Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Καστορίας κ.Σεραφείμ
Μιλώντας ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος για τη μεγάλη εορτή της Πεντηκοστής, κατά την οποία εορτάζουμε την επιδημία του Παναγίου Πνεύματος στο ευλογημένο υπερώο της Σιών, λέγει τα εξής : «Η σημερινή ημέρα είναι για εμάς εορτή και πανήγυρη. Όπως δηλαδή η μία εποχή διαδέχεται την άλλη και το ένα ηλιοστάσιο το άλλο, έτσι ακριβώς και στην Εκκλησία η μία εορτή διαδέχεται την άλλη»1.
Και πρώτον, αυτή η ημέρα, κατά την οποία το Πνεύμα το Άγιον κατήλθε εν είδει πυρίνων γλωσσών και «επλήρωσεν όλον τον οίκον ου ήσαν καθήμενοι… εκάθισέ τε εφ’ ένα έκαστον αυτών»2 και τους ανέδειξε πνευματέμφορους κήρυκες της αληθείας και ανακαινιστές της οικουμένης, είναι κατά τον χρυσορρήμονα Ιωάννη η μητρόπολη των εορτών.
«Πριν από λίγες ημέρες εορτάσαμε το σταυρό, το πάθος, την ανάσταση, ύστερα από αυτά την ανάληψη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στον ουρανό. Σήμερα όμως συναντήσαμε την ίδια την κορυφή των αγαθών, φθάσαμε στη μητρόπολη των εορτών, βρισκόμαστε στην πραγματοποίηση της υπόσχεσης του Κυρίου. “Εάν γαρ απέλθω εγώ, άλλον Παράκλητον πέμψω υμίν και ουκ αφήσω υμάς ορφανούς”»3.
Εγκαινιάζεται έτσι η εποχή της χάριτος, συντρίβεται η πλάνη της κακοδοξίας, επικυρώνεται η ειρήνη του ουρανού και της γης, επισφραγίζεται η συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους. Στείλαμε οι άνθρωποι στον Θεό την εκλεκτή προσφορά μας, δηλαδή την ανθρώπινη φύση, η οποία κάθισε στα δεξιά του θρόνου της Θείας Μεγαλωσύνης και μας δόθηκε ως δώρο πολύτιμο ο ουράνιος Βασιλεύς, το Πνεύμα της αληθείας.
Γι’ αυτό γεμάτος θαυμασμό ο πρωτεπίσκοπος της Βασιλίδος των Πόλεων θα υπενθυμίσει στο πολυπληθές ακροατήριό του : «Είδατε ενδιαφέρον; είδατε άπειρη φιλανθρωπία; Πριν από λίγες ημέρες ανέβηκε στον ουρανό… και μας χαρίζει σήμερα την παρουσία του αγίου Πνεύματος… (Το άγιο Πνεύμα) μας απαλάσσει από την πνευματική δουλεία, μας καλεί στην ελευθερία, μας οδηγεί στην υιοθεσία και γενικά μας ξαναγεννά από την αρχή και μας ξεφορτώνει το βαρύ και αποκρουστικό φορτίο των αμαρτιών… Από την πηγή αυτή βγήκε και το προφητικό χάρισμα και η δύναμη να θεραπεύουν ασθένειες… Με τη χάρη του από άνθρωποι γίναμε άγγελοι, όσοι πλησιάσαμε τη χάρη του, χωρίς ν’ αλλάξουμε τη φύση μας»4.
Δεύτερον, ποιό είναι το έργο του Παναγίου Πνεύματος, του αγαθού Παρακλήτου κατά την έκφραση του Δεσπότου Χριστού5; Ο ιερός υμνογράφος είναι χαρακτηριστικός : «Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον, βρύει προφητείας, ιερέας τελειοί, αγραμμάτους σοφίαν εδίδαξεν, αλιείς θεολόγους ανέδειξεν», ιδιαιτέρως δε, «όλον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας»6. Την προφυλάσσει από τις πλάνες, την προστατεύει από κάθε αίρεση που νοθεύει την αλήθεια του Ευαγγελίου και από κάθε εχθρό που θέλει να την εξαφανίσει από το πρόσωπο της γης.
Πόσες λυσαλέες επιθέσεις μέχρι σήμερα στήθηκαν εναντίον της Εκκλησίας; Πόσοι την πολέμησαν και πόσοι την πολεμούν καθημερινά; Πόσοι την μάχονται σαν να είναι ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα ή ένα σύστημα φιλοσοφικό ή ένας όμιλος ανθρώπων; Όλοι αυτοί σαν χάρτινοι πύργοι εξαφανίζονται καθώς και όλα τα κάστρα της αθεϊας και της απιστίας. Γι’ αυτό και η Εκκλησία οφείλει τον αιώνιο θρίαμβό της, αφενός μεν στον θείο Ιδρυτή της, αφ’ ετέρου στην παρουσία του Αγίου Πνεύματος που θα βρίσκεται πάντοτε σε αυτήν έως της συντελείας του αιώνος και θα απεργάζεται την σωτηρία των μελών της.
Αυτό χαρίζει στους πιστούς τους καρπούς της αρετής και της αγιότητος. «Ο δε καρπός του Πνεύματος», τονίζει ο Απόστολος Παύλος, «εστίν αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθωσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια»7.
Αυτό μας δίνει τον αρραβώνα της μελλούσης ζωής και μακαριότητος.
Αυτό μας οικοδομεί και μας αυξάνει «εις άνδρας τέλειους»8.
Αυτό μας ενισχύει στην προσευχή, μας οδηγεί στην μετάνοια και μας χαρίζει «τους αλαλήτους στεναγμούς»9 τις ώρες της επικοινωνίας μαζί Του.
Αυτό συναντιλαμβάνεται τις ασθένειές μας, παρακαλεί την καρδία μας, ενισχύει τον αγώνα μας, ενδυναμώνει την κατόρθωση της αρετής και μας χαρίζει μια υπερκόσμια ειρήνη, διώχνοντας το άγχος, τους φόβους και την ανασφάλεια. «Και είναι τέτοια η δύναμή του Αγίου Πνεύματος· όπως η φωτιά όταν παραλάβει τον μαλακό πηλό τον κάνει σκληρό κεραμίδι, έτσι ακριβώς και η φωτιά του Αγίου Πνεύματος, όταν παραλάβει μία συνετή ψυχή… την κάνει πιο σκληρή από το σίδερο. Επίσης αυτόν που πριν από λίγο ήταν μολυσμένος από την ακαθαρσία των αμαρτιών, τον κάνει αμέσως πιο λαμπρό από τον ήλιο»10.
«Διότι η χάρις του Αγίου Πνεύματος, όταν εισέλθη και εγκατασταθή εις την ψυχήν, αναβλύζει περισσότερον από κάθε πηγήν και δεν σταματά, ούτε αδειάζει, ούτε στερεύει»11.
Όταν εγκατασταθεί δηλαδή στο εσωτερικό του ανθρώπου εκχέεται και διαχέεται σε όλη την ύπαρξη. Και όπως τα νερά του ποταμού είναι παντού και σκορπούν δροσιά και αναψυχή, έτσι και η παρουσία του Αγίου Πνεύματος προσφέρει στα μέλη της Εκκλησίας πνευματική υγεία, ευρωστία, θαλερότητα και ομορφιά. Ο Άγιος Κύριλλος Πατριάρχης Ιεροσολύμων στην 16η κατήχησή του προς τους φωτιζομένους οι οποίοι θα λάμβαναν το άγιο Βάπτισμα, μιλώντας για το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος και αναλύοντας μια θαυμαστή ιδιότητά του, το παρομοιάζει με μία ουράνια βροχή. Και όπως η βροχή είναι μία και πέφτει σε όλον τον κόσμο αλλά η προσφορά της γίνεται διαφορετική και ποικίλη για το κάθε είδος ανάλογα με το τι χρειάζεται, έτσι και το Άγιο Πνεύμα· αν και είναι ένα, μονοειδές και αδιαίρετο, στον καθένα διανέμει τη Χάρη όπως θέλει12.
«Πεντηκοστήν εορτάζομεν και πνεύματος επιδημίαν και προθεσμίαν επαγγελίας και ελπίδος συμπλήρωσιν»13. Και το μεγάλο ερώτημα που απευθύνεται στον καθένα μας : θα επιτρέψουμε στον εαυτό μας την παρουσία του Αγίου Πνεύματος που θα μας λαμπρύνει, θα μας αγιάσει και θα μας καταστήσει «κοινωνούς θείας φύσεως»14;
Θα επιτρέψουμε την είσοδό Του με τον προσωπικό μας αγώνα στο εσωτερικό της ψυχής μας;
Θα αποδείξουμε με την υψοποιό ταπείνωση και την καθαρότητα ότι είμαστε τα φωτόμορφα τέκνα της Εκκλησίας και ότι επιθυμούμε και ποθούμε την παρουσία του Αγίου Πνεύματος στη ζωή μας;
Εάν ναι, τότε θα γίνει ο καθένας μας όλος χωρητικός της χάριτος. Το τιμόνι της ζωής μας θα είναι στην παρουσία του Αγίου Πνεύματος και τότε θα μπορούμε να ομολογούμε μαζί με τον χρυσορρήμονα Ιωάννη ότι «ουκ ειμί της του πνεύματος εκτός κυβερνήσεως»15, δηλαδή είμαι υπηρέτης του Παναγίου Πνεύματος.
«Βασιλεύ Ουράνιε Παράκλητε… ελθέ και σκήνωσον εν ημίν, και καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος, και σώσον, Αγαθέ, τας ψυχάς ημών».
Αμήν.
1. Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, «Ομιλία Β’ εις την Αγίαν Πεντηκοστήν», ΕΠΕ 36,331
2. Πράξ. 2,2-3
3. ο.π. ΕΠΕ 36,331
4. ο.π. ΕΠΕ 36,331-333
5. Ιω. 14,16
6. Στιχηρό ιδιόμελο Κεκραγαρίων Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος
7. Γαλ. 5,22-23
8. πρβλ. Εφ. 4,13
9. Ρωμ. 8,26
10. ο.π. ΕΠΕ 36,333
11. Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, «Ομιλία ΝΑ’, Ιω. 7,37-44», ΕΠΕ 13Α,431
12. «Εις δε και ο αυτός υετός κατέρχεται εν παντί τω κόσμω· και γίνεται λευκός μεν εν κρίνω, ερυθρός δε εν ρόδω, πορφυραίος δε εν ίοις και υακίνθοις και διάφορος και ποικίλος εν παντοίοις είδεσι· και εν φοίνικι μεν άλλος, εν αμπέλω δε άλλος και εν πάσι τα πάντα· μονοειδής ων και ουκ ων άλλος αυτός εαυτού». Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων, «Κατήχησις 16η», PG 33,933
13. Στιχηρό Εσπερινού Πεντηκοστής
14. πρβλ. Β’ Πέτρ. 1,4
15. Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, «Ομιλία Γ’, “η γαρ καύχησις ημών…εν τω κόσμω”»PG 61,408
