Τὴν ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητον Θεοτόκον,
καὶ προστασίαις ἀμετάθετον ἐλπίδα,
τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν,
ὡς γὰρ ζωῆς Μητέρα, πρὸς τὴν ζωὴν μετέστησεν,
ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον.
Τέκνα μου ἀγαπητὰ καὶ περιπόθητα,
ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου μᾶς συγκέντρωσε καὶ πάλι στὸ Ναό. Μὲ ὕμνους καὶ προσευχὲς τιμοῦμε τὴν ἡμέρα καὶ ἀνοιγόμαστε μέσα ἀπὸ τὸ πρόσωπο τῆς Κυρίας Θετόκου στὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας μας. Γιατὶ ἡ σημερινὴ ἑορτὴ ἀκριβῶς αὐτὸν τὸ σκοπὸ ὑπηρετεῖ. Μᾶς ἀποκαλύπτει καὶ μᾶς βεβαιώνει ὅτι ὁ θάνατος ἔχει ὁριστικὰ νικηθεῖ, ὄχι μόνο γιατὶ ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε, ἀλλὰ καὶ γιατὶ Ἐκεῖνος ὡς Σωτήρας καὶ Λυτρωτὴς θὰ ἀναστήσει κι ἑμᾶς.
Πρώτη ἀνέστησε τὴν Μητέρα Του, Ἐκείνη ποὺ στέκεται ἀκοίμητη στὶς προσευχές μας· Ἐκείνη ποὺ εἶναι γιὰ ὅλο τὸν κόσμο ἀμετάθετη ἐλπίδα· Ἐκείνη ποὺ εἶναι ἡ Μητέρα τῆς ζωῆς· Ἐκείνη, λοιπόν, δὲν μποροῦν ὁ τάφος καὶ ἡ νέκρωση νὰ τὴν κρατήσουν, ἀφοῦ ὁ Υἱὸς καὶ Θεός Της, Αὐτὸς ποὺ στὴ μήτρα Της κατοίκησε, διὰ τοῦ θανάτου τὴν ὁδηγεῖ στὴ ζωή.
Τοῦτο τὸν δρόμο ἄνοιξε ἡ Παναγία μας γιὰ τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων. Ὁ θάνατος χάνει τὸ κεντρί του καὶ καταπατῆται ἀπὸ τὸν Ἀναστάντα Χριστὸ. Πατιέται καὶ γίνεται ὁδὸς ποὺ οἱ πιστοὶ διαβαίνουν γιὰ νὰ ζήσουν αἰώνια, σ’ ἕνα τόπο ποὺ δὲν χωρᾶ ὀδύνη, λύπη καὶ στεναγμό· σ’ ἕνα τρόπο ποὺ ὁ ἄνθρωπος ἀξιώνεται νὰ κοινωνεῖ μὲ τὸ Θεὸ καὶ μὲ τὸν συνάνθρωπο.
Ἡ Μαριὰμ γεννάται στὸν κόσμο αὐτὸ μὲ σκοπὸ νὰ νικηθεῖ ὁ θάνατος. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ὅταν μιλοῦν γιὰ τὴν ἔννοια τοῦ θανάτου, προχωροῦν πολὺ βαθύτερα ἀπὸ τὴν βιολογικότητα. Θάνατος δὲ σημαίνει γι’ αὐτοὺς ἀπλὰ καὶ μόνο τὸ σταμάτημα τῶν κτύπων τῆς καρδιᾶς. Δὲν πιστεύουν πὼς ὁ ἄνθρωπος συναντιέται μὲ τὸ θάνατο στὴν τελευταία του πνοή, ἀλλὰ στὴν πρώτη. Μὲ τὴ γέννησή μας ἀρχίζει ἡ μάχη μὲ τὸν «ἔσχατο ἐχθρό» ποὺ λέγεται θάνατος.
Αὐτὴ ἡ θεώρηση τοῦ θανάτου μᾶς ἀποκαλύπτει τελικὰ πὼς ὁ τρόπος ποὺ ζοῦμε οἱ ἄνθρωποι μετὰ τὴν Πτώση, μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσή μας ἀπὸ τὸ Θεό, ἀποτελεῖ μιὰ ζωὴ δεσμευμένη στὸ θάνατο. Τὸ σχῆμα παράδοξο, μὰ ζοῦμε τὸ θάνατό μας καθημερινὰ ὡς ἀδικία, ὡς χωρισμό, ὡς ἔριδα, ὡς ἁμαρτία, ὡς πάθος, ὡς πόνο, ὡς ἀσθένεια.
Ἡ πραγματικότητα αὐτὴ μαρτυρεῖται χαρακτηριστικὰ στὴν Παλαιά Διαθήκη, στὸ βιβλίο τῆς Γενέσεως, ὅταν ὁ Θεὸς διαλέγεται μὲ τὸν Ἀδάμ καὶ τὴν Εὔα, λίγο μετὰ τὴν παρακοὴ καὶ ἀφοῦ ἐκεῖνοι ἔχουν ἀρνηθεῖ νὰ ἀναλάβουν τὴν εὐθύνη τῆς ἁμαρτίας τους. Εἶναι ἐκεῖνες οἰ συγκλονιστικὲς γιὰ τὸν ἄνθρωπο στιγμὲς ποὺ ὁδεύει ἐκτὸς τοῦ Παραδείσου, ποὺ ἐκπίπτει στὴ θνητότητα. Ὁ Θεὸς πρὶν ἀποχωριστεῖ τὰ δημιουργήματά Του, ἔρχεται νὰ τὰ προετοιμάσει γιὰ τὸ πὼς ἡ ζωή τους θὰ εἶναι στὸν κόσμο ποὺ ἀνοίγεται πέρα ἀπὸ τὸν κῆπο τῆς Ἐδέμ. Στὸν ἄνδρα ἀποκαλύπτει πὼς ἡ ζωὴ πλέον θὰ περιοριστεῖ στὴν ἐπιβίωση. Ὁ βίος θὰ συνοδεύεται μὲ κόπο καὶ ἰδρώτα. Ὁ Ἀδὰμ θὰ ζεῖ γιὰ νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὸ θάνατο, παρότι θὰ γνωρίζει πὼς θὰ καταλήξει στὴ γῆ ἀπ’ ὅπου προῆλθε. Στὴν Εὔα ἀπὸ τὴν ἄλλη ὁ Θεὸς ἀπευθύνεται λέγοντας: «πληθύνων πληθυνῶ τὰς λύπας σου καὶ τὸν στεναγμόν σου· ἐν λύπαις τέξῃ τέκνα, καὶ πρὸς τὸν ἄνδρα σου ἡ ἀποστροφή σου, καὶ αὐτός σου κυριεύσει». Στὸν ἄνδρα κυρίαρχο στοιχεῖο εἶναι ὁ κόπος, στὴ γυναῖκα ἡ λύπη. Ἀκόμα κι ἐκείνη ἡ πράξη τῆς μέγιστης χαρᾶς, ἡ γέννα ἑνὸς παιδιοῦ μὲ ὀδύνες συνοδεύεται. Ὅμως ἡ μεγαλύτερη λύπη γιὰ τὴ γυναῖκα εἶναι πὼς ἀνάμεσα σὲ ἐκείνην καὶ τὸν ἄνδρα της ἔχει πλέον ἐδραιωθεῖ ὁ πειρασμὸς τῆς ἐξουσίας. Στὸ πλαίσιο αὐτὸ ἡ ἀγάπη θὰ ἀντικατασταθεῖ ἀπὸ τὴν ἰσχύ, ἡ κοινωνία ἀπὸ τὴν κτητικότητα, ἡ ἑνότητα ἀπὸ τὸν χωρισμό.
Ὅμως ὁ Χριστὸς ἔρχεται στὸν κόσμο γιὰ νὰ καταργήσει τὸ θάνατο, πρωτίστως ὡς τρόπο ὕπαρξης. Ἡ Θεοτόκος εἶναι ἐκεῖνο τὸ πρόσωπο μέσα στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία ποὺ γίνεται μιὰ σαρκωμένη μαρτυρία τῆς ἀναιρέσεως τοῦ θανάτου καὶ τῶν ἐπιπτώσεών του. Ἡ ἀναίρεση αὐτὴ ψηλαφεῖται στὸ βίο τῆς Παναγίας μας σὲ πολλὲς στιγμές, μὰ καλὸ τῶρα θὰ ἦταν νὰ ἐπικεντρωθοῦμε στὶς ἐξῆς:
- Ἡ Παναγία γεννὰ τὸν Ἰησοῦ χωρὶς ὀδύνη καὶ φθορά, γιατὶ τὸ παιδὶ τοῦτο τὸ νέο, «ὁ πρὸ αἰώνων Θεός», ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τῆς σαρκώσεώς Του μάχεται ἐνάντια στὸν θάνατο. Κι ἡ μάχη αὐτὴ φέρνει τὴν πρώτη νίκη: «νικᾶται» τῆς «φύσεως ἡ τάξις» ἡ ὁποία ὁρίζει τὴν ὥρα ποὺ μία γυναίκα φέρνει στὸν κόσμο ἕνα παιδὶ νὰ ὑποφέρει, νὰ πονᾶ καὶ νὰ κινδυνεύει. Τοῦτο δὲ συνέβη στὴν Παναγία. Ὁ θάνατος κατατροπώνεται στὸ ἁγνὸ καὶ ταπεινὸ σῶμα τῆς Μαριάμ, γι’ αὐτὸ ὁ ἄχραντος τόκος Της δὲν ἐπιφέρει ἄλγος καὶ τραῦμα, ἀλλὰ δὲος καὶ χαρά, ποὺ πηγάζουν ἀπὸ τὸ μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἰοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ.
- Ὁ θάνατος νικιέται στὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας καὶ μέσα στὸ πλαίσιο τῆς μνηστείας Της μὲ τὸν δίκαιο Ἰωσήφ. Ἡ Μαριὰμ παραδόθηκε ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς τοῦ Ναοῦ στὸν Ἰωσὴφ καὶ τὸν ἀκολούθησε μὲ ἐμπιστοσύνη. Κατὰ τὸ χρόνο αὐτὸ τῆς μνηστείας δέχθηκε τὴν ἐπίσκεψη τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ. Ὁ ἀσώματος τὴν πληροφορεῖ γιὰ τὸ σχέδιο τῆς θείας Οἰκονομίας καὶ ἡ ἁγνὴ Κόρη συγκατατίθεται στὴ βουλὴ τοῦ Θεοῦ. Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο τὴν ἐπισκιάζει καὶ ὁ Υἰὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἐγκαθίσταται στὴν μήτρα Της.
Μὲ τὴ συγκατάθεση αὐτὴ ἡ Παναγία ἀψηφᾶ τὸν θάνατο. Ἡ μοίρα μιᾶς γυναίκας τὴν ὁποία θὰ κατήγγειλαν ὅτι διέπραξε τὸ ἁμάρτημα τῆς μοιχείας δὲν ἦταν ἄλλη ἀπὸ τὸ λιθοβολισμό. Ἡ Μαριὰμ γνωρίζει πὼς ἐνδέχεται ἄδικα νὰ κατηγορηθεῖ, μὰ δείχνει ἐμπιστοσύνη στὸ Θεό καὶ στὸν Ἰωσήφ. Κι ὁ Ἰωσὴφ ἐπειδὴ εἶναι κατ’ οὐσία δίκαιος δὲν ὐπακούει στὸ νόμο, ἀλλὰ στὴ συνείδησή Του. Θέλει ἀρχικὰ νὰ διώξει κρυφὰ τὴν Μαριάμ γιὰ νὰ μὴν τιμωρηθεῖ, Κι ὕστερα ἀπὸ τὴν ἀποκάλυψη τοῦ ἀγγέλου, πὼς τὸ παιδὶ προέρχεται ἐκ Πνεύματος Ἁγίου, θέλει νὰ σταθεῖ δίπλα Της ὡς προστάτης Ἐκείνης καὶ τοῦ θείου βρέφους.
Ἡ Παναγία ἀξιώνεται νὰ ζήσει τὴν ἀναίρεση κι αὐτῆς τῆς πτυχῆς τοῦ θανάτου, τῆς ἀνδρικῆς κυριαρχίας, τὴν ὁποία ἡ γυναίκα γεύτηκε μὲ τὴν πτώση. Ἡ Εὔα στρέφεται πρὸς τὸν Ἀδὰμ καὶ ἐκεῖνος τὴν ἐξουσιάζει. Ἡ Παναγία στρέφεται πρὸς τὸν Ἰωσὴφ μὰ ἐκεῖνος τὴν ἀγαπᾶ, τὴ σέβεται καὶ τὴν προστατεύει. Ἡ γυναίκα καὶ ὁ ἄνδρας δὲν εἶναι πλέον ἐχθροί, δὲν συνυπάρχουν γιὰ νὰ καλύπτουν ἀπλὰ τὶς ἀνάγκες τους, δὲν παρακούουν πλέον τὸν Θεό. Ὑπακούουν, συμπράττουν καὶ ὑπηρετοῦν τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἔτσι καταργοῦν τὸ θάνατο ποὺ χώριζε ἐκείνους ποὺ πλάστηκαν γιὰ νὰ μετέχουν στὸ μυστήριο τῆς Τριαδικῆς ἑνότητας.
- Ὁ θάνατος χωρίζει τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα. Καὶ εἶναι φρικτὸς τοῦτος ὁ χωρισμός. Ἡ ψυχή, κατὰ τοὺς Πατέρες, περιμένει τὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου καὶ προγεύεται τὴ δικαία Του κρίση. Τὸ σῶμα διαλύεται «εἰς τὰ ἐξ ὧν συνετέθη», χάνει τὸ σχῆμα, τὴ μορφὴ καὶ τὸ κάλλος, παραδίδεται στὴ φθορὰ καὶ στὴ σήψη. Ὁ Ἀδάμ τὸ εἶχε ἀκοῦσει ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Θεοῦ: «Γῆ εἶ καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσει».
Σήμερα ὅμως ἀκόμα κι αὐτὴ ἡ κατάρα τοῦ θανάτου καταργεῖται. Σήμερα τὸ βιώσαμε ἔντονα σὲ τούτη τὴν ἑορτὴ καὶ πανήγυρη, ἀφοῦ κι ἑμεῖς βρεθήκαμε μυστικὰ στὸ χωρίο τῆς Γεσθημανῆς δίπλα στὴν κλίνη τῆς Παναγίας μας. Εἴδαμε νοερὰ τὸν Χριστὸ νὰ παραλαμβάνει τὴν Ἁγία ψυχή Της στοὺς οὐρανούς. Ἀκολουθήσαμε τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους στὴν ταφὴ τοῦ Πανάμωμου σώματός Της. Συναντήσαμε τὸν Ἀπόστολο Θωμᾶ, ποὺ ἔφτασε ἀργοπορημένος στὸν τάφο τῆς Παναγίας μας καὶ ἀξιωθήκαμε κοντὰ του νὰ γίνουμε μάρτυρες τῆς Μεταστάσεώς τοῦ Παναγίου Σώματός της στοὺς οὐρανοὺς γιὰ νὰ ἑνωθῆ μὲ τὴν Πανάγια ψυχή Της.
Κι ἔτσι ὁμολογοῦμε ταπεινὰ κι ἑμεῖς μαζί μὲ ὅλους τοῦς πιστούς: Νικήθηκε ὁ θάνατος στὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας μας, ἀφοῦ δὲν κατάφερε οὖτε τὸ πάναγνό Της Σῶμα νὰ μεταποιήσει σὲ γῆ, οὖτε τὴ παναγία ψυχή Της νὰ ἀπομακρύνει ἀπὸ τὴν ἀγκάλη τοῦ Υἱοῦ καὶ Θεοῦ Της.
Ἀγαπητά μου τέκνα,
Ζοῦμε σὲ καιροὺς ποὺ ὁ θάνατος σκιάζει τὸν κόσμο, προκαλώντας φόβο καὶ σκληρότητα στὶς ἀνθρώπινες καρδιές. Τοῦτος ὁ παλαιὸς ἐχθρὸς τοῦ ἀνθρώπου μοιάζει καὶ σήμερα νὰ ἐπελαύνει ἔναντι τῆς ζωῆς ὡς νικητής. Ὅμως τούτη ἡ αἴσθηση εἶναι μιὰ πλάνη. Μὴν τὴν πιστέψετε. Ὁ θάνατος ἔχει ὁριστικὰ ἡττηθεῖ ἀπὸ τὸν Ἀναστάντα Χριστό. Δὲν ἔχει ἐξουσία καὶ δύναμη, παρὰ μόνο γιὰ νὰ ἐκπειράζει τοὺς ἀνθρώπους. Ὅμως ἀκόμα καὶ στοὺς πειρασμοὺς ἀρκεῖ νὰ στρέψουμε τὸ νοῦ στὴν μορφὴ τῆς Παναγίας μας, ἀρκεῖ νὰ ψελλίσουμε δυό λόγια παρακλητικὰ καὶ τὸ ζόφος θὰ ἐξαφανιστεῖ, καὶ ἡ παρηγορία θὰ μᾶς ἀγκαλιάσει σφιχτά.
Εὐχόμαστε ὁλόψυχα ἡ κυρία Θεοτόκος νὰ ἀξιώσει ὅλους σας νὰ ζήσετε τοὺς χρόνους τῆς ζωῆς σας ἐκκλησιαστικά, μὲ ἀγάπη, σύνεση καὶ πόθο Θεοῦ, ὥστε νὰ ἀξιωθεῖτε καὶ ἐσεὶς νὰ συγκαταλεχθεῖτε μὲ τοὺς νικητές τοῦ θανάτου.
Χρόνια πολλά καί εὐλογημένα!
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ
