Ο Όρθρος της Μ. Δευτέρας στην Καρδίτσα

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Τιμόθεος, το εσπέρας της Κυριακής των Βαΐων, χοροστάτησε στην ακολουθία του Νυμφίου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Καρδίτσης, προσκαλώντας όλους μας να εισέλθουμε στη θριαμβευτική και ταυτόχρονα πένθιμη πορεία της Μεγάλης Εβδομάδας.
Ήδη, με την αρχή του Όρθρου της Μεγάλης Δευτέρας, η πορεία της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας έχει ξεκινήσει, και η Εκκλησία μας προσκαλεί να συμπορευτούμε με τον Κύριο, να κατανοήσουμε το μέγεθος της θυσίας Του και του Εκουσίου Πάθους Του για τη σωτηρία μας και μας καλεί να προετοιμαστούμε για την πιο σημαντική πνευματική διαδικασία, αυτή της συμμετοχής μας στον Σταυρό και την Ανάσταση του Χριστού.
Στην ομιλία του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας ανέφερε:
«Ήδη η πορεία μας, αγαπητοί μου αδελφοί, και την εφετινή, με τη Χάρη του Θεού, η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα ξεκίνησε, με την Ακολουθία του Όρθρου της Αγίας και Μεγάλης Δευτέρας. Μια πορεία στην οποία η Εκκλησία μας καλεί όλους μας να συναντήσουμε τον Χριστό, να συμπορευθούμε μαζί Του, να μπορέσουμε να κατανοήσουμε το μέγεθος της θυσίας Του, του Εκουσίου Πάθους Του και του Σταυρικού Του θανάτου για τη σωτηρία μας.
Και καθώς τα Ιερά Ευαγγελικά Αναγνώσματα και η ιερή Υμνολογία εκτυλίσσονται μπροστά μας, μας καθοδηγούν σε αυτή την πνευματική πορεία, για να μπορέσουμε να συνανεβούμε μαζί Του στην Ιερουσαλήμ, να ζήσουμε τις τραγικές ώρες, όχι του Θεού, του ενανθρωπήσαντος Κυρίου μας Ιησού Χριστού, αλλά τις τραγικές ώρες του κόσμου, των ανθρώπων, οι οποίοι απομακρύνονται από τη Χάρη του Θεού και από την κοινωνία μαζί Του και δημιουργούν όχι κακέκτυπα μόνο, αλλά μία άλλη κατάσταση ζωής, η οποία είναι απατηλή, ψεύτικη, αλλά η οποία όμως είναι πολύ όμορφη και μας συνεπαίρνει όλους και την ακολουθούμε αβίαστα.
Τα Ιερά Ευαγγελικά Αναγνώσματα, ήδη από το Σάββατο του Αγίου, από την Ανάσταση του Αγίου και δικαίου Λαζάρου, μας εισάγουν στο πνεύμα αυτό. Ανασταίνει ο Χριστός τον Λάζαρο, και το θαύμα αυτό βέβαια γίνεται γνωστό σε όλους: έναν τετραήμερο νεκρό, ο Κύριος τον ανασταίνει και τον ξαναφέρνει στη ζωή.
Οι άνθρωποι χαίρονται, προσκυνούν τον Χριστό, τον αποδέχονται, τον ακολουθούν. Αυτοί όμως που κατευθύνουν τις τύχες των ανθρώπων, δυσκολεύονται πλέον και προσπαθούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να συλλάβουν και να θανατώσουν τον Κύριο.
Στο σπίτι του αναστημένου Λαζάρου και των αδελφών του, της Μάρθας και της Μαρίας, η Μαρία εκφράζει την ευγνωμοσύνη της προς τον Διδάσκαλο και του πλένει τα πόδια με μύρο, πολύτιμο μύρο, και εκμάσσει, σκουπίζει τα πόδια του Διδασκάλου με τα μαλλιά της.
Έχουν τραπέζι, παραμένει ο Χριστός εκεί. Την επόμενη ημέρα εισέρχεται θριαμβευτικώς στην Αγία Πόλη, την Ιερουσαλήμ. Οι άνθρωποι με το “Ωσαννά, υἱῷ Δαυίδ” Τον υποδέχονται· πορεύεται προς τον Ναό του Σολομώντος, διώχνει από εκεί τους εμπόρους που βρίσκονταν στην Αυλή των Εθνών – όπως λεγόταν τότε – του Ναού του Σολομώντος και θεραπεύει όλους τους ασθενείς ανθρώπους που βρίσκονται στον Ναό με πολλή αγάπη και στοργή, έναντι της κακίας και της αμφισβήτησης που δέχεται ο Κύριος από τους Γραμματείς, τους Φαρισαίους, τους Αρχιερείς και τους Σαδδουκαίους.
Φεύγει, επιστρέφει στη Βηθανία, όπου διανυκτερεύει εκεί, παραμένει εκεί το βράδυ, ώστε να μην μπορούν να Τον συλλάβουν και επανέρχεται την επόμενη ημέρα πάλι στα Ιεροσόλυμα και στον λαό.
Στον δρόμο πεινά. Περνώντας μέσα από σιτοβολώνες και αμπελώνες, αρχές Απριλίου, πηγαίνει σε μια συκιά, η οποία ήταν γεμάτη φύλλα, αλλά – φυσιολογικά για την εποχή εκείνη – χωρίς καρπούς. Και βέβαια, καταριέται τη συκιά, όπως ακριβώς, χωρίς κανένα φαινομενικό λόγο κατά την κοσμική σκέψη, έσπασε ο Ιερεμίας τη στάμνα, όπως ο Προφήτης Ιεζεκιήλ με ακονισμένο ξίφος έκοβε τα μαλλιά του και τα γένια του για να δείξει την αλλοπρόσαλλη κατάσταση των ανθρώπων της εποχής και την απομάκρυνσή τους από τον ζώντα και αληθινό Θεό.
Και πραγματοποιεί και ο Κύριος αυτό το γεγονός, για να μας δείξει ότι πρέπει ο άνθρωπος να έχει καρπούς στη ζωή, να είναι αποτελεσματικός για τον κόσμο και την κοινωνία. Αν το σκεφτούμε, η συκιά ήταν το δέντρο στον Παράδεισο της Τρυφής, από το οποίο πήραν οι Πρωτόπλαστοι τα φύλλα για να κρύψουν τη γύμνια τους. Πάνω στη Συκομορέα συνάντησε τον Ζακχαίο και τον κατέβασε για να πάει στο σπίτι του και να τον σώσει. Ο Ναθαναήλ ήταν κάτω από συκιά όταν ο Κύριος είπε: «Σε είδα εκεί, να μελετάς και να προσεύχεσαι· σε ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδόν σε». Ένα δέντρο το οποίο έχει άμεση σχέση και στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη με τη Βασιλεία του Θεού.
Αυτό το δέντρο, λοιπόν, ο Κύριος το καταριέται. Γιατί; Γιατί έχει πολλά φύλλα, πλούσιο φύλλωμα, αλλά χωρίς καρπό. Για να δείξει ότι η συναγωγή των Εβραίων ήταν άκαρπη, ψεύτικη, για το θεαθήναι, χωρίς αγαθά και σωτήρια έργα για τους ίδιους και για τους άλλους που συναναστρέφονταν μαζί τους.
Και για να μας διδάξει και κάτι ακόμη: ότι πλέον η Παλαιά Διαθήκη φεύγει από τη ζωή των ανθρώπων, και διά του Ιησού Χριστού έχουμε τη Χάρη, τη φανέρωση του Θεού Λόγου στη ζωή των ανθρώπων.
Από εκεί οδηγείται στον Ναό και τον περιμένουν οι Γραμματείς, οι Φαρισαίοι και οι Σαδδουκαίοι, και αρχίζουν την ανάκριση, τις ερωτήσεις, και το πρόβλημά τους ήταν: «Ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦτα ἐποίησας;» Τα χθεσινά, δηλαδή, που τον υποδέχθηκε ο λαός κράζοντας «Ὡσαννά, σῶσον δὴ», Σωτήρα μας, δηλαδή, και όπου έδιωξε τους πολιμιστές και τους εμπόρους από τον Ναό. «Ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦτα ποιεῖς;»
Και Εκείνος, βέβαια, αντιπαρέρχεται αυτό το ερώτημα, τοποθετώντας τους ένα άλλο ερώτημα. “Εγώ,” λέγει, “θα σας πω με ποια εξουσία αυτά τα κάνω, αφού πρώτα εσείς μου πείτε, το Βάπτισμα, λέγει, του Ιωάννου, στον Ιορδάνη ποταμό, του Τιμίου Προδρόμου, τί Βάπτισμα λέει, ήταν; Και ο Ιωάννης ήταν από Θεού σταλμένος ή από ανθρώπους;”
Και βέβαια, δεν απαντούσαν, διότι εκινήθηκαν εναντίον του Τιμίου Προδρόμου. Και αν έλεγαν ότι το Βάπτισμα και η παρουσία του Τιμίου Προδρόμου ήταν εκ του Θεού, θα μπορούσαν ο Κύριός μας και οι ακροατές τους να τους ελέγξουν γιατί δεν τον αποδέχθηκαν και γιατί δεν τον πίστεψαν. Εάν τους απαντούσαν ότι ο Ιωάννης ο Πρόδρομος δεν ήταν απεσταλμένος του Θεού, αλλά από ανθρώπους, πάλι ο λαός θα τους κατηγορούσε, γιατί αγαπούσαν και σέβονταν τον Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Γι’ αυτό και τους λέγει δύο παραβολές, αφού δεν του απάντησαν. Η πρώτη παραβολή, την οποία ακούσαμε απόψε στο Ευαγγελικό μας ανάγνωσμα, από το κατά Ματθαίον Ιερό Ευαγγέλιο, αναφέρεται στους δύο γιους, τους οποίους έστειλε ο πατέρας τους στον αμπελώνα του για να εργαστούν. Ο πρώτος αρνείται, και ο δεύτερος, ενώ είναι θετικός σε αυτό το οποίο ο πατέρας του αναθέτει, δεν πηγαίνει. Ο πρώτος, όμως, μεταμελείται και πηγαίνει να εργαστεί στον αμπελώνα του πατέρα του. Και ρωτά, λοιπόν, ο Χριστός: “Ποιος από τους δύο πραγματοποίησε το θέλημα του πατρός;” Και σαφώς είναι ο πρώτος, ο οποίος στην αρχή αρνήθηκε και μετά μεταμελήθηκε και πήγε να εργαστεί.
Η δεύτερη παραβολή είναι του Αμπελώνος. Εκεί, δηλαδή, που ο Θεός, ο ουράνιος Πατέρας, δημιούργησε το αμπέλι αυτό, για να εργαστούν και για να έρθει ο Χριστός, ο Μεσσίας, εις τον κόσμο. Στέλνει, λέει, και τους δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης και τους σφαγιάζουν οι πρόγονοι των Γραμματέων, των Φαρισαίων, των Σαδδουκαίων και των αρχιερέων. Στέλνει τους προφήτες, ομοίως και εκείνους τους σφαγιάζουν. Γιατί; Γιατί μιλούσαν περί της ενανθρωπίσεως του Θεού Λόγου και γιατί προσπαθούσαν όλες αυτές τις τυπικές διατάξεις, οι οποίες είχαν γίνει ανούσιες και ταλαιπωρούσαν τον λαό, να τις ερμηνεύσουν σωστά και με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για αληθινή πίστη και προσκύνηση του λαού εις τον Ζώντα και Αληθινό Θεό. Και στο τέλος λέγει, αφού εσκότωσαν και τους πρώτους και τους δευτέρους, “θα στείλω τον Υιόν μου και θα τον εντρακούν”. Αλλά, προλέγει το πάθος του και λέγει ότι και τον Υιόν θα τον φονεύσουν, όπως τον φόνευσαν τον Κύριό μας τον Ιησού Χριστό επάνω στον Σταυρό.
Μέσα σε αυτήν, λοιπόν, την πορεία και τη διαδικασία, ο Κύριος δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την θεμελίωση του νέου Ισραήλ, του λαού του Θεού, μέσα από τη διδασκαλία Του, τη σταθερή Του θέση και την αγάπη και την στοργή προς τους πονεμένους ανθρώπους, που ταλαιπωρούνταν από τις αρχές και τις εξουσίες της εποχής εκείνης. Δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να εγκαθιδρύσει την ουράνια βασιλεία Του και να επιβεβαιώσει τη σχέση που θα πρέπει να έχουν οι άνθρωποι, την ουσιαστική και πραγματική σχέση με τον Ζώντα και Αληθινό Θεό.
Και επιπλέον, μας φέρνει απόψε η Υμνολογία μας και το ιερό Συναξάριο και μία πολύ σπουδαία ιερή προσωπικότητα της Παλαιάς Διαθήκης. Μας προσφέρει μπροστά μας τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο, Πάγκαλος, γιατί είχε όλες τις αρετές. Μια προσωπικότητα μοναδική και ξεχωριστή, ο οποίος ήταν τύπος του Ιησού Χριστού. Ξεδιώχθηκε, προδόθηκε, πωλήθηκε, φυλακίστηκε και ταλαιπωρήθηκε όπως ο Κύριός μας ο Ιησούς Χριστός. Τύπος Ιησού Χριστού, αλλά άνθρωπος αρετής, άνθρωπος ασκήσεως πνευματικής, άνθρωπος με πολύ πίστη στον Ζώντα και Αληθινό Θεό. Και ενώ απολάμβανε εξουσίες και δυνάμεις εις την Αίγυπτο, γενόμενος μετά από τον Φαραώ, και μπορούσε εύκολα να γίνει ειδωλολάτρης και να απαρνηθεί την Πατρώα πίστη, αυτός παρέμεινε εκεί προσηλωμένος, με το φωτισμό και τη Χάρη του Θεού, να αντισταθεί στις σαρκικές ορέξεις της γυναικός του Πετεφρή, του αρχιμάγειρα του Φαραώ. Αντιστάθηκε σε όλες τις προκλήσεις και στις δυνατότητες που του εδόθησαν, πίστευε στον Ζώντα και Αληθινό Θεό, νηστεύει και εγκρατεύεται στη ζωή του – ηθικοπλαστικό αυτό το μήνυμα – αλλά για να μας πει, όταν ερμήνευε τα όνειρα του Φαραώ με τα επτά χρόνια της πλούσιας παροχής των αγαθών στην Αίγυπτο και τα επτά χρόνια της πείνας, του λιμού και της στερήσεως, να είναι διαχειριστής και οικονόμος ενός λαού, ο οποίος δεν πίστευε εις τον Ζώντα και Αληθινό Θεό.
Αλλά να απολαμβάνουν όχι μόνο οι Αιγύπτιοι την ευεργετική παρουσία και την ευλογημένη παρουσία του Ιωσήφ στη ζωή τους, αλλά και οι άλλοι λαοί γύρω από τους Αιγυπτίους, όπως και τα αδέλφια του και ο λαός της Χαναάν. Ένας άνθρωπος, ο οποίος χρειάζεται σε κάθε εποχή, αυτό που έχουμε ανάγκη και στη δική μας την εποχή: να έχει πίστη στο Θεό, να διαχειρίζεται τα πράγματα του κόσμου με ταπείνωση και με ευπρέπεια, και από αυτόν να απορρέουν ευλογίες, πλούσιες δωρεές, χάρες και χαρές εις τη ζωή των ανθρώπων.
Έναντι αυτής της σκοταδιστικής καταστάσεως την οποία ζούμε, η καρδιά μας πονά και θλίβεται, και κυρίως αυτό γίνεται γιατί δεν υπάρχει η πίστη, η πραγματική και η ουσιαστική στον Ζώντα και Αληθινό Θεό. Και η Εκκλησία, αδελφοί, αυτό ξανά μας καλεί να ζήσουμε: το πάθος και το σταυρό του Κυρίου, να βιώσουμε τη θυσία του Θεού, την άμετρη αγάπη Του και τη φιλανθρωπία Του, να γευθούμε στη ζωή μας αυτά τα οποία Εκείνος πραγματοποιεί υπέρ του κόσμου ζωής και σωτηρίας, και εμείς να απολαμβάνουμε τις δωρεές του Θεού. Ζώντας με τον Θεό, μέσα στην ταπείνωση, την ευπρέπεια, την εγκράτεια, την προσευχή, την κοινωνία με τον Θεό, ώστε να γευόμαστε αυτή τη χαρά και να γινόμαστε και εμείς όπως ο Ιωσήφ. Να γινόμαστε και εμείς όπως οι Άγιοι της πίστεώς μας, της Εκκλησίας μας, να εμφανίζεται ο Χριστός στη ζωή μας, να εισέρχεται όπως εισήλθε στην Αγία Πόλη ενδόξως, μέσα και στη δική μας καρδιά και να ενθρονίζεται εκεί και να εγκαθίσταται εκεί και να παραμένει και να φτιάχνει μονή μέσα στην καρδιά μας και να μας καθοδηγεί, τη σκέψη μας και τη ζωή μας. Αυτό, δηλαδή, το οποίο πραγματικά λείπει ουσιαστικά από τη ζωή του καθενός από εμάς και της καθεμιάς.
Ο Χριστός έρχεται μέσα στην νύχτα των παθών μας ως ο νυμφίος της ζωής μας, για να μας επιβεβαιώσει το φως Του. Το φως το οποίο είναι ανέσπερο, δεν σβήνει, το φως το οποίο φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον στον κόσμο, το φως το οποίο επιβεβαιώνει την παρουσία του Ζώντος Θεού εις την καρδιά των ανθρώπων. Εύχομαι η πορεία μας να είναι πράγματι πορεία σταυρική, η αχλή των παθών μας να αλλάξει με το φως του Νυμφίου της Εκκλησίας, του Νυμφίου Χριστού. Να μεταμεληθούμε, να γίνουμε άνθρωποι οι οποίοι προσφέρουμε καρπούς και στη ζωή μας και στη ζωή των άλλων, όχι άκαρποι. Να είμαστε πάγκαλοι όπως ο Ιωσήφ, να είμαστε άνθρωποι εργατικοί στον αμπελώνα του Κυρίου, στη ζωή της Εκκλησίας, στη ζωή του κόσμου, στη ζωή της κοινωνίας, και όλα αυτά να έχουν αποτέλεσμα, ώστε πράγματι ο Χριστός, ο ερχόμενος του Εκούσιου Πάθους, να γίνει ο Ποιμένας της ζωής μας και να φτάσουμε στην ενότητα της πίστεως και της κοινωνίας του Αγίου Πνεύματος, γεννώμενοι συνειδητά μία ποίμνη με έναν ποιμένα, τον Κύριό μας τον Ιησού Χριστό.