Στον Γιώργη Μυλωνά
«Καλόν είναι όποιος αρχιερεύς νιώθει τις δυνάμεις του να τον εγκαταλείπουν να προχωρεί σε εκούσια παραίτηση», υποστηρίζει σε συνέντευξή του στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» ο Μητροπολίτης Χαλκίδος Χρυσόστομος, κρίνοντας ότι το παράδειγμα του πρώην Μητροπολίτη Τρίκκης Αλέξιου «θα ενθαρρύνει και άλλους εμπεριστάτους». Στη συζήτηση για το μάθημα των Θρησκευτικών ο κ. Χρυσόστομος βλέπει, μεταξύ άλλων, «τον θρησκευτικό αποχρωματισμό της κοινωνίας και την απώθηση της Εκκλησίας στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας».
Οι περιοχές στις οποίες ποιμαίνετε είναι πρώην βιομηχανικές περιοχές, με πολλούς ανέργους. Πώς η μητρόπολη αντεπεξέρχεται στις βιοτικές ανάγκες αυτού του κόσμου;
Είναι αλήθεια ότι οι περισσότερες βιομηχανίες και πολλά εργοστάσια της περιοχής μας έκλεισαν ή και μετεφέρθησαν, λόγω της οικονομικής κρίσης, με αποτέλεσμα πολλοί εργαζόμενοι να στερηθούν το ευλογημένο αγαθό της εργασίας, αλλά και να μην πληρωθούν δεδουλευμένα και αποζημιώσεις που δικαιούνται.
Η Ποιμαίνουσα Εκκλησία καλλιεργεί την πίστη, εμπνέει την υπομονή και το θάρρος, ελέγχει την αδικία των κερδοσκόπων, που ποτέ δεν λείπουν και εκμεταλλεύονται καταστάσεις, αλλά και βοηθά υλικά τους έχοντες ανάγκη, με οικονομικές ενισχύσεις από το Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο και τα ενοριακά του παραρτήματα, τα ιερά προσκυνήματα και τα μοναστήρια.
Λειτουργεί φιλανθρωπικά ιδρύματα, «Σπίτια Γαλήνης» και συσσίτια, κοινωνικό ιατρείο και φαρμακείο, τράπεζα τροφίμων και ενδυμάτων, τράπεζα αίματος κ.λπ. Μηνιαία βοηθήματα χορηγούνται σε άπορους φοιτητές και μαθητές.
Στην Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος από πέρυσι τον Νοέμβριο έως και το τέλος του Οκτωβρίου δαπανήθηκαν για φιλανθρωπίες 1.937.252,67 ευρώ. Η τράπεζα τροφίμων και ενδυμάτων Χαλκίδος, το ίδιο χρονικό διάστημα, βοήθησε 4.150 περιπτώσεις, η αντίστοιχη τράπεζα της Λίμνης και της Αγίας Άννης προσέφερε 11.072 είδη διατροφής και της Ιστιαίας 3.220 κιλά τροφίμων, 1.390 άλλα είδη και 27.000 είδη ενδύσεως.
Το κοινωνικό ιατρείο-φαρμακείο βοηθά τακτικά 367 ανέργους και ανασφάλιστους, ενώ αντιμετώπισε 2.846 περιστατικά ασθενείας και χορήγησε 22.022 σκευάσματα.
Η Ιερά Μητρόπολη συνεργάζεται ακόμη και με άλλους τοπικούς φορείς και παράγοντες για την όσο το δυνατόν αξιοπρεπέστερη αντιμετώπιση της φτώχειας.
Τον τελευταίο καιρό έχει αναδειχθεί το θέμα του μαθήματος των Θρησκευτικών. Πιστεύετε ότι φταίει το μάθημα ή κάτι άλλο;
Δεν είναι η πρώτη φορά που τίθεται επί τάπητος το θέμα του μαθήματος των Θρησκευτικών. Κάποιοι, μάλιστα, ψιθυρίζουν ότι ζητήματα που αφορούν την Εκκλησία «πέφτουν στο τραπέζι», ευκαίρως ακαίρως, ακόμη και για αποπροσανατολισμό της εύκολα μετακινούμενης και μεταβαλλόμενης κοινής γνώμης.
Όπως και να έχει, σίγουρα δεν φταίει το μάθημα ούτε βέβαια και οι μαθητές, τα παιδιά μας. Προσπαθώντας να απαντήσω στο «τις πταίει;» και χρησιμοποιώντας το ίδιο με εσάς ρήμα, επισημαίνω ότι, λίγο ή πολύ, κατά την ταπεινή μου γνώμη, όλοι μας φταίμε.
Φταίνε όσοι στο παρελθόν διαχρονικά, έως και σήμερα, που επιχειρείται η ανασυγκρότηση του κράτους, δεν θέλησαν και δεν φρόντισαν να συγκροτήσουν μια διακομματική επιτροπή που σοβαρά να ασχολείται με τα θέματα της Παιδείας, σε επίπεδο εθνικό, ώστε να μην επαφίεται ο ευαίσθητος αυτός τομέας στον κομματικό προσανατολισμό ή την ατομική ιδεολογία του εκάστοτε υπουργού.
Φταίνε όσοι αδιαφορούν για τις συνταγματικές επιταγές και όσοι νομοθετούν δίχως να λάβουν υπ’ όψιν τους το «πιστεύω» και τη βούληση του λαού για σοβαρά θέματα, όπως εκείνο για το οποίο με ερωτάτε, επικαλούμενοι αιτίες και επιστρατεύοντας προφάσεις εν αμαρτίαις.
Φταίνε όσοι αδίστακτα προωθούν τα άθεα γράμματα και επιποθούν τον θρησκευτικό αποχρωματισμό της κοινωνίας και την απώθηση της Εκκλησίας στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας και το περιθώριο της ζωής, παραλείποντας να δηλώσουν τη στοχοθεσία τους, δηλαδή τι άνθρωπο θέλουν να δημιουργήσουν.
Φταίνε όσοι μόνον λεκτικά εκθειάζουν την Ορθόδοξη πίστη και επιθυμούν να σπουδάσουν τα παιδιά τον πολιτισμό που αυτή διά μέσου των αιώνων και έως σήμερα δημιούργησε, χωρίς όμως να τη γνωρίσουν την ίδια. Να δουν στους πάγκους της παγκόσμιας αγοράς τους αγλαούς καρπούς, να μην τους γευθούν όμως και να μη γνωρίσουν το δένδρο που τους παρήγαγε.
Φταίνε όσοι δεν έχουν τη διάθεση της συγκαταβάσεως και του εκσυγχρονισμού, όσων φυσικά επιτρέπεται να εκσυγχρονισθούν, αλλά είναι δέσμιοι τύπων ανώφελων, χρήστες λόγου ξύλινου και αντιμετωπίζουν τους άλλους αφ’ υψηλού.
Φταίνε όσοι ισχυρίζονται ότι ήλθε καιρός να διδαχθούν και άλλα θρησκεύματα, αποκρύπτοντας ότι από παλιά και μέχρι σήμερα στο Λύκειο έχουν τη θέση τους και τα άλλα θρησκεύματα.
Φταίνε όσοι, διά της συστηματικής πλύσεως του εγκεφάλου, προπαγανδίζουν σε βάρος των Θρησκευτικών και όσοι με λαϊκίστικη νοοτροπία, δήθεν, τα υπερασπίζονται.
Φταίνε όσοι συγγράφουν τα διδασκόμενα βιβλία δίχως να λάβουν υπ’ όψιν τους παιδαγωγικές αρχές και, κυρίως, την -ανάλογα και με την ηλικία- προσληπτική ικανότητα των μαθητών, με αποτέλεσμα τα παιδιά, για να κατανοήσουν τα γραφόμενα, να χρειάζονται «φροντιστήριο»!
Φταίνε όσοι αναλαμβάνουν να διδάξουν ένα τέτοιο μάθημα χωρίς να πιστεύουν το περιεχόμενό του και όσοι, από φόβο μήπως υποτιμηθεί η θέση τους, σε σχέση με καθηγητές άλλων ειδικοτήτων, ή μήπως και κινδυνεύσει το «κύρος» τους, μιας και υπάρχει ενίοτε και μια τάση υποτιμήσεως των θεολόγων, επιχειρούν τη διά συνήθων τρόπων επιβολή τους στον χώρο και παραθεωρούν τη δύναμη της προσωπικής σχέσης και του διαλόγου, με τα παιδιά, που, όμως, απαιτεί καρδιά, «κότσια» και θυσία! Αλήθεια, δεν γνώρισα ποτέ θεολόγο καθηγητή που να διαθέτει καρδιά, με πίστη και αγάπη αληθινή, ο οποίος να έχει πρόβλημα με τα παιδιά, ακόμη και με εκείνα που, με συγχωρείτε, χαρακτηρίζονται ατίθασα και προβληματικά.
Φταίνε όσοι θεολόγοι βλέπουν με υποτιμητικό βλέμμα τους συναδέλφους τους ή ακόμη και ως απειλή και διαιρούνται σε προοδευτικούς, που κατηγορούν τους άλλους ως ανίκανους να συλλάβουν τα μηνύματα των καιρών και τις ανάγκες της εποχής, και σε συντηρητικούς, που βλέπουν παντού ριψάσπιδες και προδότες και δεν είναι πρόθυμοι να μετρήσουν τι απέδωσε η διδακτική διακονία τους στην Εκκλησία.
Φταίνε όσοι γονείς ελάχιστα έως καθόλου νοιάζονται για την πνευματική τροφοδοσία των παιδιών τους στο σχολείο και ή επιθυμούν απαλλαγή, γιατί βλέπουν ως περίσσιο βάρος το συγκεκριμένο μάθημα, ή επιθυμούν τη διδασκαλία του με το «σταγονόμετρο», μήπως η κατά τη γνώμη τους υπερτροφία βλάψει τα παιδιά τους. Καλός είναι ο Θεός, αλλά η σχέση μαζί του με προσοχή και μέτρο!
Φταίνε, ασφαλώς, και όσοι κληρικοί, όλων των βαθμίδων, λησμονούν την υποχρέωση που έχουν να διδάσκουν και να κατηχούν τον λαό, που ο ίδιος ο Θεός τους εμπιστεύεται, και μάλιστα τα παιδιά, και δεν αναζητούν εναγώνια τα νήπια που κάποτε βάπτισαν και καθόλου ή πολύ σπάνια τα ξαναείδαν στην Εκκλησία. Αρκετοί από αυτούς, μάλιστα, μπορεί και να φωνάζουν διαμαρτυρόμενοι, γιατί οι άλλοι (γονείς, δάσκαλοι, καθηγητές), και δη το κράτος, δεν κάνουν το καθήκον τους!
Είναι βέβαιον ότι ο καθένας που θα διαβάσει τα παραπάνω θα διαπιστώσει πως δεν εκόμισα γλαύκα εις Αθήνας. Αυτό που, ωστόσο, θα ευχόμουν είναι να διαπιστωθεί ότι οι «καταλογισμοί» μου είναι λάθος και τελικά στ’ αλήθεια φταίω μόνο εγώ, που ούτως ή άλλως φταίω.
Χειροτονήσατε πρόσφατα έναν μουσικό που θα αναλάβει άμισθη διακονία και έχετε κι άλλους άμισθους κληρικούς στη μητρόπολη. Η κρίση θα επιτείνει το πρόβλημα της αδιοριστίας. Κατά τη γνώμη σας, τι πρέπει να κάνει η διοίκηση της Εκκλησίας;
Η οικονομική κρίση άγγιξε και το προσωπικό της Εκκλησίας και τον μισθοδοτούμενο ιερό κλήρο. Η διοίκηση της Εκκλησίας αντιμετωπίζει με υπομονή, προς το παρόν, τη δυσκολία των διορισμών των εφημερίων της. Συμμερίζεται την ενεστώσα ανάγκη, αλλά η μία θέση που συνήθως δίδεται σε κάθε Ιερά Μητρόπολη ετησίως ή οι δύο θέσεις που δόθηκαν φέτος είναι κυριολεκτικά σταγόνα στον ωκεανό. Και θα είχαμε αναστάτωση και αναβρασμό, αν δεν συνέχιζαν πολλοί συνταξιούχοι, γέροντες και υπερήλικοι ιερείς να υπηρετούν κυρίως στα χωριά της υπαίθρου ή αν δεν ευρίσκαμε κάποιους τρόπους να προσφέρουμε κάτι, όχι πάντα στοιχειωδώς αξιοπρεπές, στους αμίσθους και, μάλιστα, δίχως ασφαλιστική κάλυψη.
Μακάρι να υπήρχε η δυνατότης να αντιμετωπίζει μόνη της η Εκκλησία τη μισθοδοσία των εφημερίων της, αλλά για τον σκοπό αυτό το κράτος πήρε στην κυριότητά του την εκκλησιαστική περιουσία.
Δεν ξέρω τι μένει πλέον στα χωριά της υπαίθρου σαν αποκούμπι των ανθρώπων, αν εκλείψει και ο παπάς…
Ο Αρχιεπίσκοπος στη Μητρόπολη Τρίκκης κατά την ενθρόνιση του νέου μητροπολίτη μίλησε για το δικό του παράδειγμα κοντά στον μακαριστό πρώην Θηβών Νικόδημο. Αντίστοιχη και η δική σας περίπτωση. Πιστεύετε ότι ο πρώην Τρίκκης πρέπει να βρει μιμητές στην ιεραρχία;
Τα τελευταία χρόνια συμβαίνει αυτό στο οποίο αναφέρεστε. Καλόν είναι όποιος αρχιερεύς νιώθει τις δυνάμεις του να τον εγκαταλείπουν να προχωρεί σε εκούσια παραίτηση, αντί να αναμένει τα λυπηρά και αναγκαστικά μέτρα που προβλέπει ο καταστατικός χάρτης της Εκκλησίας μας για τις περιπτώσεις αυτές. Δεν είναι δυνατόν να παραμένουν κατ’ ουσίαν ακέφαλες οι Ιερές Μητροπόλεις, με τις αναμενόμενες, γνωστές από κάποιες περιπτώσεις, βλαπτικές για την Εκκλησία μας συνέπειες. Χρειάζονται, όμως, προϋποθέσεις.
Ο διάδοχος μητροπολίτης οφείλει, εντός του πλαισίου των πολλών ποιμαντικών του υποχρεώσεων, να περιθάλψει και τον προκάτοχό του και να του εξασφαλίσει, όσον εξαρτάται από αυτόν, γήρας τίμιον και αξιοπρεπές. Να δραστηριοποιείται, σεβόμενος το έργο που βρήκε, όπως και τον κόπο του αμέσου και των άλλων αγίων προκατόχων του, στον οποίο εισήλθε, μιας και η εκκλησιαστική ιστορία έχει συνέχεια και δεν αρχίζει ούτε και τελειώνει με αυτόν. Να λαμβάνει σοβαρώς υπ’ όψιν του την ψυχολογική κατάσταση του παραιτηθέντος και να ενεργεί αναλόγως, ώστε να μην αισθάνεται ότι τοποθετήθηκε στα «αζήτητα». Η συμβουλή του γέροντος, εφόσον είναι δυνατόν να δοθεί, είναι πολυτιμότατη, αν και όχι δεσμευτική. Και η σκιά του ακόμη προστατευτική!
Ο παραιτηθείς, από την άλλη μεριά, εφόσον παραμείνει στη μητρόπολη όπου εποίμανε πρέπει να μην αναμειγνύεται απρόσκλητος στα της διοικήσεως της μητροπόλεως. Η Εκκλησία τού έδωσε αντικαταστάτη και όχι βοηθό! Είναι και ο νέος μητροπολίτης γεμάτος ενθουσιασμό και θέλει να εργασθεί και να αφήσει και εκείνος τη δική του τη σφραγίδα. Ο γηραιός επίσκοπος, ωριμότερος πνευματικά, συνήθως επιδεικνύει, πρέπει να επιδεικνύει, περισσότερη διάκριση, ταπείνωση και υπομονή. Είναι σπουδαίο και διδακτικό να ξέρει να καμαρώνει για τον διάδοχό του, τον οποίο μπορεί και να έχει υποδείξει στους εκλέκτορες, παρακλητικώς φυσικά και όχι απαιτητικώς.
Ο μακαριώτατος πρόσφατα μίλησε, όπως είπατε, για τη σχέση αυτή, την αντιπελάργηση, όπως την περιέγραφε. Ο γέρων μαθαίνει τον νέο να πετά, δεν τον καταδικάζει όμως σε μαρασμό. Δεν του κόβει τα φτερά! Και ο νέος υποστηρίζει με τη δική του δύναμη τα κουρασμένα φτερά του γέροντός του. Δεν τον περιφρονεί ούτε τον εγκαταλείπει!
Πάντως, επειδή αυτή η επιλογή της παραιτήσεως φαίνεται να λειτουργεί καλά στην Εκκλησία μας, πιστεύω ότι θα ενθαρρύνει και άλλους εμπεριστάτους να ακολουθήσουν τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν και άλλα αξιέπαινα και αξιομίμητα που υπήρξαν.
Ποιός είναι
Γεννημένος στο Βασιλικό Χαλκίδος το 1957, εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Αρμά Φύλλων Χαλκίδος και χειροτονήθηκε από τον προκάτοχο και γέροντά του μακαριστό Μητροπολίτη Χαλκίδος κυρό Χρυσόστομο Α΄ (Βέργη) το 1983. Μητροπολίτης εξελέγη τον Δεκέμβριο του 2001.
