Tης Ρίκης Ματαλλιωτάκη
Η ζωή του μοιάζει σαν παραμύθι: Γνωστός με το ελληνικό όνομα Χελιδώνης, ή Χελιδονάκης κατά το κρητικότερο, προφανώς επειδή η ψυχή του ήταν λευκή σαν πουλιού και η εμφάνισής του μαύρη σαν του χελιδονιού, η ζωή του μουσουλμάνου Αράπη Σαλή, του οποίου η παρουσία ήταν κατάλοιπο της Αραβοκρατίας στην Κρήτη, στάθηκε η απόδειξη της πέρα απο θρησκείες ανθρωπιάς και καλοσύνης.
Αρνήθηκε πεισματικά να αποχωρήσει από την Κρήτη μαζι με τους Τούρκους, και για να το καταφέρει απέκτησε Αγγλική υπηκοότητα, δούλεψε όλη του την ζωή στο λιμάνι των Χανίων σαν λεμβούχος, και καθε φορά που πληρωνόταν τα χρήματά του γίνονταν τσαντες με τρόφιμα που στέλνονταν ανώνυμα έξω από τις πόρτες των αναξιοπαθούντων, που εκείνη την εποχή, όπως και τη σημερινη, ήταν αφάνταστα πολλοί.
Κατά το τέλος της ζωής του περίπου κατάφερε να παρει την ελληνική υπηκοότητα σε μια χώρα που τοσο αγάπησε και νά γίνει Ἕλληνας πολίτης, καθως επίσης και κατα το τελος της ζωής του, η τύχη του επεφύλασσε την μεγάλη ευκαιρία:
Κέρδισε τον πρωτο αριθμό του λαχείου, αλλα ούτε απο αυτα τα χρηματα δεν κράτησε δεκάρα για τον ευαυτό του…με τα χρηματα αυτα προίκισε ορφανά κορίτσια. Του ειχε απομεινει πλέον μονο η συνταξη του ΙΚΑ, ηταν ομως τοσο λιτοδίαιτος που και αυτη κατέληγε στους πονεμένους και στους δυστυχείς, που όπως πίστευε την ειχαν μεγαλύτερη ανάγκη απο αυτόν.
Ἔσβησε μονάχος του, ἤρεμα σάν σέ ἕνα γλυκό σχεδόν εὐτυχισμένο ὕπνο, ὅπως κάποιοι ἅγιο στό φτωχικό του δωμάτιο τό Φλεβάρη τοῦ 1967και τάφηκε στό χριστιανικό νεκροταφεῖο τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ.
Στή μαρμάρινη πλάκα, στόν τάφο τοῦ Σαλῆ, χαράχτηκαν οἱ στίχοι τοῦ ποιητῆ Γεωργίου Γεωρβασάκη:
Ἄς ἤσουν μαῦρος
Ἄς μήν ἤσουν Χριστιανός.
Ἄς ἦταν μαύρη ἡ μορφή σου.
Μ’ ἀπό τό χιόνι πιό λευκή ἤτανε ἡ ψυχή σου.
