Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, εκτός από το σπουδαίο εκπαιδευτικό και θρησκευτικό του έργο, εκτός από την χριστιανική του απλότητα και την εν γένει αγιότητά του, είναι γνωστός και για τις διάφορες προφητείες του. Αξίζει να παραθέσουμε ορισμένες εξ αυτών, τις πιο χαρακτηριστικές και τις πιο εντυπωσιακές:
«Το ποθούμενον θα γίνη στην τρίτη γενεά. Θα το ιδούν τα εγγόνια σας». Πράγματι τρεις γενιές μετά (κάθε γενιά, υπολογίζεται στα 25 έτη), επετεύχθη το «ποθούμενον», δηλαδή η απευλευθέρωσις της Ελλάδος από τον Τούρκικο ζυγό!
«Θα’ ρθουν οι κόκκινοι σκούφοι κι ύστερα οι Άγγλοι επί 54 χρόνια, και κατόπιν θα γίνη Ρωμαίικο». Η προφητεία αυτή ελέχθη στην Κεφαλληνία, αναφορικά με την απελευθέρωση της Επτανήσου.
«Κόκκινοι σκούφοι», ονομάζονται οι Γάλλοι στρατιώτες, λόγω του χρώματος των καλυμμάτων της κεφαλής τους. Και πράγματι, μετά τους Ενετούς, στα Επτάνησα, εγκαταστάθηκαν οι Γάλλοι, και μετά την αποχώρησή τους, ήλθαν οι Άγγλοι, η παραμονή των οποίων διήρκεσε 54 έτη (1810-1864), όσα ακριβώς είχε προφητεύσει ο Άγιος.
«Θα έλθη όταν σμίξουν αυτά εδώ», απάντησε ο Κοσμάς ο Αιτωλός, δείχνοντας δύο δενδρύλλια, όταν τον ρώτησαν στα Τσαραπλανά της Ηπείρου «πότε θα έρθει το ποθούμενον;»! Τα δύο αυτά δέντρα, μεγάλωσαν, πάχυναν και τελικά έσμιξαν το 1912. Εκείνη την χρονιά, ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε την Ήπειρο κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους!
«Θα γίνης μεγάλος άνθρωπος, θα κυριεύσης όλη την Αρβανιτιά […]. Θα αφήσεις μεγάλο όνομα στην οικουμένη. Και στην Πόλι θα πας, μα με κόκκινα γένεια. Αυτή είναι η θέληση της θείας προνοίας». Αυτά τα λόγια, τα είπε προς τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Πράγματι, εκείνος, πήγε στην Πόλη, μα όχι ως κατακτητής όπως πίστευε και ονειρευόταν, μα ως ηττημένος, και πράγματι με κόκκινα γένια, μέσα στα αίματα, όταν έστειλαν το κομμένο κεφάλι του στον Σουλτάνο.
«Θα δήτε στον κάμπο αμάξι, χωρίς άλογα, να τρέχη γρηγορώτερα από τον λαγό». Σαφής προφητεία για το αυτοκίνητο.
«Θα’ ρθη καιρός, που οι άνθρωποι θα ομιλούν από ένα μακρυνό μέρος σε ένα άλλο, σαν να’ τανε σε πλαγινά δωμάτια, π.χ. από την Πόλι στη Ρωσσία». Πόσο πιο καλή περιγραφή θα μπορούσε να κάνει του τηλεφώνου.
«Οι άνθρωποι θά μείνουν πτωχοί, γιατί δέν θά χουν αγάπη στά δένδρα». Το οικολογικό πρόβλημα, προϊδωμένο μια εποχή, που δεν θα μπορούσαν να φανταστούν καν τι μπορεί να είναι.
