Η εκκλησιαστική περιουσία «να πάει στους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη όχι στο χρέος, που το κατασκεύασαν οι ιθύνοντες και οι μεγαλοεπιχειρηματίες». Τη θέση αυτή διατυπώνει σε συνέντευξή του στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» ο νέος Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας κ. Γαβριήλ. Σχεδόν έναν χρόνο μετά την ενθρόνισή του, προτεραιότητά του, όπως μας λέει, είναι το κοινωνικό έργο και η άμεση στήριξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Ο κ. Γαβριήλ υποστηρίζει πως, για να βγούμε από την κρίση, απαιτείται η συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων και ότι, με την επένδυση στην Παιδεία, βλέπει ελπιδοφόρο μέλλον για τον τόπο.
Συμπληρώνετε περίπου έναν χρόνο στη Μητρόπολη Νέας Ιωνίας. Ποιες ήταν οι προτεραιότητές σας;
Ξέρω ότι ήρθα να ποιμάνω μια μητρόπολη της δυτικής Αθήνας με αυξημένα προβλήματα. Έχει ανθρώπους οι οποίοι ζούσαν με λιγοστά χρήματα και τώρα ζουν με πολύ λιγότερα. Άρα, δεν μπορείς να πεις ότι έρχεσαι ως κληρικός, πιστεύεις στον Χριστό, αγαπάς τον άνθρωπο κι αδιαφορείς γι’ αυτό το οποίο καθημερινά καθένας αντιμετωπίζει ως μείζον πρόβλημα: την επιβίωσή του. Θα μου πεις, είναι τόσοι που έχουν πρόβλημα επιβίωσης; Όχι, αλλά τείνει το θέμα να ξεφύγει! Πρέπει, λοιπόν, η Μητρόπολη Νέας Ιωνίας, που έχει την ευθύνη γι’ αυτές τις περιοχές (Ν. Ιωνία, Ν. Φιλαδέλφεια, Ν. Χαλκηδόνα, Ν. Ηράκλειο) να κάνει ό,τι μπορεί ώστε να συνδράμει τους τοπικούς δήμους, να συνδράμει οποιονδήποτε άλλο παράγοντα ή φορέα θέλει να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση. Όταν ήρθαμε, πήραμε την απόφαση να επεκταθούν τα συσσίτια που έχουμε. Κάναμε ένα κεντρικό συσσίτιο στη Νέα Ιωνία, στον Άγιο Σπυρίδωνα, που καθημερινά έδινε 100 μερίδες και τώρα προσφέρει 300, με δυναμική να φτάσει τις 500 μερίδες. Επειδή μου αρέσει να λέγονται αυτά, εμείς, ως μητρόπολη, πληρώσαμε τις κουζίνες κι έγιναν εργασίες, επισκευές κ.λπ. Οι άνθρωποι, όμως, καθένας όπως μπορεί, δίνουν τρόφιμα, χρήματα, οπότε όλοι συμβάλλουν. Και, βέβαια, ο παπάς που είναι εκεί, ο πατήρ Νεκτάριος, είναι ένας ήρωας, γιατί μαγειρεύει ο ίδιος και συμβάλλει με τον πιο καθοριστικό τρόπο: ξέρει τους ενορίτες, τους χαμογελά, λέει έναν λόγο, είναι στο πλευρό τους. Ο δήμος, πάλι, δίνει 3.000 δέματα κάθε δεκαπενθήμερο. Έχοντας, έτσι, από τη μια τα δέματα και από την άλλη το συσσίτιο της Εκκλησίας, η περιοχή της Νέας Ιωνίας είναι καλυμμένη. Στο Ηράκλειο, όπου η κατάσταση είναι καλύτερη, έχουμε τα παντοπωλεία: 500 οικογένειες τον μήνα λαμβάνουν βοήθεια. Εκεί μας βοήθησε πάρα πολύ η «Αποστολή», διότι έχει πολύτιμη εμπειρία. Φτιάξαμε ένα όμορφο παντοπωλείο –κάτω από τον σταθμό του ΗΣΑΠ Ηρακλείου–, που είναι πάρα πολύ εύκολα προσβάσιμο και, πιστεύω, έχουμε ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Στη Φιλαδέλφεια και τη Χαλκηδόνα, αντίστοιχα, έχουμε δύο ενορίες που κάνουν κοινωνικό έργο: η μια είναι η Παναγίτσα στη Φιλαδέλφεια, που καθημερινά δίνει 100 μερίδες φαγητού, και η άλλη η Αγία Ευφημία στη Χαλκηδόνα, που παρέχει τρόφιμα. Πρέπει, όμως, ακόμη να γίνουν πολλά, γιατί οι αιτήσεις αυξάνονται. Αυτό είναι κάτι το οποίο με απασχολεί και σύντομα, ελπίζω, θα είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε. Για εμένα, λοιπόν, το κοινωνικό έργο είναι πρωταρχικής σημασίας, είναι προτεραιότητα. Είναι αυτό που θέλω να κάνω, όχι γιατί είμαι φορέας που προσφέρει μόνο φιλανθρωπικό έργο, αλλά γιατί τώρα πρέπει να καλύψω τις ανάγκες που έχουν οι άνθρωποί μου. Παράλληλα, κάνω αυτό το οποίο η Εκκλησία κάνει αιώνες τώρα: κρατώ ζωντανή την ελπίδα. Με τον πιο απλό τρόπο: Αδελφέ μου, δεν είσαι μόνος σου, είμαι κοντά σου! Κι αυτό το οποίο σηκώνεις, τον σταυρό, θα τον σηκώσουμε μαζί. Αρκεί για οποιονδήποτε, ό,τι ηλικία κι αν έχει, ό,τι φύλο κι αν έχει, ό,τι κι αν είναι, να ξέρει ότι δεν είναι μόνος του.
Διακονείτε, όπως είπατε, γειτονιές της Αθήνας με σοβαρά προβλήματα. Η σχέση της μητρόπολης με την τοπική αυτοδιοίκηση είναι αυτή που επιθυμείτε;
Εδώ οι περιοχές είναι προσφυγικές, ιδιαίτερα η Φιλαδέλφεια και η Ν. Ιωνία. Αυτοί οι άνθρωποι είναι ιδιαίτεροι, με αξίες, αρχές και καλοσύνη! Ενώ αισθάνεσαι, λοιπόν, ότι είσαι μέσα σε χωριό, ταυτόχρονα είσαι και μέσα στην πόλη κι αυτό είναι μοναδικό. Λειτουργεί δηλαδή, ακόμη η γειτονιά και νοιάζεται ο ένας για τον άλλον. Όταν, λοιπόν, ήρθα εδώ και γνώρισα όλα τα δημοτικά συμβούλια, βρήκα ανθρώπους που ήθελαν τη συνεργασία με τον μητροπολίτη. Είναι κάτι που το επιζητούσαν. Έτσι, βρήκα κι εγώ έτοιμο έδαφος για να μπορέσω να κάνω με τον δικό μου τρόπο αυτό το οποίο πιστεύω. Έχω άριστη συνεργασία και με βοηθούν σε όλα. Για παράδειγμα, ο Δήμος Νέας Ιωνίας έχει παντοπωλείο και τον Ιούνιο, που δεν προλάβαιναν να κηρύξουν διαγωνισμό, χρειάστηκαν τρόφιμα. Ανταποκριθήκαμε άμεσα με πέντε τόνους. Βρήκα ένα δημοτικό συμβούλιο όπου ο καθένας έχει τις πεποιθήσεις του, αλλά συλλογικά σέβονται τον άνθρωπο, αναγνωρίζουν την προσπάθεια και θέλουν να βοηθήσουν. Εκεί όχι μόνο με βρίσκουν σύμμαχο, αλλά μπροστάρη. Η σχέση μου, λοιπόν, με όλους τους δημάρχους είναι άριστη, αλλά θα επιδιώξω και με όποιον δήμαρχο επιλέγουν οι πιστοί μου, το ποίμνιό μου, να είμαι κοντά και να βοηθώ όπως μπορώ. Δεν είναι δουλειά μου η εκλογή του δημάρχου, αλλά η συνεργασία μαζί του.
Τι σημαίνει για έναν ιεράρχη η στήριξη όλων των πολιτικών δυνάμεων και πόσο αυτή είναι εφικτή στις μέρες μας;
Οι σχέσεις χτίζονται. Με τους ανθρώπους δημιουργείς πάντοτε διαπροσωπικές επαφές και σχέσεις. Οι άνθρωποι σε «ζυγίζουν», σε βλέπουν. Εμένα με αξίωσε ο Θεός να δουλέψω κοντά σε δύο αρχιεπισκόπους. Ειδικά στον νυν αρχιεπίσκοπο, το να έχεις θέσεις επιτελικές –πρωτοσύγκελος, αρχιγραμματέας–, σου δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσεις τους πάντες και τα πάντα. Τους γνώρισα, με γνώρισαν, είδαν ποιος είμαι. Όταν, λοιπόν, ήρθε η δική μου χαρά, ο δικός μου «γάμος», και τους κάλεσα, οι άνθρωποι ανταποκρίθηκαν γιατί ήθελαν να μοιραστούν τη χαρά του φίλου τους. Αν αυτά τα πρόσωπα σήμερα είναι πολιτικά, αύριο δεν θα είναι. Έχω μια αρχή και τη λέω παντού: Όταν ο άλλος είναι φίλος μου, θα είναι και στα πάνω και στα κάτω. Η συνεργασία είναι ένα μότο που το ακούμε όλοι και είναι η λέξη που θα χαρακτηρίσει τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, καθώς τη λέει από την αρχή της εκλογής του: συ-νερ-γα-στεί-τε! Εγώ, ως πρωτοσύγκελος και αρχιγραμματέας του, πώς θα μπορούσα να κάνω το αντίθετο; Άλλωστε, νομίζω ότι είναι το αντίδοτο στην κρίση που περνάμε. Αν καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τις μικροκομματικές αντεγκλήσεις και δούμε τα πράγματα πολύ πιο ξεκάθαρα, θα αντιληφθούμε ότι μόνο συνεργαζόμενοι μπορούμε να πάμε μπροστά. Τι είναι αυτό που όλοι θέλουμε; Πρόοδο, ευημερία, ανάπτυξη και, πάνω απ’ όλα, να αντιληφθούμε ότι η ευτυχία στη ζωή δεν είναι το χρήμα. Οι πολιτικοί, επειδή καλλιεργούν και συνειδήσεις, δεν είναι μόνο διοικητές, αλλά είναι κοινωνικά πρόσωπα και πρέπει να στραφούν σε αυτή την κατεύθυνση. Τα τελευταία δέκα χρόνια μάς οδήγησαν σε ένα κοινωνικό μοντέλο το οποίο τελικά δεν οδήγησε πουθενά. Τώρα, που η κρίση αυτή μας ωθεί να συνεννοηθούμε, αυτή η ζύμωση ευελπιστώ να βγάλει μια γόνιμη συνεργασία και να την κάνει πράξη. Άρα, λοιπόν, μη μένουμε στο ότι ήρθαν στην ενθρόνισή μου πρόσωπα πολιτικά απ’ όλες τις παρατάξεις. Έγινε γιατί ήρθαν στον φίλο τους τον Γαβριήλ, δεν ήρθαν στον Μητροπολίτη Γαβριήλ, αλλά σε έναν άνθρωπο που τον εκτίμησαν, τον αγάπησαν, όπως κι εγώ αυτούς.
Οι πολιτικοί τα τελευταία δέκα χρόνια μάς οδήγησαν σε ένα κοινωνικό μοντέλο το οποίο τελικά δεν οδήγησε πουθενά
Ποια η γνώμη σας στη συζήτηση για το όριο ηλικίας του επισκόπου;
Αυτό που υπάρχει μέσα στην Εκκλησία από την κανονική της παράδοση είναι ότι ο επίσκοπος πεθαίνει με την τοπική του Εκκλησία, την οποία έρχεται και «παντρεύεται». Αυτή είναι η «νύφη» του. Αν θα πρέπει να μπει ένα όριο ηλικίας ή όχι δεν είμαι εγώ αυτός που θα το αποφασίσει, αλλά η ιεραρχία. Εγώ θα μιλήσω μόνο με το δικό μου παράδειγμα. Εμένα η Εκκλησία μού έδωσε μια μεγάλη ευλογία, να διακονήσω έναν πρώην μητροπολίτη. Κι αυτό το λέω γιατί σε αυτό τον μητροπολίτη οφείλεται αυτό το οποίο βρήκα, μια μητρόπολη στημένη, που δημιουργεί, μια μητρόπολη που έχει τα πάντα για να μπορέσω εγώ να τα κάνω περισσότερα. Με την ευλογία, λοιπόν, του Θεού, κάνοντας το έργο που καθένας από εμάς επιτελεί, δεν μπορείς να βγάλεις τον ανθρώπινο παράγοντα, σε κουράζει. Άρα, λοιπόν, εκείνο το οποίο εγώ θα έλεγα στην ιεραρχία είναι ότι υπάρχει ένα παράδειγμα, που είδαμε και σε άλλες μητροπόλεις. Αν θα πρέπει να μπει όριο ηλικίας ή όχι ας το κρίνει η ίδια. Πάντοτε, όμως, η ιεραρχία πρέπει να φροντίζει ένα πράγμα: σε κάθε τοπική εκκλησία να γίνεται το έργο που πρέπει να γίνεται.
Μετά τις δηλώσεις Χριστοδουλάκη στη ΔΕΘ, βλέπετε να δημιουργείται ένα κλίμα σε βάρος της Εκκλησίας;
Μετά τη Μεταπολίτευση, όλες οι κυβερνήσεις που πέρασαν, καλλιέργησαν αυτό το πράγμα: Η Εκκλησία δεν πληρώνει! Τα τελευταία χρόνια, επίσης, η δημοσιογραφία έχει στραφεί στο να προβάλει αρνητικές ειδήσεις. Δεν αρέσκεται να προβάλλει θετικά πράγματα. Είναι ένα σύμπλεγμα, ας επιτραπεί ο όρος, που μακάρι να μας βοηθήσει ο Θεός σιγά-σιγά να το ξεπεράσουμε. Μιλάω για έναν εθισμό στο κακό, στο σκάνδαλο. Πριν από την υπογραφή της συμφωνίας, κυκλοφορούσε στο Διαδίκτυο μια κίνηση από πολίτες ότι τάχα η Εκκλησία κατέχει γύρω στα 5 τρισ. ευρώ! Έχουμε πάρα πολλές φορές μιλήσει γι’ αυτό, έχουμε κάνει ανακοινωθέντα –επί εποχής ακόμη Σεραφείμ– κι έχει χιλιοειπωθεί ότι η Εκκλησία πληρώνει και πάντοτε κοιτά να βοηθήσει το Κράτος. Τελευταία, θυμίζω ότι ο Αρχιεπίσκοπος έκανε πρόταση στην ελληνική Πολιτεία, τόσο στον κ. Σαμαρά όσο και στον κ. Τσίπρα, για συνεκμετάλλευση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Η Εκκλησία έχει κάτι που της έχει απομείνει. Ας βοηθήσει η Πολιτεία να το αξιοποιήσουμε σε κοινή ωφέλεια. Λένε ορισμένοι ότι η εκκλησιαστική περιουσία πρέπει να πάει για το χρέος… Να ρίξουμε, δηλαδή, τα λεφτά σε ένα άπατο πιθάρι. Γιατί; Να πάει στους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, όχι στο χρέος, που το κατασκεύασαν οι ιθύνοντες και οι μεγαλοεπιχειρηματίες! Επομένως, νομίζω ότι πρέπει να πούμε σε οποιονδήποτε πολιτικό ότι η Εκκλησία ήταν πάντοτε η μάνα του ελληνικού λαού. Πάντοτε έδινε και θα δίνει, ακόμα και από τις σάρκες της, και θα το ξανακάνει όποτε χρειαστεί.
Λένε ορισμένοι ότι η εκκλησιαστική περιουσία πρέπει να πάει για το χρέος… Να ρίξουμε, δηλαδή, τα λεφτά σε ένα άπατο πιθάρι
Στην Ελλάδα, έχετε δηλώσει, λείπει η κοινή λογική, η «μέση οδός». Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να φτάσουμε σε αυτήν;
Νομίζω ότι σήμερα, έχοντας μπει σε αυτήν τη ζύμωση που όλοι βιώνουμε –γιατί κάτι διαφορετικό θα βγει–, αυτό που διαχρονικά κρατούσε τον ελληνισμό ζωντανό ήταν η Παιδεία. Αυτό μας χαρακτηρίζει αιώνες τώρα. Στην εποχή που ζούμε, αν θα μου έλεγε κάποιος με ποιον τρόπο θα μπορούσε η Ελλάδα να πάρει τα πάνω της, θα έλεγα με το να επενδύσει στην Παιδεία, στην εκπαίδευση. Θα σας πω ένα παράδειγμα, για να γίνω κατανοητός. Όταν ήρθα εδώ, το περασμένο Πάσχα, συνάντησα τα παιδιά από το 3ο Λύκειο Φιλαδελφείας και μου αποκάλυψαν ότι είχαν δει από την ιστοσελίδα της μητρόπολης το έργο που κάνουμε. «Είμαστε παιδιά της τρίτης Λυκείου, δεν μπορούμε πολλά πράγματα, αλλά ο καθένας έβαλε από 1 ευρώ. Μαζέψαμε, λοιπόν, 200 ευρώ γι’ αυτό που κάνετε». Ήταν το καλύτερο δώρο που μου έχει γίνει! Γι’ αυτό ξαναλέω ότι δεν βγαίνουν οι καλές ειδήσεις.
