Άρθρο στους NEW YORK TIMES
Από τη Ρουθ Γκράχαμ – 19 Νοεμβρίου 2025
«Σε ολόκληρη την ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική, αυτό δεν έχει ξανασυμβεί», είπε ένας ιερέας για την αύξηση των νέων ανδρών που έλκονται από την απαιτητική πρακτική του Χριστιανισμού.
Η Ρουθ Γκράχαμ είναι εθνική δημοσιογράφος, με έδρα το Ντάλας, που καλύπτει θέματα θρησκείας, πίστης και αξιών για τους Times. Μια έκδοση αυτού του άρθρου δημοσιεύτηκε σε έντυπη μορφή στις 20 Νοεμβρίου 2025, Ενότητα Α, Σελίδα 1 της έκδοσης της Νέας Υόρκης με τον τίτλο: «Μια αρχαία εκκλησία προσελκύει νέους Αμερικανούς άνδρες».
Κάτι αλλάζει σε μια κατά τα άλλα ήσυχη γωνιά του Χριστιανισμού, στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια γωνιά που υπερηφανεύεται για το πόσο λίγο έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Οι ιερείς ανταλλάσσουν ιστορίες για αριθμούς-ρεκόρ προσέλευσης. Τα παλαιότερα μέλη προσαρμόζονται -ή όχι- στην εισροή νέων συμμετεχόντων. Οι ενορίες καταστρώνουν στρατηγικές για το πώς να φιλοξενήσουν περισσότερους υποψήφιους προσήλυτους από ό,τι μπορούν λογικά να χειριστούν οι υπάρχοντες κληρικοί μόνοι τους.
Σε όλη τη χώρα, η αρχαία παράδοση του Ορθόδοξου Χριστιανισμού προσελκύει δραστήριους νέους πιστούς, ειδικά μεταξύ συντηρητικών νέων ανδρών. Ελκύονται από αυτό που περιγράφουν ως μια πιο απαιτητική, ακόμη και δύσκολη, πρακτική του Χριστιανισμού. Αντηχώντας μέρος της ρητορικής της λεγόμενης ανδρόσφαιρας, νέα κύματα νεαρών προσήλυτων λένε ότι η Ορθοδοξία τους προσφέρει σκληρές αλήθειες και επιβεβαιώνει την αρρενωπότητά τους.
«Σε ολόκληρη την ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική, αυτό δεν έχει ξαναδεί», δήλωσε ο Αιδεσιμότατος Άντριου Ντάμικ, ένας Αντιοχειανός Ορθόδοξος ιερέας και συγγραφέας στην Ανατολική Πενσυλβάνια, για τις μεγάλες ομάδες νέων που εμφανίζονται σε πολλές ενορίες. «Αυτό είναι ένα νέο έδαφος για όλους».
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ορθόδοξοι Χριστιανοί είναι μακράν η μικρότερη και λιγότερο γνωστή από τις τρεις κύριες παρατάξεις του Χριστιανισμού, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 1% του πληθυσμού, σε σύγκριση με περίπου 40% που είναι Προτεστάντες και 20% που είναι Καθολικοί. Οι ορθόδοξοι ναοί εδώ ιστορικά έχουν καταληφθεί από μετανάστες από την Ουκρανία, την Ελλάδα και άλλες χώρες με μεγάλους ορθόδοξους πληθυσμούς. Τα παιδιά τους που γεννήθηκαν στην Αμερική συχνά μετακινούνται προς εκκλησίες άλλων δογμάτων.
Αλλά ένας εγχώριος Ορθόδοξος Χριστιανισμός είναι εντυπωσιακά αναδυόμενος. Πολλοί από τους νέους Αμερικανούς που είναι νέοι στην πίστη έχουν μυηθεί στην Ορθοδοξία μέσω σκληρών influencers στο YouTube και σε άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Οι κριτικοί αποκαλούν τους ενθουσιώδεις νέους που προσηλυτίστηκαν «Orthobros».
Ένα βράδυ αυτό το καλοκαίρι, οι νέοι ενήλικες της Ορθόδοξης Εκκλησίας των Αγίων Πάντων στο Ράλεϊ της Βόρειας Καρολίνας συγκεντρώθηκαν σε ένα βιβλιοπωλείο-μπαρ στη βόρεια πλευρά της πόλης. Στο αποκορύφωμα της εκδήλωσης, υπήρχαν λίγες μόνο γυναίκες παρούσες και περισσότεροι από 40 άνδρες. Οι άνδρες το πρόσεξαν και πίστεψαν ότι ήξεραν γιατί.
«Η Ορθοδοξία απευθύνεται στην αρσενική ψυχή», δήλωσε ο Τζος Έλκινς, φοιτητής στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, ο οποίος συνομιλούσε με άλλους νεαρούς άνδρες.
«Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μόνη εκκλησία που πραγματικά καθοδηγεί σκληρά τους άνδρες και λέει: “Αυτό πρέπει να κάνετε”», είπε ο κ. Έλκινς, 20 ετών, ο οποίος παρέθεσε αδιάφορα έναν μάρτυρα του δεύτερου αιώνα και χρησιμοποίησε όρους όπως «μοναρχική επισκοπή» στη συζήτηση. Χαμογελούσε καθώς μιλούσε για την εβδομαδιαία λατρευτική λειτουργία γνωστή ως Θεία Λειτουργία, μια ωριαία εκδήλωση στην οποία οι συμμετέχοντες συνήθως στέκονται όρθιοι όλη την ώρα, αντί να κάθονται στα στασίδια ή να γονατίζουν.
Η Θεία Λειτουργία είναι μόνο μια πτυχή της Ορθόδοξης πίστης και πρακτικής που είναι άγνωστη σε πολλούς Αμερικανούς, συμπεριλαμβανομένων και άλλων Χριστιανών. Οι Ορθόδοξες λειτουργίες περιλαμβάνουν ψαλμωδία, θυμίαμα και βαθιές μετάνοιες μπροστά σε εικόνες. Μεγάλο μέρος της λειτουργίας λαμβάνει χώρα μακριά από τα μάτια του εκκλησιάσματος. Η εκκλησία διατηρεί επίσης ένα αυστηρό και περίπλοκο πρόγραμμα νηστείας.
«Είναι πολύ πιο δύσκολο από ό,τι νόμιζα ότι θα ήταν», είπε ο Μάθιου Χέρμαν Χάντσον, 29 ετών, ο οποίος προσηλυτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2020 και εργάζεται στο βιβλιοπωλείο στο Ράλεϊ. «Αλλά μου μιλάει με έναν τρόπο που τίποτα άλλο δεν μου το έκανε ποτέ».
Ο κ. Χάντσον είπε ότι όταν πρωτοασπάστηκε, έπρεπε να εξηγήσει στους φίλους του τι ήταν η Ορθοδοξία. Τώρα, οι πελάτες στο βιβλιοπωλείο συχνά αναγνωρίζουν το κολιέ του ως έναν ορθόδοξο σταυρό, με τους τρεις ξεχωριστούς άξονές του.
Η gen Z ανατρέπει τις προσδοκίες πολλών ακαδημαϊκών και θρησκευτικών ηγετών, οι οποίοι παρακολουθούσαν τη χώρα να εκκοσμικεύεται σταθερά για δεκαετίες, με κάθε γενιά λιγότερο θρησκευόμενη από την προηγούμενη. Ορισμένες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι νεαροί ενήλικες άνδρες αψηφούν αυτή την τάση.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία εντοπίζει την εκκλησιαστική της καταγωγή στον Ιησού Χριστό και τους πρώτους αποστόλους. Καθώς ο Χριστιανισμός εξαπλωνόταν κατά την πρώτη χιλιετία του, άνοιξε ένα θεολογικό και πολιτικό χάσμα μεταξύ της Ανατολικής εκκλησίας και της Δυτικής, ή Ρωμαιοκαθολικής, εκκλησίας. Ένα σχίσμα τον 11ο αιώνα για ζητήματα που περιλάμβαναν την παπική εξουσία χώρισε οριστικά τα δύο σώματα, με την Ανατολική Ορθοδοξία να ακμάζει στη Μέση Ανατολή, την Ανατολική Ευρώπη και τη Ρωσία.
Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι νεότεροι και περισσότεροι άνδρες από πολλές άλλες χριστιανικές ομάδες εδώ. Περισσότερο από το 60% αυτών είναι άνδρες, σε σύγκριση με το 46% των Ευαγγελικών, σύμφωνα με το Pew Research Center. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί είναι επίσης πολύ νεότεροι, με το 24% των ενήλικων πιστών να είναι κάτω των 30 ετών, σε σύγκριση με το 14% των Ευαγγελικών. Τα χάσματα είναι τα ίδια με αυτά μεταξύ Ορθόδοξων Χριστιανών και Καθολικών.
Μερικοί νεοφώτιστοι αναφέρουν με επιδοκιμασία ότι η Ορθοδοξία έχει μια πιο αρρενωπή αίσθηση από άλλες παραδόσεις. Οι ιερείς, οι οποίοι πρέπει να είναι άνδρες και μπορούν να παντρευτούν, συχνά έχουν μεγάλες γενειάδες και μεγάλες οικογένειες. Η Ορθοδοξία ζητά από τους πιστούς να κάνουν θυσίες όπως η νηστεία, αντί να τους προσφέρει συναισθηματική σύγχρονη μουσική και θεραπευτικά κηρύγματα, τα οποία οι επικριτές περιγράφουν ως την τυπική εμπειρία μιας ευαγγελικής εκκλησίας.
«Δεν υπάρχει πόλεμος για να πεθάνουμε -λοιπόν, υπάρχουν πόλεμοι για να πεθάνουμε, απλώς όχι αξιότιμοι», είπε ο Laric Copes Jr., 28 ετών, ο οποίος εκκλησιάζεται στους Άγιους Πάντες. Για πρώην Προτεστάντες, όπως ο ίδιος, η Ορθοδοξία χρησιμεύει ως «ένα είδος ορίου εξερεύνησης», είπε.
«Οι νέοι άνδρες χρειάζονται σκοπό, όποιος κι αν είναι αυτός», είπε ο Jerod Stine, 26 ετών. «Οι νέοι άνδρες αγωνίζονται να βρουν δουλειά, αγωνίζονται να μπουν σε σχολεία και η κοινωνία τους λέει πραγματικά: “Δεν σας χρειαζόμαστε πραγματικά”».
Ο κ. Stine και ο κ. Copes φοιτούσαν στην ίδια ευαγγελική εκκλησία, αλλά έχασαν ο ένας τον άλλον όταν η εκκλησία κατέρρευσε λόγω σκανδάλου. Επανασυνδέθηκαν για πρώτη φορά μετά από χρόνια στη συνάντηση των Ορθοδόξων στο βιβλιοπωλείο.
Η νέα ενέργεια σε πολλές ορθόδοξες ενορίες ακολουθεί ευρύτερες τάσεις μεταξύ των νέων ανδρών που ασπάζονται πιο σκληρές και έντονες εκδοχές διαφόρων χριστιανικών παραδόσεων. Στην Καθολική εκκλησία, μια σημαντική μειονότητα νέων προτιμά την παραδοσιακή Λατινική Λειτουργία πριν από τη Β’ Συνέλευση του Βατικανού και παρακολουθεί ενορίες όπου οι γυναίκες φορούν πέπλα στη λειτουργία.
Αυτές παραμένουν σχετικά μικρές θρησκευτικές υποκουλτούρες, αλλά αποτελούν μέρος μιας μετατόπισης που ενθουσιώδεις παρατηρητές αποκαλούν αναβίωση. Η Pew Research διαπίστωσε φέτος ότι μετά από χρόνια παρακμής, ο χριστιανικός πληθυσμός στις Ηνωμένες Πολιτείες παρέμεινε σταθερός για αρκετά χρόνια, μια αλλαγή που τροφοδοτήθηκε εν μέρει από τους νέους ενήλικες.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο κοινός παρονομαστής στις εκκλησίες που προσελκύουν νέους δεν είναι ο τρόπος λατρείας τους, αλλά η αντιμετώπιση του υπερφυσικού. Ο πατέρας Ντάμικ, ιερέας στην Πενσυλβάνια, επεσήμανε ότι ο χαρισματικός Χριστιανισμός, του οποίου η θεολογία περιλαμβάνει μια ανοιχτότητα στην θεραπεία μέσω πίστης και τον «πνευματικό πόλεμο», έχει επίσης αντισταθεί στις τάσεις θρησκευτικής παρακμής.
«Είναι πολύ πιο πιθανό να δείτε ανάπτυξη σε εκκλησίες που δεν είναι μόνο συντηρητικές ηθικά, αλλά που λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τον αόρατο κόσμο», δήλωσε ο πατέρας Ντάμικ, ο οποίος είναι επίσης επικεφαλής περιεχομένου του Ancient Faith Ministries, ενός πανορθόδοξου εκδότη και ομίλου μέσων ενημέρωσης.
Πολλοί νεοφώτιστοι λένε ότι εκτιμούν την ιδέα ότι η ορθόδοξη θεολογία και οι πρακτικές έχουν παραμείνει οι ίδιες από τη γέννηση του Χριστιανισμού.
Όπως λέει ένα ανέκδοτο που αφηγείται με αγάπη στους ορθόδοξους κύκλους: «Πόσοι Ορθόδοξοι χρειάζονται για να αλλάξουν μια λάμπα;» Η απάντηση: «Αλλαγή; Τι είναι αυτή;»
«Η Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί την ελπίδα όσων επιθυμούν να είναι φυσιολογικοί, να είναι υγιείς, αληθινοί και όμορφοι», είπε ο ιερέας Ντέιβιντ Γουίν, ιερέας στους Αγίους Πάντες.
Ο πατέρας Γουίν, 38 ετών, ασπάστηκε τον Χριστιανισμό στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Έχει μια φαινομενικά ατελείωτη ενέργεια για να συναντά ανθρώπους που ενδιαφέρονται για την εκκλησία. Η σύζυγός του, Ντέστινι, διατηρεί έναν δημοφιλή λογαριασμό ορθόδοξης γονικής μέριμνας στο Instagram όταν δεν κάνει κατ’ οίκον εκπαίδευση στα τέσσερα – σύντομα πέντε – παιδιά τους ή δεν φιλοξενεί ομάδες από την εκκλησία στη μεγάλη πίσω βεράντα τους με θέα σε ένα κομμάτι δάσους στο κοντινό Κάρι.
Ο πατέρας Γουίν έφτασε στην ενορία των Αγίων Πάντων το 2020, τη χρονιά που πολλοί παρατηρητές λένε ότι ήταν καθοριστική για την ανάπτυξη του Ορθόδοξου Χριστιανισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ορθόδοξες εκκλησίες ήταν σημαντικά πιο πιθανό από άλλες να αγνοήσουν την πανδημία του κορονοϊού και να συνεχίσουν να πραγματοποιούν προσωπικές λειτουργίες.
Μέχρι το 2023, η φυσική παρουσία στις λατρευτικές λειτουργίες είχε ανακάμψει πλήρως στη μέση ορθόδοξη ενορία, ενώ σε άλλες θρησκευτικές εκκλησίες υστερούσε, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε πέρυσι.
Ορισμένες ορθόδοξες ενορίες έχουν πλέον τα δικά τους σχολεία, κάτι που ήταν σπάνιο για μια παράδοση με τόσο μικρούς αριθμούς. Το πανορθόδοξο σχολείο Αγίου Κωνσταντίνου έχει περισσότερους από 500 μαθητές στο κεντρικό του σχολείο στο Χιούστον, το οποίο άνοιξε το 2015. Το δίκτυο άνοιξε μια νέα πανεπιστημιούπολη στο Πίτσμπουργκ πέρυσι και μια άλλη στο Ντάλας αυτό το φθινόπωρο.
Στη Βόρεια Καρολίνα, η ενορία των Αγίων Πάντων διερευνά την πιθανότητα ανοίγματος σχολείου, καθώς και την προσθήκη ενός δεύτερου ιερέα και μιας νέας τοποθεσίας για ναό. Αυτό το φθινόπωρο, η ενορία είχε έναν αριθμό ρεκόρ 165 κατηχουμένων, άτομα που βρίσκονται στην τυπικά ετήσια διαδικασία επίσημης ένταξης στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
Οι διαδικτυακοί influencers στους οποίους πολλοί νέοι άνδρες αποδίδουν την εισαγωγή τους στην Ορθοδοξία μιλούν άμεσα για την πολιτική και τον πολιτισμό με τρόπο που οι ιερείς των ενοριών αποφεύγουν συχνότερα. Τείνουν να μοιράζονται έναν ακλόνητο κοινωνικό συντηρητισμό, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την «παραδοσιακή οικογένεια» και αυτό που περιγράφουν ως απειλές του φεμινισμού, της ομοφυλοφιλίας και των τρανς ταυτοτήτων. Είναι επίσης γενικά αντίθετοι στο κράτος του Ισραήλ.
Ο αιδεσιμότατος Josiah Trenham, ένας από τους πιο γνωστούς Αμερικανούς ιερείς, εμφανίστηκε στην εκπομπή του Tucker Carlson λίγο μετά τη δολοφονία του δεξιού ακτιβιστή Charlie Kirk για να συζητήσει τις χριστιανικές παραδόσεις πένθους. Σε ένα πιο πρόσφατο βίντεο που σχολίασε την εμφάνιση του εξέχοντος λευκού εθνικιστή Nick Fuentes στην εκπομπή του κ. Carlson, ο πατέρας Trenham ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε πολλά για τον κ. Fuentes και συνέχισε επαινώντας τη συζήτηση των ανδρών σχετικά με τη μάστιγα της πορνογραφίας.
Η εκκλησία του πατέρα Trenham στο Riverside της Καλιφόρνια έχει περισσότερους από 1.000 ενεργούς ενορίτες και 241 βρίσκονται στη διαδικασία προσηλυτισμού. «Πριν από πέντε χρόνια είχα 75, κάτι που θεωρούσα πολύ», είπε σε μια συνέντευξη αυτό το φθινόπωρο. «Η πορεία αυξάνεται».
Ορισμένες γωνιές του ορθόδοξου διαδικτύου δεν είναι απλώς συντηρητικές ή παραδοσιακές, αλλά ανοιχτά ρατσιστικές και αντισημιτικές, με αρκετές ακροδεξιές προσωπικότητες να προσηλυτίζονται τα τελευταία χρόνια. Στο Νότο, υπάρχει μια τάση νεοσυνομοσπονδιακής Ορθοδοξίας που παντρεύει τη λευκή υπεροχή και την ορθόδοξη πρακτική. Ο Matthew Heimbach, ο οποίος οργάνωσε την περιβόητη συγκέντρωση Unite the Right στο Charlottesville της Βιρτζίνια το 2017, είχε αφοριστεί από την Αντιοχειανή Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά εντάχθηκε σε άλλο παρακλάδι.
Ο Ορθόδοξος Χριστιανός συγγραφέας Rod Dreher προειδοποίησε πρόσφατα ότι «ο αντισημιτισμός εξαπλώνεται σαν ιός μεταξύ των θρησκευόμενων συντηρητικών της γενιάς Zoomer», συμπεριλαμβανομένων και των Ορθοδόξων.
Σε συνεντεύξεις, οι ιερείς των ενοριών δήλωσαν ότι θεωρούν μέρος της δουλειάς τους να ενσωματώνουν τους «Orthobros» με ακραίες απόψεις στην ενοριακή ζωή, κάτι που επέμειναν ότι απέχει πολύ από τη βίαιη ρητορική στο διαδίκτυο.
Αλλά οι επικριτές λένε ότι οι κορυφαίοι ηγέτες της εκκλησίας σπάνια καταδικάζουν ακόμη και την πιο επιβλαβή ρητορική από υψηλού προφίλ Ορθόδοξους Χριστιανούς.
«Από θεσμική άποψη, το καταλαβαίνω, είσαι ενθουσιασμένος με την ανάπτυξη», δήλωσε η Sarah Riccardi-Swartz, επίκουρη καθηγήτρια θρησκείας και ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Northeastern, η οποία έχει γράψει για Αμερικανούς που ασπάζονται τη Ρωσική Ορθοδοξία. «Αλλά όταν αυτή η ανάπτυξη έρχεται με βίαιες πολιτικές τάσεις, αυτό δεν είναι καλό και πρέπει να ελεγχθεί».
Στους Αγίους Πάντες, πολλοί νεαροί νεοφώτιστοι δήλωσαν ότι είχαν αρχίσει να ασχολούνται λιγότερο με την διαδικτυακή Ορθοδοξία όσο περισσότερο παρακολουθούσαν την πραγματική εκκλησία. Ο Austin Nolan, φοιτητής λογιστικής, είπε ότι ο ιερέας του στην προηγούμενη ενορία του στο Asheville της Βόρειας Καρολίνας τον είχε προειδοποιήσει: «Μην είσαι Orthobro».
Ο κ. Νόλαν, 21 ετών, και η αρραβωνιαστικιά του, Νάντια Φουέντες, 19 ετών, είναι πλέον και οι δύο κατηχούμενοι στην εκκλησία των Αγίων Πάντων. Μετά από μια γεμάτη κυριακάτικη λειτουργία τον Αύγουστο, σερβίρισαν έξω έναν άτυπο καφέ.
Ο κ. Νόλαν μεγάλωσε ως Βαπτιστής και η κα Φουέντες ως Μεθοδίστρια, τις δύο προτεσταντικές παραδόσεις που κυριαρχούν στο θρησκευτικό τοπίο στον αμερικανικό Νότο εδώ και γενιές.
Αλλά το ζευγάρι συμφώνησε ότι πάρα πολλές mainstream προτεσταντικές εκκλησίες προσέφεραν μόνο ρηχή θεολογία και «ακροαριστερή» ιδεολογία. Η πρώην εκκλησία της κας Φουέντες είχε μια γυναίκα πάστορα, την οποία είπε ότι δεν ενέκρινε, και είπε ότι κάποτε είδε μια τρανς γυναίκα, την οποία περιέγραψε ως άνδρα, στην γυναικεία τουαλέτα εκεί κατά τη διάρκεια μιας χριστουγεννιάτικης λειτουργίας.
«Υπάρχει απλώς μεγαλύτερη εγκυρότητα σε μια εκκλησία που μπορεί να εντοπίσει την καταγωγή της μέχρι τους αποστόλους», είπε ο κ. Νόλαν.
Το ζευγάρι είπε ότι ανυπομονούσε να μεγαλώσει μια ορθόδοξη οικογένεια, μια οικογένεια προσανατολισμένη στο καθήκον, την αλήθεια και τα «αντικειμενικά πρότυπα ομορφιάς», είπε ο κ. Νόλαν. Στο μελλοντικό τους σπίτι, σχεδιάζουν έναν χώρο προσευχής με ανατολικό προσανατολισμό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΩΝ New York Times ΕΔΩ
