Η αγάπη του και το ενδιαφέρον για τους νέους του οσίου ήταν αυτή που οδηγούσε ως το κελί του χιλιάδες παιδιά, στα οποία απευθύνονταν με ένα απλό αλλά άκρως διδακτικό τρόπο.
Σε όσους εκφράζονταν αρνητικά “για τη σημερινή νεολαία” έλεγε:
«Η σημερινή νεολαία μοιάζει με το μοσχαράκι που είναι δεμένο στο λιβάδι και όλο κλωτσάει.Τ ραβάει συνέχεια το σκοινί , βγάζει τον Πάσσαλο και αρχίζει να πρέπει,αλλά σκαλώνει κάπου και περδικλώνεται άσχημα και στο τέλος το κατασπαράζουν τα αργία θηρία».
Nα σας κόψω τα κεφάλια
Μιλώντας περί θαυμάτων ο γέροντας διηγούνταν συχνά μια συνάντηση που είχε με μια ομάδα φοιτητών από τα Γιάννινα οι οποίοι τον είχαν επισκεφτεί στο κελί του την «Παναγούδα»:
«Κάποτε είχαν έρθει εδώ καμιά δεκαριά φοιτητές και ζητούσαν να τους κάνω ένα θαύμα. Επέμεναν πολύ. Σκέφτηκα με ποιο τρόπο να βάλω μυαλό σ ‘ αυτά τα παιδιά. Ίσως είναι εντάξει…Λοιπόν , τους είπα, να μπείτε σε μια σειρά για να σας κόψω τα κεφάλια και μετά θα κάνω το θαύμα για να σας τα κολλήσω .Να ραιώσετε λίγο ,γιατί υπάρχει κίνδυνος να τα μπερδέψουμε. Είστε έτοιμοι ,θέλετε να δείτε το θαύμα; Οι νέοι αντέδρασαν αμέσως: όχι ,όχι σε μας Γέροντα είπαν με μια φωνή».
Όχι στους εύκολους επαίνους
Απαντώντας για την ευκολία που δίνονται οι έπαινοι εξήγησε με γλαφυρό τρόπο : «Να έχετε ταπείνωση και να γνωρίζετε καλά τον εαυτό σας.Να σας πω ένα παράδειγμα: όταν σκαλίζω στο ξύλο μια μορφή Αγίου και τελειώνω ,νομίζω ότι είναι καλά.Την ξανακοιτάζω μετά από λίγο και βλέπω ότι έχει ελλείψεις. Αν βάλω τον φακό ,θα δω ότι δεν είναι τίποτε σπουδαίο.Το ίδιο πάλι συμβαίνει και με τα χέρια μας. Βλέπουμε ότι είναι καθαρά. Αν όμως βάλουμε τον φακό θα δούμε ότι έχουμε βρωμιές και άλλα μικρόβια. Το ίδιο γίνεται κι όταν κοιτάμε προσεκτικά τον εαυτό μας .Βλέπουμε ότι δεν είμαστε τίποτε και ας λέει ο κόσμος».
Ο πόλεμος των αισθήσεων.
Πολλά τα ερεθίσματα και οι αρνητικές εικόνες για τους νέους και όχι μόνο. Για την αντιμετώπιση αυτού ζητήματος απαντούσε με απλό όσο και παραστατικό τρόπο: «Εάν πιάσουμε ένα καρβουνάκι αναμμένο και το κρατήσουμε στη χούφτα μας επόμενο είναι να μας κάψει. Εαν όμωςτο κουνάμε στο χέρι- εννοείται για λίγη ώρα- δεν θα μας κάψει .Ετσι είναι και οι άσχημες εικόνες ,όταν κινούνται γρήγορα τα μάτια δεν τις κρατούν ,αλλά απλώς τις πιάνουν και δεν καίνε την ψυχή».
Περί ευθύνης
Το θέμα των «κακών λογισμών» το αντιμετωπίζει με απλές σκέψεις: «Εδώ που μένω από πάνω περνούν αεροπλάνα .Εγώ δεν μπορώ να εμποδίσω τα αεροπλάνα .Δεν ευθύνομαι γι αυτό.Αν όμως άρχιζα να κατασκευάζω αεροδρόμιο , τότε θα είχα ευθύνη».
Περί κυπέλλων , διακρίσεων και ποδοσφαίρου
Οι διακρίσεις πρέπει να είναι, όπως έλεγε, ουσιαστικές :
«Όλοι μιλάνε για αγώνες. Άλλοι πάλι παίζουν και αγωνίζονται σε στάδια ,σε γήπεδα και κλοτσούν μια μπάλα και παίρνουν κύπελλα, άδεια βέβαια .Πρέπει ο καθένας μας να γεμίζει το κύπελλο του αγώνος του με αρετές και καλές πράξεις και να είναι πάντα έτοιμος να το προσφέρει γεμάτο στο θεό».
Χαλασμένη κονσέρβα
Αναφερόμενος στη «ζημιά» που μπορεί να κάνει ένα «μικρό πάθος» επισημαίνει : « Όπως μια τρυπούλα στην κονσέρβα είναι σε θέση να την βρωμίσει ,γιατί παίρνει αέρα, έτσι και ένας υπερήφανος μόνο λογισμός εάν περάσει στο κεφάλι μας , παίρνει τότε αέρα και αχρηστεύονται οι αρετές μας».
Η χρυσή τομή.
Μιλώντας για την υπακοή και ποιος είναι ο σωστός τρόπος νά την επιβάλλουν οι γονείς και οι μεγαλύτεροι λέει: «Άλλοτε κόβουμε τον παιδικό εγωισμό και άλλοτε φρενάρουμε τον ενθουσιασμό. Με άλλα λόγια κλαδεύουμε με διάκριση και δεν κουτσουρεύουμε αδιάκριτα».
Η αναζήτηση της ισορροπίας στη ζωή είναι για τον Παίσιο μια σημαντική εξέλιξη:
«Καλά είναι το ποτάμι να μην είναι πολύ ορμητικό γιατί παίρνει σβάρνα κούτσουρα , πέτρες ,ανθρώπους αλλά βέβαια ούτε πολύ ρηχό γιατί θα κάθονται κουνούπια…».
Περί ηρεμίας και οργής.
Οι καυγάδες πολλές φορές που ξεσπούν μεταξύ γονέων και παιδιών είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο το οποίο όμως πολλές φορές παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Για το ζήτημα αυτό συμβουλεύει: « Ολοι μας πρέπει να έχουμε υπομονή. Και μικροί και μεγάλοι .Να έχουμε υπομονή γιατί τα νεύρα μας είναι λιγάκι τεντωμένα. Εγωισμό λίγο- πολύ έχουμε όλοι .Οπότε ,όταν μας κυριεύει ο εγωισμός μικρό θέμα –μεγάλος καυγάς. Και αρχίζει λοιπόν να μπαίνει ο πειρασμός μέσα στην οικογένεια .Οτιδήποτε κι αν βλέπετε εκείνη τη στιγμή ,μην κάνετε παρατήρηση. Δεν βοηθάει .Κάντε λίγη υπομονή και λίγη προσευχή .Μετά όταν θα ηρεμήσει ο άλλος , μπορεί κανείς να συνεννοηθεί. Βλέπουμε τους ψαράδες .Αν δε υπάρχει μπουνάτσα δεν πάν να ψαρέψουν. Να κάνετε υπομονή και να έχετε πολύ εμπιστοσύνη η στο θεό.Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμα πως ο θεός μας παρακολουθεί και μας βοηθάει .Αυτό δεν το ΄χουμε καταλάβει.Αν το καταλάβουμε αυτό οι άνθρωποι θα έχουμε μεγάλη σιγουριά και θα δώσουμε και την ψυχή μας και τον εαυτό μας στο θεό».
Περί δασκάλων
Ο γέρων Παϊσιος θεωρούσε σημαντικό το έργο των δασκάλων:
«Είναι μεγάλη υπόθεση ο σωστός δάσκαλος ιδίως στις μέρες μας.Τα παιδιά είναι άγραφες κασέτες. Η θα γεμίσουν βρώμικα τραγούδια ή βυζαντινή μουσική.Ο δάσκαλος επιτελεί ιερό έργο. Έχει μεγάλη ευθύνη και αν προσέξει μπορεί να πάρει μεγάλο μισθό από τον θεό.Να φροντίζει να διδάσκει στα παιδιά τον φόβο του θεού. Πρέπει να βρούν τρόπο οι εκπαιδευτικοί να περνάνε κάποια μηνύματα στα παιδιά για τον θεό και για την πατρίδα. Ας σπείρουν αυτοί τον σπόρο και ας μη τον δούν να βλαστάνει. Τίποτε δεν πάει χαμένο ,κάποια στιγμή θα πιάσει τόπο».
Περί χάσματος γονέων και παιδιών.
Για την αδυναμία, πολλές φορές, επικοινωνίας μεταξύ γονέων και παιδιών ως λύση προτείνει: «Για να εξαλειφτεί πρέπει οι γονείς να έρθουν στην θέση των παιδιών και τα παιδιά στη θέση των γονέων».
Όσο για τις απαγορεύσεις που προσπαθούν να επιβάλλουν στα παιδιά τονίζει με έμφαση: Μακάριοι οι γονείς που δεν χρησιμοποιούν τη λέξη «μη” στα παιδιά τους ,αλλά τα φρενάρουν από το κακό με την αγία τους ζωή ,την οποία μιμούνται τα παιδιά και ακολουθούν τον Χριστό με πνευματική λεβεντιά χαρούμενα…
Η ψεύτικη συμπεριφορά των γονέων , όσο καλή και να φαίνεται ,δεν πληροφορεί εσωτερικά τα παιδιά γι αυτό και δεν υποτάσσονται , ούτε και στον αυστηρό τρόπο υποτάσσονται .Εάν φαίνονται που ζαρώνουν ,αυτό το κάνουν, γιατί δεν μπορούν προς το παρόν να κάνουν αλλιώς. Όταν όμως μεγαλώσουν λίγο και δεν έχουν πολύ την ανάγκη των γονέων , τότε κλωτσάνε άσχημα και βγάζουν όλο το αποθηκευμένο μέσα τους άχτι στους γονείς τους.Η αγία ζωή των γονέων πληροφορεί τις ψυχές των παιδιών και υποτάσσονται φυσιολογικά και μεγαλώνουν με ευλάβεια και δίχως ψυχικά τραύματα και χαίρονται τα παιδιά τους γονείς τους και χαίρονται και οι γονείς τα παιδιά και σ΄ετούτη τη ζωή και στην άλλη την αιώνια όπου πάλι μαζί θα αγάλλονται».
Η παιδική αθωότητα
Ο αγιορείτης μοναχός πίστευε και εμπιστευόταν την αθωότητα των παιδιών
«Προσέχετε τα μικρά παιδιά τι αθωότητα έχουν στη σκέψη. Με τις προσευχές των μικρών παιδιών μπορούμε να κάνουμε θαύματα, γιατί ο κύριος ακούει τις αθώες προσευχές».
Μη χρωστάτε.
Σε κάποιους φοιτητές που χρωστούσαν μαθήματα είπε: Να μην χρωστάτε γιατί αν μάθετε έτσι θα χρωστάτε και στον μπακάλη και στον μανάβη και αλλού».
Δεν επιτρέπονται όλα
Το ζήτημα μέχρι που μπορεί να φτάσει η ελευθερία του ανθρώπου είναι από εκείνα που έχουν απασχολήσει πολύ και τους ανθρώπους της Εκκλησίας. Ο Παϊσιος υποστηρίζει σχετικά: «Δεν είναι ελευθερία , όταν πούμε στους ανθρώπους ότι όλα επιτρέπονται .Αυτή είναι σκλαβιά. Για να προκόψει κανείς πρέπει να δυσκολευτεί .Ας πάρουμε ένα παράδειγμα .Έχουμε ένα δεντράκι .Το περιποιούμαστε , του βάζουμε πάσσαλο και το δένουμε με σχοινί. Δεν το δένουμε φυσικά με σύρμα , γιατί θα του κάνουμε κακό. Με τους τρόπους αυτούς δεν περιορίζουμε το δέντρο ; Και όμως δεν γίνεται αλλιώς. Για κοιτάξτε και το παιδάκι .Του περιορίζουμε την ελευθερία από την αρχή. Μόλις συλλαμβάνεται είναι περιορισμένο στην κοιλιά της μητέρας του .Μένει εκεί εννιά μήνες. Ύστερα γεννιέται ,το φασκιώνουν με πανιά , το δένουν ,μόλις αρχίσει να μεγαλώνει του βάζουν κάγκελα. Όλα αυτά είναι απαραίτητα για να μεγαλώσει. Φαίνονται ότι του στερούν την ελευθερία ,αλλά δίχως αυτά τα προστατευτικά μέτρα το παιδί θα πέθαινε από την πρώτη στιγμή».
