Του π. Αντωνίου Χρήστου, εφημερίου του Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Δικηγορικών Γλυφάδας
Πολλές φορές ακούμε ή βλέπουμε πολλούς ανθρώπους να ασκούν κριτική σε πρόσωπα και καταστάσεις με ύφος αυστηρό και γεμάτοι αγανάκτηση. Αρκετές φορές η κριτική αυτή εκφράζεται και μέσω της τηλεοράσεως ή του Διαδικτύου, με μορφή σάτιρας, σε ένα άλλο ύφος, πιο ευχάριστο στα αυτιά μας, αλλά με ίδιο σκοπό με αυτούς που μιλούν με αυστηρότητα και αγανάκτηση για να καυτηριάσουν τα κακώς κείμενα.
Πριν από περίπου τέσσερα χρόνια, αυτή η αγανάκτηση πήρε τη μορφή οργανωμένου κινήματος. Χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στην Πλατεία Συντάγματος, έξω από τη Βουλή των Ελλήνων, να διαδηλώσουν για τα κακώς κείμενα, τα οποία έφεραν τον τόπο στο καθεστώς των μνημονίων, με άμεση συνέπεια τη λιτότητα στην κοινωνία κ.ά.
Το να υψώνεις τη φωνή σου κατά της αδικίας και να μη συμβιβάζεται η ψυχή σου με το άδικο είναι πραγματικά θεάρεστο. Ας θυμηθούμε εδώ τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, που ήλεγχε τον Ηρώδη, ο οποίος είχε συνάψει σχέσεις με τη γυναίκα του αδελφού του, την Ηρωδιάδα: «Ο γαρ Ηρώδης κρατήσας τον Ιωάννην έδησεν αυτόν και έθετο εν φυλακή διά Ηρωδιάδα, την γυναίκα Φιλίππου του αδελφού αυτού. Έλεγε γαρ αυτώ ο Ιωάννης· ουκ έξεστι σοι έχειν αυτήν. Και θέλων αυτόν αποκτείναι, εφοβήθη τον όχλον, ότι ως προφήτην αυτόν είχον» (Ματθ. 14, 3-5).
Αλλά και οι Πατέρες της Εκκλησίας υπερασπίζονταν την αλήθεια και το δίκαιο και ήλεγχαν ακόμη και αυτοκράτορες, όταν ο απλός και αδύναμος λαός αδικούνταν από τις αυθαιρεσίες των ισχυρών και από άδικους νόμους. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, ο οποίος δεν δίστασε να καταφερθεί ανοικτά εναντίον των πολιτικών νόμων, που τιμωρούσαν τη γυναίκα σε περίπτωση μοιχείας, ενώ τον άντρα τον άφηναν ατιμώρητο. Ο λόγος του έμεινε στην Ιστορία, αφού τόνιζε: «Ου δέχομαι ταύτην την νομοθεσίαν, ουκ επαινώ την συνήθειαν. Άνδρες ήσαν οι νομοθετούντες, διά τούτο κατά γυναικύν η νομοθεσία» (Λόγος 37, 6, PG 36,289B.)
Όμως το τέλειο, πέρα από την καταγγελία του κακού και της κοινωνικής αδικίας, είναι να στραφούμε στον εαυτό μας, να δούμε τη δική μας ευθύνη σε αυτά που καταγγέλλουμε και να προχωρήσουμε στην αλλαγή μας, σε αυτό που η Εκκλησία ονομάζει μετάνοια. Γιατί σε κάποια πράγματα μπορεί να μην έχουμε άμεση ευθύνη, αλλά, αν το εξετάσουμε σε βάθος, θα δούμε ότι έχουμε έμμεση. Για παράδειγμα, ένας νόμος είναι άδικος και ψηφίστηκε στη Βουλή, αλλά η κυβέρνηση ή οι βουλευτές που τον ψήφισαν έχουν ψηφιστεί από τον λαό – άρα δεν είμαστε αμέτοχοι της αδικίας που εκ των υστέρων καταγγέλλουμε.
Σε κάποια πράγματα μπορεί να μην έχουμε άμεση ευθύνη, αλλά, αν το εξετάσουμε σε βάθος, θα δούμε ότι έχουμε έμμεση
Θα κλείσω αυτό το άρθρο με μια όμορφη, ψυχωφελή ιστορία: Κάποτε ήταν ένα παιδί που είχε όραμα να αλλάξει όλο τον κόσμο! Μεγαλώνοντας, είδε ότι αυτό ήταν δύσκολο, οπότε είπε «ας αλλάξω την ήπειρο τουλάχιστον που ζω» (ζούσε στην Ευρώπη). Μετά είπε «ούτε την ήπειρο που ζω μπορώ να αλλάξω. Ας αλλάξω τουλάχιστον τη χώρα μου» (ζούσε στην Ελλάδα). Ούτε τη χώρα μπόρεσε να αλλάξει μεγαλώνοντας, οπότε είπε «ας αλλάξω τουλάχιστον τον νομό μου» (Αττικής). Ούτε αυτό μπόρεσε, οπότε είπε «ας αλλάξω τουλάχιστον τον δήμο όπου ζω» (ζούσε στην Αθήνα). Βλέποντας ότι και αυτό ήταν δύσκολο, είπε «ας αλλάξω τουλάχιστον τη γειτονιά μου». Ούτε αυτό όμως μπόρεσε μεγαλώνοντας, οπότε είπε «ας αλλάξω τουλάχιστον την πολυκατοικία όπου ζω»! Ούτε την πολυκατοικία του μπόρεσε, οπότε είπε «ας αλλάξω τουλάχιστον την οικογένειά μου». Τελικά και αυτό του φάνηκε αδύνατο, οπότε είπε «ας αλλάξω τουλάχιστον τον εαυτό μου»! Όμως και στον εαυτό του διέκρινε κάποιες κακές συνήθειες, αμαρτίες και πάθη, από τα οποία δεν μπορούσε να απαλλαγεί, και έπεσε σε απελπισία. Όμως, αγωνιζόμενος και με τη στήριξη του έμπειρου πνευματικού του, ήρθε πάλι η ελπίδα στο όνειρό του, γιατί κατάλαβε ότι, αν αλλάξει τον εαυτό του, πιθανόν με το παράδειγμά του, θα αλλάξει και η οικογένειά του και η οικογένεια θα αλλάξει την πολυκατοικία και η πολυκατοικία τη γειτονιά και η γειτονιά την πόλη και η πόλη τον νομό και ο νομός τη χώρα και η χώρα την ήπειρο και η ήπειρος τον κόσμο όλο! Ας αλλάξουμε τους εαυτούς μας λοιπόν διά της μετανοίας!
