Σε πολλά ιατρεία και κλινικές, δημόσιες και μη, η εικόνα των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού είναι σε περίοπτη θέση. Γιατροί στο επάγγελμα, καθιερώθηκαν «στην Ιατρική» για τις γνώσεις τους και την προσφορά τους. Πρόκειται για δύο αδέρφια που αφιέρωσαν τη ζωή τους στον Θεό και τους συνανθρώπους τους. Ως επιστήμονες σημαντικοί για την εποχή τους, ξεχώριζαν γιατί θεράπευαν χωρίς κανένα αντάλλαγμα εκατοντάδες ανθρώπους. Για αυτό ακριβώς ανακηρύχθηκαν και επίσημα άγιοι προστάτες των ιατρών.
Οι Άγιοι Ανάργυροι ήταν από τη Μικρά Ασία, και συγκεκριμένα από την Κιλικία. Δυστυχώς, δεν έχουμε ακριβείς πληροφορίες για τη χρονολογία γεννήσεώς τους. Ξέρουμε μόνο πως έζησαν κατά τον 3ο μ.Χ. αιώνα. Μητέρα τους ήταν η Αγία Θεοδότη, χάρη στην οποία τα δύο αδέλφια γνώρισαν από μικρή ηλικία το μεγαλείο του Χριστιανισμού. Ο πατέρας τους αρχικά ήταν ειδωλολάτρης, αλλά με τη συμβολή της γυναίκας του βαπτίστηκε και αυτός Χριστιανός. Όταν, δε, πέθανε, η Αγία Θεοδότη ανέλαβε εξολοκλήρου την ανατροφή και τη διαπαιδαγώγησή τους.
Ο Κοσμάς και Δαμιανός έδειξαν από πολύ μικροί την ιδιαίτερη έφεσή τους στα γράμματα. Με την καθοδήγηση και τη βοήθεια της μητέρας τους, σπούδασαν πολλές επιστήμες, μεταξύ των οποίων και την ιατρική, όπου και διακρίθηκαν. Από πολύ νωρίς άσκησαν το επάγγελμα του ιατρού, με τη διαφορά πως δεν δέχονταν κανένα αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες τους. Γι’ αυτό και ονομάστηκαν Άγιοι Ανάργυροι. Το μοναδικό που ζητούσαν από τους ασθενείς τους ήταν να ασπαστούν τον Χριστιανισμό. Γρήγορα η φήμη πως δύο αδέρφια θεράπευαν φτωχούς και απόρους εξαπλώθηκε και στις διπλανές περιοχές και, πλέον, πολλοί ήταν αυτοί που ήθελαν να τους συναντήσουν από κοντά. Όπως αναφέρεται και στον Συναξαριστή των Αγίων, «θεραπεύοντες πάσαν νόσον (…) και ουκ ανθρώποις μόνον επικουρούντες αλλά και κτήνεσιν», τα δύο αδέρφια πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους για να γιατρέψουν οποιαδήποτε ασθένεια, οποιονδήποτε άνθρωπο, αλλά και τα ζώα.
Το μοναδικό που ζητούσαν από τους ασθενείς τους ήταν να ασπαστούν τον Χριστιανισμό
Αντιδράσεις
Όπως ήταν φυσικό, η τόσο μεγάλη επιτυχία και δόξα του Κοσμά και του Δαμιανού προκάλεσαν τη ζήλεια και τις αντιδράσεις πολλών ανθρώπων. Σε μικρό χρονικό διάστημα, πολλοί ήταν αυτοί που πήγαν στον τότε αυτοκράτορα των Ρωμαίων, Καρίνο, και προσπάθησαν να καταστρέψουν τα δύο αδέρφια, διαστρεβλώνοντας την αλήθεια. Συγκεκριμένα, υποστήριξαν πως οι θεραπείες και τα θαύματα των δύο γιατρών δεν οφείλονταν στις ιατρικές τους γνώσεις, αλλά σε κάποιου είδους μαγεία. Όταν οι άγιοι πληροφορήθηκαν για αυτές τις φήμες που έφτασαν μέχρι τον αυτοκράτορα, θέλησαν να τον επισκεφτούν οι ίδιοι και να αποκαταστήσουν την αλήθεια.
Όταν τους συνάντησε ο Καρίνος, προσπάθησε να τους πείσει να αρνηθούν τον Χριστιανισμό. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης αυτής, όμως, συνέβη κάτι αναπάντεχο. Το πρόσωπο του αυτοκράτορα άλλαξε θέση και γύρισε προς την πλάτη του. Ο Κοσμάς και ο Δαμιανός κατάφεραν γρήγορα να τον θεραπεύσουν, προσευχόμενοι στο Χριστό. Ύστερα από αυτό το γεγονός, ο Καρίνος άλλαξε γνώμη για τα δύο αδέρφια, πίστεψε στις ιατρικές τους γνώσεις και τους άφησε ελεύθερους να επιστρέψουν στα σπίτια τους με μεγάλες τιμές. Όχι μόνο, λοιπόν, δεν κατάφερε να τους πείσει να αλλάξουν θρήσκευμα, αλλά πείστηκε ο ίδιος από αυτούς για τη δύναμη του Χριστιανισμού. Τα βάσανα, όμως, των αγίων δεν τελείωσαν εδώ. Ακόμα και ο άνθρωπος που τους δίδαξε την επιστήμη της ιατρικής ζήλεψε τη τόσο μεγάλη φήμη τους και θέλησε να τους κάνει κακό. Μια μέρα τους πρότεινε να ανέβουν σε κάποιο βουνό με σκοπό να μαζέψουν ιαματικά βότανα. Εκείνοι, μη γνωρίζοντας τι επρόκειτο να συμβεί, τον ακολούθησαν. Τότε αυτός τους επιτέθηκε με πέτρες, μέχρι που τους θανάτωσε.
Στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους βρίσκονται μέρος της κάρας του Αγίου Κοσμά και τεμάχια της κάρας του Αγίου Δαμιανού. Στον ρωμαιοκαθολικό Ναό Αγίων Αναργύρων της Ρώμης βρίσκονται αποτμήματα των ιερών λειψάνων και των δύο αγίων.
Η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη των Αγίων Αναργύρων κάθε χρόνο την 1η Ιουλίου.
