Γράφει ο Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης
Θεολόγος
Η φράση «οι αμαρτίες του λαού μας», εμπνέεται από το βιβλίο του προφήτη Ησαΐα, όπου ο Θεός λέει προφητικά για τον Ιησού Χριστό: «Από τις αμαρτίες του λαού μου οδηγήθηκε στο θάνατο» (Ησαΐας, κεφ. 53, στίχος 8). Εδώ τη χρησιμοποιούμε με κάπως διαφορετικό νόημα, που θα φανεί παρακάτω. Και αμέσως μετά από τα παραπάνω λόγια, ο Θεός λέει: «Και θα δώσω τους πονηρούς ως ανταπόδοση για την ταφή του και τους πλούσιους αντί για το θάνατό του. Επειδή δεν διέπραξε αμαρτία, ούτε βρέθηκε δόλος στο στόμα του» (στίχος 9).
Αν και έχει περάσει η Μεγάλη Εβδομάδα (βέβαια, ο εορτασμός του Πάσχα διαρκεί 40 ημέρες, μέχρι την εορτή της Αναλήψεως), θα θέλαμε σήμερα να μοιραστούμε μαζί σας κάποιους θησαυρούς, που προέρχονται από το πνευματικό θησαυροφυλάκιο – ή, ίσως, οπλοστάσιο – του Μεγάλου Σαββάτου. Θησαυρούς από κείμενα που γράφτηκαν πριν από περίπου 2.500 χρόνια, μα είναι τόσο διαχρονικά, που λες και γράφτηκαν για τη δική μας εποχή, το δικό μας λαό και τις δικές μας συνειδήσεις.
Αφορμή γι’ αυτό στάθηκαν δύο πληροφορίες, που μας λύπησαν ιδιαίτερα.
Γύρω στα Χριστούγεννα, είχαμε ακούσει για κάποιους εργοδότες, που κατέθεταν στον τραπεζικό λογαριασμό των υπαλλήλων τους το δώρο των Χριστουγέννων (για να φαίνονται εντάξει κατά το νόμο), αλλά απαιτούσαν από αυτούς να τους το επιστρέψουν αμέσως μετά τα Χριστούγεννα! Κάποιοι νέοι, που αρνήθηκαν να το κάνουν, απολύθηκαν.
Πρόσφατα όμως, πληροφορηθήκαμε και κάτι άλλο: για κάποιον εργοδότη, που καταθέτει στους υπαλλήλους του κάθε μήνα το μισθό τους, έχοντας απαιτήσει να του επιστρέφουν αμέσως στο δικό του λογαριασμό το μισό ποσόν!
Αυτά τα απαράδεκτα περιστατικά εκμετάλλευσης και εξευτελισμού των εργαζομένων έρχονται να προστεθούν στις αμέτρητες περιπτώσεις απάτης, που όλοι γνωρίζουμε ότι συμβαίνουν στη χώρα μας, αλλά ακόμη και στην ιδιαίτερη πατρίδα μας. Απάτες ύψους χιλιάδων ή εκατομμυρίων ευρώ, είτε σε βάρος του κράτους (λήψη συντάξεων με πλαστά στοιχεία, επιχορηγήσεις που μπήκαν στις τσέπες επιτήδειων κ.λ.π.), είτε της Ευρωπαϊκής Ένωσης (λήψη επιδοτήσεων με πλαστά στοιχεία), είτε σε βάρος απλών συνανθρώπων μας! Οι περιπτώσεις είναι τόσο πολλές, ώστε το κριτήριο της κοινωνίας έχει αλλοιωθεί: όποιος δεν κάνει απάτες, αντί να επαινείται ως έντιμος, λοιδορείται (κοροϊδεύεται) ως ανόητος!
Τι άλλο βλέπουμε; Γιατρούς, που εκβιάζουν τους ασθενείς τους (ακόμη και φτωχούς ανθρώπους) για να τους πάρουν χρήματα (ξεχνούν τους αγίους Αναργύρους, που ήταν γιατροί αλλά δεν έπαιρναν χρήματα). Εκπαιδευτικούς δημόσιων σχολείων, που «ψαρεύουν» μέσα στην τάξη μαθητές, για να τους κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα. Επαγγελματίες κάθε είδους, που εξαπατούν τους πελάτες τους (είτε συνεργάζονται με το κράτος, είτε με ιδιώτες) και εκμεταλλεύονται τους υπαλλήλους και τους εργάτες τους (Έλληνες και ξένους – εκτός αν νομίζουμε πως ο ξένος δεν είναι άνθρωπος και πρέπει να δουλεύει για μας με ένα κομμάτι ψωμί)… Δεν ισχυριζόμαστε πως είναι οι περισσότεροι – κάθε γιατρός, εκπαιδευτικός, επαγγελματίας ξέρει αν τον αφορούν όλα αυτά ή αν είναι από τους έντιμους, τους αξιέπαινους και ευσυνείδητους. Εξάλλου, δεν τα γράφουμε για να κρίνουμε και να καταδικάσουμε τους αδελφούς μας, αλλά για να βοηθήσουμε στη βελτίωση της κοινωνίας και του καθενός μας προσωπικά.
Και φυσικά (ας συνεχίσουμε), βλέπουμε κρατικούς λειτουργούς που θησαυρίζουν, και δικαιολογούνται πως «όποιος έχει μέλι στα δάχτυλα, το γλείφει». Όχι, δεν το «γλείφει», αν το μέλι είναι ξένο – και, όποιος κάνει κάτι τέτοιο, ονομάζεται κλέφτης και είναι ανάξιος για τη θέση που κατέχει.
Βλέπετε, το σημαντικότερο πράγμα, που νομίζει ο σύγχρονος άνθρωπος ότι μπορεί ν’ αποκτήσει, είναι χρήματα. Και όποιος τον προειδοποιήσει, ότι τα χρήματα που κερδίζει μπορεί να μην του αξίζουν και τελικά να τον οδηγήσουν στην κόλαση, ακόμη κι αν έχει δίκιο θεωρείται ο χειρότερος εχθρός του! Ενώ η αλήθεια είναι άλλη, και, αφού είμαστε χριστιανοί, ας γνωρίζουμε ότι την είπε ο Ιησούς Χριστός: ο μεγαλύτερος θησαυρός δεν είναι το χρήμα, αλλά η βασιλεία των ουρανών, το αιώνιο Φως του Θεού, αυτό που ο πολύς κόσμος σωστά ονομάζει «ο παράδεισος».
Δεν θα εξαιρέσουμε απ’ αυτό τον κατάλογο και μερικούς ιερείς – όχι βέβαια τόσους, όσους νομίζει με τη φαντασία του ο κάθε άνθρωπος, που κατά βάθος θέλει να πιστεύει πως «οι παπάδες είναι διεφθαρμένοι» για να δικαιολογεί και τον εαυτό του ή έστω για να μην πλησιάζει την Εκκλησία, την εξομολόγηση, τη θεία κοινωνία και τον Ιησού Χριστό που μας τα άφησε όλα αυτά για τη σωτηρία μας.
Οι μισθοί και οι εκμεταλλευτές
Για τους εργοδότες που εκμεταλλεύονται τους συνανθρώπους που έχουν στη δούλεψή τους, η Αγία Γραφή λέει:
«Εσείς οι πλούσιοι, κλάψτε και θρηνήστε για τα βάσανα που θα πάθετε! Τα πλούτη σας σάπισαν και τα πολύτιμα ρούχα σας τα έφαγε ο σκώρος. Το χρυσάφι και το ασήμι σας σκούριασαν και η σκουριά τους θα μαρτυρήσει εναντίον σας και θα κατασπαράξει τις σάρκες σας. Φωτιά συγκεντρώσατε για τις τελευταίες μέρες! Δείτε, ο μισθός των εργατών σας, που τον στερήσατε, φωνάζει, και οι φωνές αυτές έφτασαν στ’ αφτιά του Κυρίου των Δυνάμεων! Ζήσατε με πολυτέλεια και σπατάλες, θρέψατε τον εαυτό σας όπως τα πρόβατα για σφαγή! Καταδικάσατε και δολοφονήσατε τον δίκαιο, ο οποίος δεν σας αντιστέκεται».
Τα λόγια αυτά προέρχονται από την Επιστολή του αγίου Ιακώβου (κεφάλαιο 5), ένα συγκλονιστικό βιβλίο, που βρίσκεται μέσα στην Αγία Γραφή και συγκεκριμένα στην Καινή Διαθήκη, μετά από τα Ευαγγέλια και λίγο πριν από την Αποκάλυψη. Ο άγιος Ιάκωβος ρωτάει επίσης:
«Γιατί, αν μπει στη συγκέντρωσή σας ένα άνθρωπος με χρυσό δαχτυλίδι και λαμπερά ρούχα και μπει και ένας φτωχός και βρόμικος, καθίζετε τον πλούσιο σε καλή θέση και τον φτωχό στο πάτωμα; Ακούστε, αδελφοί μου αγαπητοί. Μήπως δεν διάλεξε ο Θεός τους φτωχούς αυτού του κόσμου (που είναι όμως πλούσιοι σε πίστη) και τους έκανε κληρονόμους της βασιλείας Του, που την υποσχέθηκε σ’ αυτούς που Τον αγαπούν; Εσείς όμως ατιμάσατε το φτωχό. Οι πλούσιοι δεν είναι που σας τυραννούν και σας σέρνουν στα δικαστήρια; (…) Αν τηρείτε την εντολή που λέει “θα αγαπήσεις τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου”, σωστά φέρεστε. Αν όμως κάνετε διακρίσεις, τότε αμαρτάνετε και ελέγχεστε από το νόμο του Θεού ως παραβάτες» (Επιστολή αγίου Ιακώβου, κεφάλαιο 2).
Ο θησαυρός του Μεγάλου Σαββάτου
Το πρωί του Μ. Σαββάτου, στην υπέροχη θεία λειτουργία που προαναγγέλλει την ανάσταση του Χριστού (και είναι ο εσπερινός του Πάσχα, ενωμένος με τη θεία λειτουργία), ακούμε κάποια εξαιρετικά αναγνώσματα, δηλ. κείμενα από την Αγία Γραφή, που δεν ψάλλονται, αλλά διαβάζονται.
Το ένα από τα αναγνώσματα αυτά είναι η ιστορία των αγίων Τριών Παίδων, τριών νέων, έντιμων και πιστών στο Θεό, που ο αυτοκράτορας της Βαβυλώνας τους έριξε μέσα σ’ ένα αναμμένο καμίνι, επειδή αρνήθηκαν να προσκυνήσουν το χρυσό άγαλμά του, το οποίο προσκυνούσαν όλοι οι υπόδουλοι λαοί της αυτοκρατορίας του. Όταν οι τρεις νέοι ρίχτηκαν στο καμίνι, ένας «άγγελος Κυρίου» άνοιξε τις φλόγες, οι οποίες γύριζαν γύρω απ’ αυτούς χωρίς να τους αγγίζουν. Οι Τρεις Παίδες ύμνησαν το Θεό μέσα από τη φωτιά (με ένα υπέροχο ύμνο, που ψάλλεται το Μ. Σάββατο) και ο σκληρός αυτοκράτορας ένιωσε δέος, τους άφησε ελεύθερους και διακήρυξε το σεβασμό του προς τον αληθινό Θεό.
Αυτή η ιστορία συνέβη γύρω στο 550 π.Χ., όταν οι Εβραίοι ήταν σκλάβοι των Βαβυλωνίων, και οι Τρεις Παίδες ονομάζονταν Ανανίας, Αζαρίας και Μισαήλ (οι Βαβυλώνιοι τους είχαν ονομάσει Σεδράχ, Μισάχ και Αβδεναγώ). Η ιστορία τους καταγράφεται στο βιβλίο του προφήτη Δανιήλ, στην Παλαιά Διαθήκη, και το επεισόδιο με το καμίνι βρίσκεται στο κεφάλαιο 3. Ο λαός μας θεωρεί αυτούς τους τρεις ειρηνικούς αγωνιστές ως προστάτες αγίους της Πυροσβεστικής και η Εκκλησία μας τους εορτάζει στις 17 Δεκεμβρίου, την ίδια μέρα με τον άγιο Διονύσιο. Ο δε «άγγελος», που τους έσωσε από τη φωτιά, θεωρείται όχι κοινός άγγελος, αλλά ο ίδιος ο Υιός του Θεού, που μετά από πεντέμισι αιώνες έγινε άνθρωπος, ο Ιησούς Χριστός. Ο Υιός του Θεού, στην Παλαιά Διαθήκη, ονομάζεται μερικές φορές «άγγελος Κυρίου», αλλά ο ίδιος μιλάει με τρόπο που φανερώνει ότι είναι Θεός (π.χ. όπως μίλησε στον Αβραάμ και το Μωυσή). Λέγεται έτσι, επειδή η λέξη άγγελος σημαίνει αγγελιαφόρος (αυτός που φέρνει ένα μήνυμα) και ο Ιησούς Χριστός είναι κατ’ εξοχήν Εκείνος που έφερε στον κόσμο το μήνυμα του θελήματος του Θεού Πατρός.
Τέλος πάντων, αυτό που έχει άμεση σχέση με το δύσκολο και οδυνηρό θέμα που εξετάζουμε σήμερα, είναι η συνταρακτική προσευχή του αγίου Αζαρία, ενός από τους Τρεις Παίδες, όταν οι Βαβυλώνιοι ήταν έτοιμοι να τους ρίξουν στο καμίνι και όλοι πίστευαν πως είχαν έρθει οι τελευταίες τους στιγμές!
Ο πιστός και ενάρετος αυτός νέος είπε:
«Είσαι ευλογημένος, Κύριε, Θεέ των προγόνων μας, και το όνομά Σου είναι δοξασμένο εις τους αιώνες, γιατί είσαι δίκαιος σε όλα όσα έκανες σ’ εμάς. Όλα τα έργα Σου είναι αληθινά και οι δρόμοι σου ευθείς και όλες οι αποφάσεις Σου αληθινές… Διότι με αλήθεια και δικαιοσύνη μάς τα έκανες όλα αυτά, για τις αμαρτίες μας.
Αμαρτήσαμε και ανομήσαμε, φύγαμε από κοντά Σου, αμαρτήσαμε σε όλα και δεν υπακούσαμε στις εντολές Σου. Δεν κάναμε όσα μας ζήτησες, ώστε να έχουμε μια καλή ζωή… Έτσι, μας παρέδωσες σε χέρια εχθρών ανόμων και απίστων και στον πιο άδικο και διεφθαρμένο βασιλιά του κόσμου. Και τώρα, δεν μπορούμε ν’ ανοίξουμε το στόμα μας. Καταντήσαμε ντροπή και όνειδος για όλους τους δούλους Σου και τους πιστούς Σου.
Αλλά μη μας παραδώσεις μέχρι το τέλος, για χάρη του ονόματός Σου, και μη διαλύσεις τη διαθήκη Σου και μην αποσύρεις το έλεός Σου από εμάς, για χάρη του αγαπημένου Σου Αβραάμ και του δούλου Σου Ισαάκ και του αγίου Σου Ιακώβ…
Διότι, Κύριε, μικρύναμε πιο πολύ από όλα τα έθνη και είμαστε ταπεινωμένοι σήμερα σε όλη τη γη εξαιτίας των αμαρτιών μας, και δεν υπάρχει σε μας σήμερα ούτε άρχοντας, ούτε προφήτης, ούτε ηγέτης, ούτε λατρεία, ούτε τόπος να σου προσφέρουμε θυσία και να βρούμε έλεος. Αλλά ας γίνουμε δεκτοί με συντριμμένη ψυχή και ταπεινωμένο πνεύμα και η θυσία μας ας λογαριαστεί σαν θυσία λατρείας προς Εσένα, γιατί όσοι Σε εμπιστεύονται δεν θα ντροπιαστούν ποτέ.
Και τώρα, συνεχίζουμε με όλη μας την καρδιά να σε σεβόμαστε και να Σε ζητούμε. Μη μας ντροπιάσεις, αλλά φέρσου σε μας κατά την επιείκειά Σου και το μεγάλο Σου έλεος και σώσε μας και δώσε δόξα στο όνομά Σου. Και ας ντραπούν όλοι εκείνοι που μας κάνουν κακό, και ας μάθουν ότι Εσύ είσαι ο μόνος ένδοξος Κύριος και Θεός σε όλη την οικουμένη».
Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η προσευχή του αγίου Αζαρία. Ολόκληρη (και στο αρχαίο ελληνικό κείμενο) μπορείτε να τη διαβάσετε στο βιβλίο του Δανιήλ, κεφ. γ΄ (3), στην Παλαιά Διαθήκη (υπάρχει και στο Διαδίκτυο).
Εκεί που λέει «για χάρη του αγαπημένου Σου Αβραάμ» κ.τ.λ., εμείς οι σημερινοί Έλληνες θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πλήθος μεγάλων αγίων του λαού μας, σε διάρκεια είκοσι αιώνων, αλλά και σημερινών, πολλοί από τους οποίους δεν ήταν μόνο άγιοι της πίστης μας, αλλά και αγωνιστές της ελευθερίας μας, όπως οι άγιοι Τέσσερις Μάρτυρες του Ρεθύμνου, ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης και πολλοί, πολλοί άλλοι!…
Λοιπόν, τι λέτε, αδελφοί μας; Ταιριάζει εκείνη η προσευχή σ’ εμάς σήμερα; Εμείς δεν έχουμε μικρύνει πιο πολύ από όλα τα έθνη και δεν είμαστε ταπεινωμένοι σε όλη τη γη εξαιτίας των αμαρτιών μας; Δεν ψάχνουμε (και δεν βρίσκουμε) έναν άρχοντα, έναν ηγέτη, να μας οδηγήσει στην ελευθερία;
Εμείς δεν αμαρτάνουμε, δε φεύγουμε μακριά απ’ το Θεό, παραβαίνοντας τις εντολές Του; Και τώρα, δεν μπορούμε ν’ ανοίξουμε το στόμα μας, καταντήσαμε ντροπή και όνειδος για όλους τους αληθινούς δούλους του Θεού και τους πιστούς Του: τους ορθόδοξους χριστιανούς των άλλων εθνών – ακόμη και των πάμφτωχων και βασανισμένων λαών της Αφρικής και της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, που αγκαλιάζουν ολοένα την Ορθοδοξία και μας ξεπέρασαν σε αρετή και πίστη!
Πέρα απ’ όσα γράψαμε παραπάνω, πόσες περιπτώσεις βίας και κακοποίησης, μοιχείας, εγκατάλειψης, μίσους, εκτρώσεων, παιδεραστίας, αιμομιξίας, σωματεμπορίας (human trafficking, όπως λένε τώρα), πορνείας και πορνογραφίας (και παιδικής πορνογραφίας) δεν υπάρχουν γύρω μας, τις οποίες αγνοούμε; (Ενώ κάποιοι τις γνωρίζουν, αλλά σωπαίνουν).
Πόσοι έφηβοι και ενήλικες (άντρες και γυναίκες), αλλά ακόμη και παιδιά, δε μαραζώνουν ψυχικά και σωματικά στα σπίτια τους, στους δρόμους, στα μπαρ και στις σκοτεινές γωνιές και πλατείες της πόλης μας και όλων των πόλεων; Όλοι αυτοί οι αδελφοί μας δεν το γνωρίζουν, αλλά αυτό που τους λείπει είναι ο Χριστός. Ο Χριστός, για τον οποίο μάλλον δεν τους μίλησαν ποτέ εκείνοι που έπρεπε να τους μιλήσουν, την ώρα που έπρεπε… Ο Χριστός, τον οποίο δεν θα βρουν στο Διαδίκτυο και στο Facebook, αλλά θα Τον βρουν στην Εκκλησία και στη χριστιανική ζωή.
Ο θησαυρός της καρδιάς μας Πώς να κλείσουμε; Ίσως με λίγα από τα λόγια που είπε ο Κύριος, ο Ιησούς Χριστός, για όλους εμάς, που αγωνιζόμαστε για ν’ αποχτήσουμε χρήματα αντί για τον παράδεισο…
Είπε: «Μη θησαυρίζετε θησαυρούς στη γη, όπου ο σκώρος και η σκουριά τους αφανίζει και κλέφτες τους κλέβουν. Θησαυρίζετε θησαυρούς στον ουρανό, όπου ούτε σκώρος ούτε σκουριά τους αφανίζει, ούτε κλέφτες τους κλέβουν. Διότι όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί είναι και η καρδιά σας… Μη φροντίζετε λοιπόν λέγοντας τι θα φάμε, τι θα πιούμε ή τι θα φορέσουμε. Όλα αυτά τα επιδιώκουν οι άπιστοι. Ο ουράνιος Πατέρας σας ξέρει ότι τα έχετε ανάγκη. Ζητάτε πρώτα τη βασιλεία του Θεού και τη δικαιοσύνη Του, και όλα αυτά θα προστεθούν σ’ εσάς» (Ματθ. 6, 19-21, και 31-33).
«Να αγαπάτε τους εχθρούς σας, να κάνετε καλό σ’ αυτούς που σας μισούν, να ευλογείτε αυτούς που σας καταριούνται, να προσεύχεστε υπέρ εκείνων που σας φέρονται άσχημα. Αν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, τι χάρη έχετε; Αυτό κάνουν και οι αμαρτωλοί. Και αν κάνετε καλό σ’ αυτούς που σας κάνουν καλό, τι χάρη έχετε; Και οι αμαρτωλοί το ίδιο κάνουν. Και εάν δανείζετε σ’ εκείνους που ελπίζετε να τα πάρετε πίσω, τι χάρη έχετε; … Όμως, να αγαπάτε τους εχθρούς σας και να κάνετε καλό και να δανείζετε χωρίς να ελπίζετε, και η αμοιβή σας θα είναι μεγάλη και θα είστε παιδιά του Υψίστου, γιατί Αυτός είναι καλός και απέναντι στους αχάριστους και τους πονηρούς» (Λουκ. 6, 27-35).
Αυτά ο Κύριος δεν τα είπε επειδή «πετούσε στα σύννεφα» ή επειδή «έψαχνε για κορόιδα», αλλά επειδή αυτός είναι ο Δρόμος που οδηγεί εμάς και τα παιδιά μας στο μεγαλύτερο κέρδος: στο αιώνιο Φως. Κέρδος που αρχίζει από εδώ και συνεχίζεται στην αιωνιότητα, όπως ξέρουν καλά εκείνοι που βαδίζουν αυτόν το Δρόμο, τους οποίους δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουμε και δεν εκτιμούμε όπως θα έπρεπε, ώστε να τους έχουμε παράδειγμα στη ζωή μας και στην ανατροφή των παιδιών μας.
ΥΓ. Στο παρόν άρθρο παραθέσαμε αποσπάσματα από την Αγία Γραφή σε νεοελληνική απόδοση. Συνιστούμε να ανατρέξετε στα βιβλία για να δείτε ολόκληρα τα χωρία.
