού τους κατέκρινε δριμύτατα μπροστά σε όλους, επέστρεψε περίλυπος στα Ιεροσόλυμα. Ομως οι αγώνες του θεϊκού Σωφρονίου δεν πήγαν χαμένοι. Οσο και αν οι αιρετικοί ήταν οι ισχυροί της εποχής, η Ορθοδοξία θριάμβευσε. Η Αγία ΣΤ’ Οικουμενική Σύνοδος, που συνήλθε μετά από αυτά το έτος 680, τους αιρετικούς Σέργιο και Πύρρο και Παύλο και Πέτρο τους Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως και τον Ονώριο της Ρώμης και τον Κύρο της Αλεξάνδρειας και τους αιρετικούς που τους ακολουθούσαν, τους αναθεμάτισε, ενώ τον θεϊκό Σωφρόνιο, όπως και τον αγιότατο Μάξιμο τον Ομολογητή και τους άλλους Ορθόδοξους αγωνιστές, τους δικαίωσε.
Τόσο γενναία αγωνίζονταν για την Ορθοδοξία ο άγιος και πριν ακόμα χειροτονηθεί Επίσκοπος, γυρνώντας στην Ανατολή και τη Δύση, κατά το υπόδειγμα των Αγίων Αποστόλων, στηρίζοντας τους Ορθόδοξους στην αλήθεια της Πίστεως, ενώ καυτηριάζοντας τους αιρετικούς, οι οποίοι τότε ήταν οι Μονοφυσίτες, οι Μονοθελητές και πολλοί άλλοι. Κατά την εποχή εκείνη απήλθε προς Κύριον ο μέγας στην αρετή Πατριάρχης Ιεροσολύμων Αγιος Μόδεστος (632-634), όταν με επίνευση του Αγίου Πνεύματος κλήθηκε να ανέβει στον ενδοξότατο θρόνο των Ιεροσολύμων ο διαπρύσιος αυτός κήρυκας της Ορθοδοξίας, ο θεϊκός Σωφρόνιος.
*Η αίρεσις των Μονοφυσιτών Αντιχαλκηδονίων
Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη» Θεσσαλονίκη
