Του Αρχιμ. Διονυσίου Χατζηαντωνίου, εφημερίου του Ι. Ν. Αγίας Φιλοθέης δήμου Φιλοθέης-Ψυχικού, δρ Θεολογίας
«Πάντων μάλιστα μνησικακίαν αποστρέφεται και μισεί ο Θεός», δηλαδή από όλες τις αμαρτίες ο Θεός αποστρέφεται και μισεί τη μνησικακία. Είναι κατηγορηματική η φράση αυτή του ιερού Χρυσοστόμου για το πάθος της μνησικακίας, της μη διάθεσης, δηλαδή, για συγχώρηση του αδελφού μας που με οποιονδήποτε τρόπο μας λύπησε. Στην παραβολή του μνησίκακου δούλου (Ματθ. 18, 23-35), την οποία αναγνώσαμε στις εκκλησίες μας πριν από μερικές εβδομάδες, ο Χριστός κατακρίνει το πάθος της μνησικακίας, το οποίο είναι η μεγαλύτερη από όλες τις αμαρτίες.
Ο εύσπλαχνος βασιλέας της παραβολής διέταξε την τιμωρία του χρεοφειλέτη δούλου του, όμως συγκινήθηκε από τις παρακλήσεις του, τον απελευθέρωσε και του χάρισε όλο το υπέρογκο χρέος των μυρίων ταλάντων. Δυστυχώς, όμως, ο δούλος δεν έμοιασε στον εύσπλαχνο βασιλέα του, ξέχασε αμέσως μόλις βγήκε από το παλάτι τη μεγάλη ευεργεσία του και απαίτησε από έναν συνδούλο του, πιάνοντάς τον από τον λαιμό, να του αποδώσει το ευτελέστατο ποσό των εκατό δηναρίων που εκείνος του χρωστούσε. Ο συνδούλος τον παρακάλεσε ακριβώς με τα ίδια λόγια που είχε χρησιμοποιήσει και εκείνος στον βασιλέα. «Δείξε μου μακροθυμία και θα στα επιστρέψω». Εκείνος ήταν ανένδοτος και τον οδήγησε στη φυλακή μέχρι να του αποδώσει τα οφειλόμενα.
Θεωρώντας τον μνησίκακο δούλο ως παράδειγμα αποφυγής, ο ιερός Χρυσόστομος μας προτρέπει να θυμόμαστε διαρκώς τα αμαρτήματά μας, όχι, βέβαια, για να απελπιστούμε, αφού ο Θεός μάς συγχωρεί για αυτά, όταν τα εξομολογούμαστε, αλλά για να γινόμαστε ταπεινοί, προσεκτικοί και επιεικείς στους συνανθρώπους μας. Όπως, λοιπόν, εκείνος ήταν υποχρεωμένος να συγχωρήσει τον συνδούλο του, αφού ο ίδιος είχε συγχωρηθεί για ασύγκριτα μεγαλύτερο χρέος, έτσι κι εμείς, αφού μας συγχωρεί ο Θεός, πρέπει να συγχωρούμε τους συνανθρώπους μας.
ο ιερός Χρυσόστομος μας προτρέπει να θυμόμαστε διαρκώς τα αμαρτήματά μας για να γινόμαστε ταπεινοί, προσεκτικοί και επιεικείς στους συνανθρώπους μας
Αυτό, άλλωστε, παρακαλούμε τον Θεό στην Κυριακή Προσευχή λέγοντας «και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών», δηλαδή συγχώρησε τις οφειλές μας, τις αμαρτίες μας, όπως κι εμείς συγχωρούμε τους δικούς μας οφειλέτες, τους ανθρώπους που μας λυπούν, μας αδικούν. Ο Θεός μάς συγχωρεί όταν αμαρτήσουμε προς Εκείνον, αλλά δεν μας συγχωρεί όταν δεν συγχωρούμε τους συνανθρώπους μας και παραμένουμε ανένδοτοι σε αυτό. Γιατί, αν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματα αυτών, συνεχίζει αμέσως μετά την Κυριακή Προσευχή ο Χριστός, θα τα συγχωρήσει και σ’ εσάς ο Πατέρας σας ο ουράνιος. Αν, όμως, δεν τα συγχωρήσετε στους ανθρώπους, ούτε ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας παραπτώματα.
Όπως τονίζει και πάλι κατηγορηματικά ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, τίποτα δεν μισεί και δεν αποστρέφεται ο Θεός όσο τον άνθρωπο που είναι μνησίκακος και διατηρεί την οργή του! Αυτός δεν έχει καμία ελπίδα σωτηρίας, από τη στιγμή που προσεύχεται μεν στον Θεό και ζητά το έλεός του, αλλά, ταυτόχρονα, παραμένει μνησίκακος, οργισμένος κατά του αδελφού του.
Δυστυχώς, πολλοί Χριστιανοί σήμερα υποφέρουν από αυτό το φοβερό πάθος, όμως πρέπει να φροντίσουν άμεσα να απαλλαγούν από αυτό, διά του μυστηρίου της εξομολόγησης. Ένας Χριστιανός που έχει στη διάνοιά του ένα τέτοιο «ιόν», μια τέτοια «νόσον» και «μανίαν», και κάποιες φορές φθάνει, μάλιστα, και στο σημείο να καταριέται τον συνάνθρωπό του, πώς είναι δυνατόν να μεταλάβει το Σώμα και το Αίμα του Δεσπότου Χριστού, μας ερωτά ο Άγιος Ιωάννης.
Τα μύρια τάλαντα της παραβολής του μνησίκακου δούλου συμβολίζουν όλες τις αμαρτίες που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος, τις οποίες ο Θεός συγχωρεί αν δει την ταπείνωση, την προσευχή και τη μετάνοια του ανθρώπου. Ακολούθως, όμως, περιμένει ένα πράγμα από τον άνθρωπο αυτόν που του συγχώρησε τις αμαρτίες: να συγχωρεί τους ανθρώπους που του οφείλουν, δηλαδή τον λυπούν, τον αδικούν. «Ουδέν δε ούτως ομοιοί τω Θεώ ως το τοις πονηροις και τοις αδικούσιν είναι συγγνωμονικόν». Δηλαδή, τίποτα άλλο δεν κάνει όμοιο τον άνθρωπο με τον Θεό, όσο η συγχώρηση όσων του φέρονται πονηρά και τον αδικούν.
