Της Σοφίας Χρήστου
Στην Eλλάδα δεν υπάρχει απολύτως κανένα κρατικό ίδρυμα που να αναλαμβάνει τη φροντίδα και την περίθαλψη των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας. Έτσι, όσοι άποροι και ενδεείς ηλικιωμένοι δεν έχουν κάποιον να τους φροντίσει ή οι οικογένειές τους δεν έχουν τη δυνατότητα να τους περιθάλψουν απευθύνονται σε κάποιο δημόσιο γηροκομείο. Όμως, οι περισσότεροι οίκοι ευγηρίας σήμερα έχουν μηδαμινά έσοδα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις.
Γηροκομείο Καστοριάς
Σε δεινή θέση είναι το Γηροκομείο Καστοριάς Λάζαρου και Αθηνάς Ρίζου, το οποίο λειτουργεί από το 1960, λόγω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει. Για το θέμα δόθηκε συνέντευξη Τύπου από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του, Νίκο Μπαλή, Χρήστο Τσούκα και Γιάννη Κορεντσίδη, οι οποίοι αναφέρθηκαν λεπτομερώς στο οικονομικό αδιέξοδο. Όπως είπαν, τα προβλήματα οικονομικής φύσεως του ιδρύματος, στο οποίο διαβιούν 14 ηλικιωμένοι, προέκυψαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια, κυρίως λόγω του ΕΝΦΙΑ. Έχουν γίνει ρυθμίσεις οφειλών σε ΙΚΑ και Εφορία, αλλά πλέον το γηροκομείο αδυνατεί να πληρώσει τον φόρο ακινήτων, που ανέρχεται σε 7.000 ευρώ.
Τα μέλη του Δ.Σ. απηύθυναν έκκληση στην κοινωνία της Καστοριάς να στηρίξει το ίδρυμα, προκειμένου να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του και να μην αναγκαστεί να κλείσει.
«Τα οικονομικής φύσεως προβλήματα του γηροκομείου δεν υπήρχαν στο παρελθόν και κάναμε μια σωστή διαχείριση, παρά το ότι τα έσοδα τα τελευταία χρόνια, από πλευράς δωρεών, έχουν εκμηδενιστεί. Για μας τα έσοδα προέρχονται μόνο από τα τροφεία των τροφίμων του ιδρύματος, από κάποιες πολύ μικρές δωρεές συμπολιτών μας και συλλόγων ομογενών κυρίως και ελαχιστότατα εισοδήματα από ακίνητα. Τα ακίνητά μας είναι παμπάλαια, είναι πεσμένα ή είναι ακίνητα άνω των 100 ετών και αναξιοποίητα. Κάναμε προσπάθειες να τα αξιοποιήσουμε, αλλά δυστυχώς δεν είμαστε εμείς αφεντικά. Εμείς είμαστε αφεντικά μόνο για να πληρώνουμε και όχι για να μπορούμε να διαχειριστούμε και να αξιοποιήσουμε την περιουσία μας. Ο καθένας μπορεί να πει: αξιοποιήστε την περιουσία σας. Ναι. Να την αξιοποιήσουμε. Δώστε μας την ευκαιρία. Υπάρχει μια κρατική υπηρεσία εθνικών κληροδοτημάτων, που μόνο αυτή ελέγχει και κατευθύνει πώς θα το αξιοποιήσεις, με ποιον τρόπο, και παρεμβαίνουν ορκωτοί εκτιμητές, τους οποίους προπληρώνεις να εκτιμήσουν το ακίνητο, ενώ τους όρους τους καθορίζει η υπηρεσία. Άρα εμείς τύποις είμαστε και καλούμαστε να πληρώνουμε φόρους εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ τη στιγμή που έχουμε πεσμένα ακίνητα, οικόπεδα και χωράφια αναξιοποίητα, τα οποία είναι μηδενικής αξίας. Τα έχουμε ρυθμίσει τα χρέη, αλλά πλέον αδυνατούμε να καλύψουμε τη δαπάνη του ΕΝΦΙΑ», τόνισε ο κ. Μπαλής. Ο ίδιος επισήμανε τον κίνδυνο να παρέμβει η ΔΟΥ στον λογαριασμό του Μητροπολίτη Καστορίας, ο οποίος είναι πρόεδρος του γηροκομείου, και να πάρει τα χρήματα που αναλογούν στη δόση του ΕΝΦΙΑ.
«Πιστεύω πως δεν είναι φρόνιμο να έχουμε τέτοιου είδους εξελίξεις. Δεν έχουμε απολύτως καμία κρατική επιχορήγηση και αναρωτιόμαστε τι είμαστε τελικά. Οι πάγιες μηνιαίες υποχρεώσεις του ιδρύματος ξεπερνούν αυτή τη στιγμή τις 2.000 ευρώ. Μιλάμε για 24.000-25.000 ευρώ τον χρόνο. Σε αυτά θα έρθει και θα προστεθεί ο καινούργιος ΕΝΦΙΑ. Εκεί που θα κυνηγάμε να κλείσουμε τα παλιά, θα έρθει ένας καινούργιος. Είναι μια διελκυστίνδα που δεν θα τελειώσει ποτέ. Με μαθηματική ακρίβεια, ο ΕΝΦΙΑ κάθε 12-13 χρόνια θα τρώει ένα ακίνητο. Πρέπει να μας δουν σαν ίδρυμα και να μας εντάξουν σε άλλη κατηγορία. Γιατί να πληρώνουμε; Κάνουμε αγώνα με τα τροφεία των γερόντων και προσπαθούμε να κάνουμε διαχείριση. Για όλα αυτά είναι ενήμερα όλα τα πολιτικά πρόσωπα του νομού μας, τα οποία κλήθηκαν με παρότρυνση του μητροπολίτη μας, αλλά δυστυχώς δεν είχαμε καμία ανταπόκριση», σημείωσε ο κ. Μπαλής.
«Πρέπει να ξέρει ο κόσμος της Καστοριάς ότι καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια εκ μέρους της διοίκησης και ειδικά εκ μέρους του Σεβασμιώτατου. Αυτή τη στιγμή είναι αδύνατο να φέρουμε σε πέρας όλο αυτό το έργο. Το Γηροκομείο της Καστοριάς χρειάζεται βοήθεια, όχι μόνο από τα άτομα που αποτελούν τη διοίκηση, αλλά και από τον κόσμο της Καστοριάς. Ό,τι μπορεί ας δώσει ο καθένας, γιατί θα είναι κρίμα να φτάσουμε στο σημείο να το κλείσουμε», υπογράμμισε ο κ. Τσούκας.
«Το πρόβλημα που υπάρχει γίνεται ακόμα πιο σοβαρό γιατί στη θέση του προέδρου βρίσκεται ο μητροπολίτης μας, ο οποίος επιβαρύνεται και εκτίθεται μέσω των λογαριασμών στους οποίους ευρίσκεται και καλύπτει τις υπόλοιπες δαπάνες που κάνει το Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο. Ας μην ξεχνάμε ότι η Μητρόπολη συμμετέχει στο καθημερινό συσσίτιο, στις ανάγκες πολλών συμπολιτών μας. Άρα, μιλάμε για ένα σοβαρότατο πρόβλημα σε ένα ίδρυμα το οποίο φιλοξενεί ηλικιωμένους. Βέβαια, συνδράμουν και αυτοί με τη σύνταξή τους, την οποία αποδίδουν στο ίδρυμα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν φτάνει να καλύψει τις καθημερινές ανάγκες. Οπότε, έρχεται η Ιερά Μητρόπολη Καστορίας να καλύψει τις υπόλοιπες ανάγκες», δήλωσε ο κ. Κορεντσίδης.
Γηροκομεία Αρκαδίας
«Η περιοχή της Αρκαδίας έχει γερασμένο πληθυσμό και, συνεπώς, υπάρχει μεγάλη ανάγκη για περίθαλψη των γερόντων. Κάνουμε ό,τι μπορούμε ως Εκκλησία, αλλά η Πολιτεία δεν έχει έργο! Η Εκκλησία λειτουργεί φιλανθρωπικά ιδρύματα κι αντί το κράτος να την ενισχύει, τη φορολογεί», λέει στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» ο Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας, Αλέξανδρος.
«Λειτουργούμε τρία γηροκομεία: To Δεκάζειον Τρίπολης “Ο Άγιος Νικόλαος”, δυναμικότητας 50 κρεβατιών, το οποίο παρέχει εδώ και 40 χρόνια περίπου φιλοξενία στους ηλικιωμένους του Νομού Αρκαδίας». Το Δεκάζειον έχει μεγάλη ιστορία και είναι δωρεά της οικογένειας Δεκάζου από το Μερκοβούνι, που άφησαν την περιουσία τους για τον σκοπό αυτό. «Το γηροκομείο φιλοξενεί 50 γέροντες, ενώ ολοκληρώθηκε και ο δεύτερος όροφος της νέας πτέρυγας, δυναμικότητας 100 κρεβατιών». «Οι δαπάνες είναι υψηλές. Χρειάζονται μόνο για τη διατροφή του κάθε ατόμου 800 ευρώ ανά μήνα. Οι ίδιοι οι ηλικιωμένοι αδυνατούν να αντεπεξέλθουν, μιας και οι περισσότεροι παίρνουν αγροτικές συντάξεις της τάξεως των 300 ευρώ. Κάνουμε μεγάλο αγώνα», λέει ο Σεβασμιώτατος.
«Οι δωρεές είναι μικρές και το μεγάλο πρόβλημα είναι η φορολογία. Υπάρχει εκκλησία που δεν δαπανά και τα έσοδά της φορολογούνται. Και οι δήμοι (ανταποδοτικά) εισπράττουν, αλλά αντί να είναι συνεργοί μας, είναι απέναντί μας… Τώρα λαμβάνουμε βοήθεια μόνο από συνανθρώπους μας, από το υστέρημα ή το περίσσευμά τους».
«Στο Γηροκομείο της Τρίπολης, το οποίο φιλοξενεί 90 άτομα, έγινε περικοπή μισθών 20% στο προσωπικό γιατί δεν γινόταν αλλιώς», αναφέρει ο ίδιος. Επίσης, λειτουργεί και το νέο, υπερσύγχρονο εκκλησιαστικό γηροκομείο Λεωνιδίου «Ο Άγιος Λεωνίδας», μια άριστη και πολλά υποσχόμενη μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων και χρονίως πασχόντων, η οποία εξυπηρετεί τις ανάγκες της Κυνουρίας. «Αν δεν περικόψουν ή μειώσουν τη φορολογία, το μέλλον είναι αόρατο και σκοτεινό. Δεν ξέρουμε αν θα αντέξουμε ή θα λυγίσουμε. Ας κάνουμε προσευχή! Στηριζόμαστε μόνο από ελεημοσύνες», σημειώνει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης.
Τέλος, σχολίασε το ζήτημα της ανέγερσης τζαμιού στην Αθήνα, λέγοντας ότι «η λατρεία του κάθε ανθρώπου είναι προσωπική και ελεύθερη. Αλλά η απόφαση να οικοδομηθεί τζαμί από το κράτος είναι άστοχη και λανθασμένη. Αν θέλουν, ας το κάνουν μόνοι τους, όπως και η Εκκλησία».
Γηροκομείο Παγκρατίου
Το Γηροκομείο Παγκρατίου ξεκίνησε τη λειτουργία του με αφορμή ένα περιστατικό, το οποίο διηγείται στην «Κιβωτός της Ορθοδοξίας» ο ιερέας του Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνα, π. Χρήστος Αργυρόπουλος. «Το 1985 βρήκα δύο ηλικιωμένες σε μια μονοκατοικία “πεθαμένες” από το κρύο. Έπειτα από μεγάλες προσπάθειες, καταφέραμε να φτιάξουμε το γηροκομείο. Τα εγκαίνια έγιναν το 1998». Το ίδρυμα στεγάζεται σε ιδιόκτητο επταώροφο κτίριο της Εκκλησίας (υπόγειο, ισόγειο και 5 όροφοι). Στον 4ο όροφο υπάρχει εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, το οποίο έγινε δωρεά, προκειμένου οι οικότροφοι ηλικιωμένοι να εκκλησιάζονται. Αυτή τη στιγμή φιλοξενεί 20 ηλικιωμένους, ενώ έχουμε και 9 άτομα έμμισθο προσωπικό, που είναι απαραίτητο για τη λειτουργία του», αναφέρει ο ιερέας.
Ωστόσο, αβέβαιο είναι το μέλλον του γηροκομείου, αφού, σύμφωνα με τον π. Χρήστο, «αντιμετωπίζουμε μεγάλο οικονομικό πρόβλημα. Τα έσοδα δεν επαρκούν, αφού είτε για 20 άτομα -ένα μικρό δηλαδή ίδρυμα όπως το δικό μας- είτε για 30-40 άτομα, τα έξοδα είναι τα ίδια. Βέβαια, όσο λιγότερα τα άτομα τόσο καλύτερη είναι η περίθαλψη. Ας μην ξεχνάμε ότι δεν είναι όλοι αυτοεξυπηρετούμενοι. Κάποιοι είναι κατάκοιτοι…».
«Δωρεές δεν υπάρχουν ή είναι ελάχιστες και ο φόρος αυξήθηκε μαζί με τον ΕΝΦΙΑ. Η Eφορία ζήτησε -κυριολεκτικά– περισσότερα απ’ ό,τι είχαμε εισπράξει από ορισμένα ενοίκια!», προσθέτει.
Λύση όμως βλέπει να υπάρχει; «Πρέπει να ληφθεί μέριμνα ειδικά για τα εκκλησιαστικά ιδρύματα. Θα έπρεπε το κράτος να μη μας φορολογεί τα ακίνητα ή να είναι μειωμένος π.χ. κατά 50% ο φόρος και ο ΕΝΦΙΑ», λέει ο εφημέριος του Αγίου Σπυρίδωνα.
«Η Εκκλησία δεν έχει μόνο τους ανθρώπους των ιδρυμάτων, αλλά καθημερινά αντιμετωπίζει καινούργια περιστατικά και άμεσες ανάγκες (π.χ. λογαριασμούς ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, φαγητό, μπάνιο για αστέγους και πολλά άλλα). Και μόνο να ακούς τα προβλήματά τους καταλαβαίνεις ότι δεν είναι απλό πράγμα. Σου καταθέτουν την ψυχή τους, σου μιλάνε για τη ζωή τους…».
«Η Εκκλησία έχει αντικαταστήσει το κράτος. Η κοινωνικά ευαίσθητη αριστερή κυβέρνηση γιατί δεν βοηθάει στην προσπάθεια των ενοριών; Φιλανθρωπία είναι κι αυτό!».
Όσο για το πόσο θα αντέξουν να κρατήσουν το γηροκομείο σε λειτουργία, λέει: «Το πονάω! Κάνω τα αδύνατα δυνατά. Πιστεύω στον Άγιο Σπυρίδωνα και στον Θεό. Με μεγάλη δυσκολία ακόμα τα καταφέρνουμε, με τη βοήθεια του Θεού, με δωρεές και με θαύματα του Αγίου Σπυρίδωνα. Αλλά δεν ξέρω για πόσο ακόμη…».
Kωνσταντοπούλειο Πατρών
Aβέβαιος για το μέλλον του Kωνσταντοπούλειου Eυγηρείου Πατρών είναι ο διευθυντής του, Γιώργος Σολωμός. «Μας διακατέχει αγωνία. Δεν υπάρχει καθόλου ενδιαφέρον ούτε από την Τοπική Αυτοδιοίκηση ούτε από την κυβέρνηση. Παλαιότερα υπήρχαν επιδοτήσεις κ.λπ. και γενικά αντιμετωπιζόταν η κατάσταση. Τώρα είμαστε στο έλεος του Θεού», λέει. «Οι δωρεές έχουν μειωθεί στο ελάχιστο, είναι 70%-80% κάτω, ενώ η φορολογία είναι δυσβάστακτη».
«Τα παλαιότερα χρόνια εκμεταλλευόμασταν την ακίνητη περιουσία και συντηρούμασταν από τα ενοίκια. Tώρα, λόγω της δυσβάσταχτης φορολογίας, αλλά και του γεγονότος ότι πολλοί μισθωτές δεν εξοφλούν τα ενοίκια, δεν έχουμε έσοδα από εκεί, και όσα έχουμε πάνε στα ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.», αναφέρει ο κ. Σολωμός.
Aν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, ο κίνδυνος να κλείσει το ίδρυμα είναι μεγάλος. «Χρόνο με τον χρόνο τα έξοδα διογκώνονται. Μετά από 2-3 χρόνια, αν δεν συμβεί κάτι, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται από όλους μας, δυστυχώς θα υπάρξει άσχημο τέλος». Όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο διευθυντής του ιδρύματος, «άμα κλείσει, θα είναι μια ανθρώπινη τραγωδία, γιατί οι περισσότεροι είναι άτομα ενδεή και εγκαταλελειμμένα από τις οικογένειές τους». Tο ίδρυμα, που λειτουργεί από το 1876, είναι δυναμικότητας 103 ατόμων, αλλά σήμερα φιλοξενεί 93 τροφίμους. Aπό αυτούς κάποιοι είναι ανασφάλιστοι και δεν έχουν σύνταξη, ενώ οι υπόλοιποι παίρνουν μια μικρή σύνταξη.
«Το ίδρυμα παρέχει στα υπερήλικα άτομα που περιθάλπει, ισότιμα και ανεξάρτητα από την οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση, υγιεινή, δίκλινα δωμάτια, διατροφή, κατάλληλο ιματισμό, πλήρη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, φυσιοθεραπευτική αγωγή, κοινωνική συμπαράσταση, κοινωνική εργασία, εργασιοθεραπεία και ψυχαγωγία».
Το Πτωχοκομείο Πατρών «Ο Απόστολος Ανδρέας» συστάθηκε το έτος 1876 με το κληροδότημα του αειμνήστου Αρχιεπισκόπου Πατρών και Ήλιδος, Κυρίλλου Χαιρωνίδου. Μετά τη δωρεά του νέου κτιρίου από την Πηνελόπη Κωνσταντοπούλου, το 1989, το ίδρυμα έλαβε νέα ονομασία («Κωνσταντοπούλειος Οίκος Ευγηρίας και Χρόνιων Παθήσεων) και μεταστεγάστηκε στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, πάνω από την Ιερά Μονή της Παναγίας της Γηροκομίτισσας, όπου κατά τους βυζαντινούς χρόνους υπήρχε ευαγής οίκος, ο οποίς κατά τον ιστορικό Στέφανο Θωμόπουλο, ήταν «προς περίθαλψιν των εκ του γήρατος καταπεπονημένων πενήτων». Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδρυμα από την αρχή της λειτουργίας του έχει φιλοξενήσει 4.000 άτομα.
Aς μην ξεχνάμε επίσης ότι στα γηροκομεία, στα οποία διαμένουν εκατοντάδες ηλικιωμένοι, εργάζονται και εκατοντάδες άτομα, που κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να μείνουν χωρίς εργασία.
