Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης
Δρος Βυζαντινής Τέχνης
Εμείς εδώ τη βιώνουμε δεκαετίες. Αλλά στις ΗΠΑ στις τελευταίες προεδρικές εκλογές (2016) έγινε θέατρο του κόσμου. Είναι έντονο ιστορικό παράδειγμα, ζήτημα ιδεολογίας, πολιτισμού. Δεν εισέρχομαι στη διαμάχη των εκεί δύο κομμάτων που έχουν προηγούμενα και επόμενα. Ασφαλώς μας επηρεάζει, καθώς το υπερκείμενο αμερικανικό πολιτικό σύστημα διαμορφώνει το υποκείμενο ελλαδικό.
Πρόκειται για πολιτικό σύμπτωμα, με προεκτάσεις απάτης εντυπώσεων, υποδηλώνοντας έλλειψη επιχειρημάτων. Προκαλεί αντιδράσεις διεθνώς. Να πολιτεύεται κάποιος και οι αντίπαλοί του, αντί να απαντούν στην ουσία, τον περιλούζουν με κοσμητικά επίθετα πολιτικού-ψυχολογικού περιεχομένου. Αυτό συνέβη στις προεδρικές εκλογές του 2016, όπου Δημοκρατικοί “κατατρόπωναν” τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων, σημερινό πρόεδρο, έναν παραδοσιακό τύπο, κλασικό εκφραστικό Αμερικανό, που όμως δεν φαινόταν αντιδραστικό άτομο. Κι ενώ στην Αμερική θέλουν να έχει κάποιος κεφάλαια, θέσεις εργασίας, ο πάμπλουτος δημιουργικός -στον κατασκευαστικό τομέα- επιχειρηματίας, εμφανίστηκε ακατάλληλος μόνο για κάποια λόγια του. Αν έλεγε π.χ. «οι ξένοι» του απαντούσαν «είσαι ρατσιστής», η πιο συνηθισμένη κατηγορία. Ή αν έλεγε «Αμερικανοί (άνδρες) ψηφοφόροι», τον έλεγαν «σεξιστή», ακόμη πιο μοντέρνα έκφραση – έπρεπε να πει «Αμερικανοί και Αμερικανές»… Και πάει λέγοντας. Ας αφήσουμε που πέρασαν σε κόσκινο την προσωπική ζωή του. Το «παιχνίδι» αυτό λέγεται political correctness, «πολιτικώς Ορθόν». Λεπτομέρεια: Ο οπισθοδρομικός πρόεδρος απέφυγε μέχρι τώρα πολέμους…
Είναι μέρος της αιώνιας διαμάχης Δημοκρατικών (Liberals, φιλελεύθεροι, θεσμικοί), ενός κόσμου που διαθέτει κεφάλαια επιστημοσύνης, για να ενισχύσουν υπέρ τους στη μάχη των εντυπώσεων, έναντι των συστημικών (Ρεπουμπλικανοί, «πολιτειακοί»), που είναι παραδοσιακά οικονομικοί κεφαλαιούχοι. Σίγουρα είναι ένας δίδυμος κόσμος με πολιτικές αξίες αλλά και απαξίες.
Σε μας όμως αν και πέρασε η ίδια ταξινόμηση δικομματισμού, πηγαίνει πιο μακριά από μερικούς, ένα συγγενές αφήγημα με λέξεις και πράξεις: π.χ. απαγορεύεται να λες «Γύφτος» (Αιγύπτιος)… Πιο πολύ επιθετικό είναι στην έννοια “πατρίδα”, για την οποία όμως τα δύο αμερικανικά κόμματα δίνουν μαθήματα συνεργασίας. Και συναπτώς η ελληνική “δημοκρατική” version αδιαφορεί ότι δημιουργηθήκαμε με αίματα πατριωτών… Στην Ελλάδα η πατριδοκαπηλία της χούντας εκμηδένισε κάθε έννοια πατριωτισμού, ό,τι καταλαβαίνει όποιος νιώθει τον χώρο και τον τρόπο της διαχρονικής Ελλάδος, της ανοικτής στον κόσμο. Τέτοια ιδεολογικά τέρατα αναδύθηκαν κυρίως μετά το 1974. Τα σημεία όμως είχαν φανεί με τον Εμφύλιο ή μετά το 1955 (Κυπριακό). Eκτοτε δεν τολμά κανείς να εκφράζεται πατριωτικά, τον λένε φασίστα… Και προχωρούνε σε νέα μετερίζια. Δεν μετράει αν ο «Aλλος» είναι εργατικός, ρηξικέλευθος, με κοινωνικό ενδιαφέρον, αλλά αν είναι “Προοδευτικός”, χωρίς κατ’ ανάγκη να είναι άνθρωπος πρωτοβουλίας, συνεργάσιμος, δημιουργικός, γενναίος, ανθρώπινος. Να τους πεις τη λέξη «ξένος», ίσον ρατσισμός. Οτι «το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη»! -«Τι λες βρε! Το πρόγραμμα, ο ολισμός». Σε θεωρούν καθυστερημένο! Πού να πάμε παραπέρα! Ο άνδρας να τραβάει μπροστά λ.χ., με την έννοια ότι βοηθά και ισορροπεί από έξω το κύριο έργο της γυναίκας, αυτό που εξελίσσεται σε σπίτι, αρχή πορείας προς σχηματισμό της έννοιας “μονή”, πατρίδα. Παναθρώπινο, διαχρονικό φαινόμενο, ισχύει αναλογικά στο ζωικό βασίλειο. Αλλά εμείς το λέμε αυτό αντιδραστικό, σεξιστικό.
Μία νέα βία -και νοθεία ταυτόχρονα- της συλλογικής ζωής αναδύεται. Αμφισβητείται τελικά η ελευθερία κοσμίων ρεαλιστικών χαρακτηρισμών, δηλαδή η λογική. Δεν μπορεί να περιγράψει κανείς τα πράγματα με το όνομά τους, την Ιστορία, π.χ. γύρω από τις έννοιες φυσιολογικό ή μη. Και επισύρουν πολιτικό κόστος και τραβούν ανθρώπους, ενίοτε, σε δικαστήρια.
Ετσι ενώ υπάρχει ελευθερία οικονομίας, εκεί που κάποτε πρωτοστατούσε η δημιουργία κεφαλαίου (πρώτες ύλες, γη, εργασία…), τώρα ένα αμφιλεγόμενο ολιστικό αφήγημα, εκφράζεται με την πολιτική “ορθότητα”. Πάντως έχει συνέπειες στην τσέπη μας. Π.χ. αντί για δικαιοσύνη, όποιος εργάζεται να τρώει, γίνεται σύνθημα η αδιάκριτη μοιρασιά -καμία σχέση με το οικονομικό dealing- των διαθεσίμων. Το κράτος σου “χαρίζει”, δεν σου δίνει, προφανώς ό,τι προηγουμένως σου παίρνει καταχρηστικά. Ποιος δουλεύει, ποιος κουράζεται, ποιος ευθύνεται;
Το χρήμα, χωρίς πατρίδα, προχωράει, επιβάλλει καταχρηστικά αμφιλεγόμενες ταυτότητες, φοβάται αντιστάσεις. Οι διάφοροι πολιτικοί “ορθολογισμοί” κρύβουν υπερβολικά, μέχρι ύποπτα συμφέροντα. Σε ποιον το όφελος; Δεν ήταν έτσι τα πολιτικά κινήματα (πολιτών, γυναικών) που δημιούργησαν τον σύγχρονο κόσμο της πολιτικής ισότητας. Ολες οι κοινωνίες, όλες οι εποχές χρειάζονται αφήγημα, αλλά όχι επιπλέον ψέκασμα από έμμονες ιδέες.
Σήμερα η υπερκριτική, νέα ιερά εξέταση, μεταμοντέρνος ολοκληρωτισμός, ακόμη και ποινική δίωξη, όχι πράξεων αλλά απόψεων, αργότερα πιθανόν και σκέψεων, φυτρώνει ως παράσιτο καλύπτοντας μία νέα επίφαση κουλτούρας-κουτσομπολιού, στην ουσία έναν επικίνδυνον για τη Δημοκρατία, πολιτικό ιμπεριαλισμό. Ας κριθεί κάποιος μόνος του, αν λέει ανόητα, ανιστόρητα, αντιεπιστημονικά πράγματα, δεν λέμε όταν προσβάλλει βέβαια, φυσικά πρόσωπα. Η επιβολή σεβασμού και αξιοπρέπειας δεν είναι πάντα ζήτημα συνθημάτων που καταλήγουν στα δικαστήρια, αλλά ζήτημα παιδείας, με πρώτο τη στήριξη της οικογένειας.
Απάντηση σε όλες τις ΗΠΑ (πλην Νέας Υόρκης, Καλιφόρνιας), έδωσε το 2016 ο αμερικανικός λαός, ιδίως ο άνεργος, ο ανέστιος, «βαρέθηκε αυτούς που μιλούν για μειονότητες, για δικαιώματα σχέσεων εναλλακτικής μορφής…». (youtube: Νίκος Παπανδρέου για Τραμπ, 3΄.05΄΄).
