Γράφει ο Σταύρος Γουλούλης
Πολλά σύγχρονα στερεότυπα στηρίζονται σε παραδοσιακά σχήματα, αποτυπωμένα στο ανθρώπινο υποσυνείδητο. Αρχαία ή σύγχρονα σύμβολα, εικόνες ή λόγος, με τον ίδιο τρόπο ερμηνεύονται. Το θέμα είναι να μεταδίδεται κάτι καλό στον άνθρωπο, να μην απασφαλίζεται ο «λάκκος με τους λέοντες»… Τι υποδηλώνει η λέξη «Σύριζα»; Διαθέτει πολιτισμικό υπόβαθρο;
Η κουβέντα για το Σύριζα. Είναι μετεξέλιξη παλαιοτέρων: ΚΚΕ (Εσωτερικού), Ελληνική Αριστερά (ΕΑΡ, 1987-1992), Συνασπισμός της Αριστεράς (1989) [το προστεθέν «και της Προόδου» σύντομα κόπηκε], Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς (Συ.Ριζ.Α) (2004). Ενας φορέας πολλές συνιστώσες, το 2012/13 ενώθηκαν μπροστά στην εξουσία. Το σύμβολο του «Συνασπισμού», αστέρι και κάτι σαν δύο τεθλασμένες αστραπές, έγινε αστέρι και τρεις σημαίες κυματίζουσες.
Και μια και δεν εντοπίσθηκε κάτι στο διαδίκτυο, τα κομματικά αρχεία είναι απρόσιτα, θα αρκεσθούμε σε αυτονόητες προσλαμβάνουσες παραστάσεις για το αρκτικόλεξο Σύριζα: «σύρριζα», κόψιμο από τη ρίζα. Το προδίδει η «Ριζοσπαστική», η ειδοποιός διαφορά από το προηγούμενο σχήμα (Συνασπισμός Αριστεράς κτλ), σαν την «αποξήλωση» που έλεγαν παλιά, όταν κόβονται κλαδιά, μαλλιά, γένια… Ομως όταν έχεις τέτοιο παρελθόν, δεν προέχει ξυράφι ή ψαλίδι, αλλά σφυροδρεπάνι, το παλιό και κλασικό. Κι αυτό θερίζει σύρριζα, στο έδαφος. Φαντάζει αξεπέραστο σύμβολο, ψυχολογικό υποκατάστατο. Το σφυρί, αυτό μάλιστα, δεν είναι shic πια, οι βαριοπούλες δεν είναι για μας…
Λέγεται ότι και το Πα.Σο.Κ είχε ανάλογο κρυμμένο ψυχολογικό νόημα, να δώσει με μια κοπανιά ένα σοκ, Παν-σόκ (;), στην παραδοσιακή νεοελληνική κομματοκρατία. Να είναι τώρα η ανταπόδοση; Το «πετροβόλημα» στα γραφεία του Πασόκ στην Αθήνα κάθε Σαββατοκύριακο πως εξηγείται;
Σύριζα. Μια λέξη όχι εύηχη, σοκαριστική. Οξεία σαν ξυράφι βγάζει άχτι, μάτι, επιτίθεται. Δεν αποτελεί τόσο αίνιγμα, και οι αρχαίοι όταν πολεμούσαν ζωγράφιζαν για φόβητρα στις ασπίδες όφεις, μέδουσες, σκορπιούς… Το στοιχείο ενός λανθάνοντος πολιτικού -ή μήπως και άλλου;- μυστικισμού διοχετεύει μία ψυχολογική εμπειρία, δημιουργεί αγωνία. Σε ποιους θα κοπεί σύριζα και τι; Σαν να λένε θα σας: κόψουμε, θερίσουμε, κλαδέψουμε… σύρριζα, όταν έλθει η ώρα μας. Στο τέλος ξυρίζουν τον γαμπρό. Κι ο θεός Κρόνος (Χρόνος) όρισε νέα χρυσή εποχή κόβοντας τον Ουρανό, με δρεπάνι.
Το μυαλό του κόσμου, ακούγοντας την υποδηλωτική λέξη Σύριζα, αναδημιουργεί, όπως λέγει η «Θεωρία της Αναγνώσεως». Πρώτα αναδύονται διάφορες κακές εμπειρίες του παρελθόντος. Μας υποχρέωναν μικρούς να κουρευόμαστε σύρριζα, «στον πάτο». Κούρεμα τέτοιο και στους νεοσύλλεκτους φαντάρους, εν χρώ κεκαρμένοι λέγονταν τότε. Μετά οι γλωσσολόγοι λένε, υπάρχει δυνατότητα μία λέξη να δένει σε ένα συγκεκριμένο γλωσσικό-νοηματικό πλαίσιο. Οι Αρχαίοι (Πλάτων, Κρατύλος) θεωρούσαν ότι οι φθόγγοι εκφράζουν νόημα, π.χ. ο φθόγγος «ου», το γνωστό «ουαί»=απειλή, ουά=κοροϊδία (Μαρκ.15.29). Εδώ οι φθόγγοι (το πνεύμα των λέξεων) [*ί-*ι-*α] διαγράφουν «ι-ι-άαα…» (σαν του καράτε!), παραλληλίζεται με την αρχαία «ιαχή», οδηγώντας στο πολεμικό, το τιμωρητικό. Λέξεις με ίδια κατάληξη -ριζα (ρήματα σε -ίζω παρελθοντικού χρόνου), απαρτίζουν επίσης έναν παράλληλο κόσμο, επιτείνοντας τη μυστηριώδη ατμόσφαιρα: «Γύριζα», και ο παπανδρεϊκός όρος «Πισωγύριζα», «συ(ν)-γύριζα», «Λογο-γύριζα». Ακόμη: «Σφύριζα», «Τσίριζα», «Στήριζα», «Μύριζα» (χρήμα;), «Ξύνιζα», «Τσίγκλιζα», κοκ., τα παιδία παίζει Τρίλιζα, Πίπιζα!
Μήπως από το καλπάζον φαντασιακό μας απλώς προηγήθηκαν υποσυνείδητα ή ενσυνείδητα κάποιοι νονοί του ονόματος Σύριζα; Κι αν τότε τα πίστευαν ως αντιπολίτευση, σήμερα, στην εξουσία πια, μεγενθύνονται. Λέγεται (λ.χ. ο έγκριτος στο ρεπορτάζ δημοσιογράφος Δ. Βερύκιος) ότι γίνονται «κακά παιδιά». Εστειλαν π.χ. τη μισή Αντιπολίτευση σε δίκη, κτλ., κτλ. Φυσικά στην καθημερινή πραγματικότητα, στελέχη του κόμματος, προβεβλημένα ή της διπλανής πόρτας, τι άλλο κάνουν από το να μας παίρνουν αμπάριζα στο να μας τσιγκλίζουν, δείχνοντας κυνισμό, αλαζονεία, αναίδεια, αναλγησία, κακίες εις βάρος Ιερών πραγμάτων, ανθρώπων, θεσμών, ακόμη και νεκρών (στο Μάτι). Νεοσταλινικοί θεωρούνται. Σε καπιταλιστικό κόσμο! Ανέξοδος λαϊκισμός. Ποιοι αμόλησαν παίκτες νέου ήθους τι συμφέροντα κρύβονται; (Οπως προ ετών τα παιδιά τού παλαιότερου προέδρου -από την ιερά οργή του έφθειρε την καρδιά του- εξαπολύοντάς τα στους δρόμους, όταν άλλοι, βεβαίως, διόριζαν καραβιές ολόκληρες]. Στο θέατρο του ελληνικού πολιτικού παραλόγου μερικοί ανέλαβαν τον ρόλο του villain (Κακός ήρωας). Οταν οπλίζονται με τέτοιο όνομα νέοι γέροι και κόρες -βεβαίως υπάρχει και σοβαρός κόσμος- δεν είναι σαν να τους δίνουν στο μυαλό έναν σουγιά; Ενα κρυμμένο, ελλοχεύον, «δρεπάνι». Να κόβουν εν πάσει περιπτώσει διάφορα όργανα, σύρριζα. Η των λόγων συνήθεια οδηγεί επί τα πράγματα. Ή μήπως γυρεύουν να θερίσουν τον καρπό τους; Είναι τελικώς απλά τα μυστήρια της ζωής. Και στα Ελευσίνια, όπου μυούνταν πολίτες, πολιτικοί, αυτοκράτορες, το «Μυστικό» ήταν να δείχνουν εν σιωπή έναν θερισμένο στάχυ…!
Στην Ελλάδα που μας πληγώνει, όχι άλλη πληγή. Το Κόμμα, περνώντας παιδική ασθένεια ή παιδιά, έχει δύο λύσεις, ή να κρατήσει το όνομα ή να το διαγράψει. Μερικά στελέχη του μία: να γίνουν νορμάλ άνθρωποι. Κανείς δεν γεννιέται κακός, αλλά με τέτοια υπόκωφα συνθήματα, δημιουργείται κακό παράδειγμα. Κυβέρνηση και εκδικητική, ανάποδη λογική δεν ταιριάζουν. Πρόκειται όχι για πάθος για δικαιοσύνη, να κοπούν τα σάπια, ένα διεφθαρμένο και αναποτελεσματικό κράτος, αλλά για επίδειξη δύναμης νέας πολιτικής ολιγαρχίας που την ενδιαφέρει περισσότερο το κόμμα από την κοινωνία. Συνάδει με την αντιδιαλεκτική λογική να «καταλύσει» και όχι να «πληρώσει» (Ματθ. 5.17).
