Του Σεβασμ. Μητροπολίτη Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Με πολλές εικόνες και αρκετά παραδείγματα, η Αγία Γραφή μας παρουσιάζει την αμαρτία, σ’ όλη της την τραγικότητα, τη δύναμη και τα φοβερά αποτελέσματα.
Ιδού, μια συνοπτική δειγματοληψία:
1. Είναι µια φοβερή αρρώστια που χαρακτηρίζεται ως μολυσμός ψυχής και σώματος και προσβάλλει ολόκληρο τον άνθρωπο. Αυτή είναι η γνώμη του Θεού που εξαγγέλθηκε με τον Προφήτη Ησαΐα:
«Αλίμονό σου έθνος αμαρτωλό, λαέ που είσαι γεμάτος αμαρτία! Απόγονοι κακοποιών, παιδιά διεφθαρμένα! Τον Κύριο τον εγκαταλείψατε, περιφρονήσατε τον Αγιο Θεό του Ισραήλ, του στρέψατε τα νώτα. Ποιαν άλλη τιμωρία ακόμα θέλετε, και συνεχίζετε την αποστασία σας; Η κεφαλή ολόκληρη είναι άρρωστη κι όλη η καρδιά υποφέρει. Εσείς, από τα νύχια ως την κορφή τίποτα δεν έχετε γερό, παρά μονάχα τραύματα, μώλωπες κι ανοιχτές πληγές, που δεν σας τις καθάρισαν ούτε τις επιδέσανε ούτε τις καταπράυναν με αλοιφές» (Ησαΐου α’, 4-6).
Αυτός ο μολυσμός μεταδίδεται σ’ ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, αφού: «Το λέει και η Γραφή: Δεν υπάρχει δίκαιος άνθρωπος, ούτε ένας. Δεν υπάρχει κανένας με σύνεση. Δεν υπάρχει κανένας που να αναζητεί το Θεό. Ολοι απομακρύνθηκαν από το Θεό, όλοι εξαχρειώθηκαν, κανένας, μα κανένας δεν κάνει το καλό. Το λαρύγγι τους είναι σαν τάφος ανοιχτός, απ’ τη γλώσσα τους βγαίνει μόνο ψέμα, τα χείλη τους κρύβουν φαρμάκι οχιάς. Το στόμα τους είναι γεμάτο από πικρόχολες κατάρες. Τρέχουνε γρήγορα τα πόδια τους όταν είναι για φόνο, συντρίμμια και καταστροφές αφήνουν στο διάβα τους. Κι ούτε καν ξέρουν τι θα πει ειρήνη. Ζουν χωρίς φόβο Θεού» (Προς Ρωμαίους γ’, 10 – 18).
Το πρώτο κεφάλαιο του ευαγγελικού προφήτη Ησαΐου, που το όνομά του σημαίνει «η σωτηρία του Γιαχβέ» περιέχει την συγκινητική πρόσκληση του Θεού «Λοιπόν, ελάτε, κι ας κριθούμε μεταξύ μας, λέει ο Κύριος. Είναι οι αμαρτίες σας κόκκινες σαν το αίμα, μα σαν το χιόνι θα μπορούσαν να γίνουνε λευκές. Εχουν το χρώμα της πορφύρας, μα σαν καθάριο θα μπορούσανε μαλλί να λευκανθούν, αν μόνο θέλατε να υπακούσετε! Τότε θ’ απολαμβάνατε τα αγαθά της γης. Εσείς όμως αντιστέκεστε κι αποστατείτε, γι’ αυτό θα γίνετε του ξίφους η τροφή. Εγώ ο Κύριος το λέω» (Ησαΐου α’, 18-20).
Η θεία συλλογιστική αν γίνει αποδεκτή με πίστη, διδάσκει πως υπάρχει δυνατότητα καθαρισμού από την αμαρτία, η οποία δεν επιτυγχάνεται με την ανθρώπινη αρετή ή κάποιες ανθρώπινες προσπάθειες. Αυτή πραγματοποιήθηκε μόνο με τη λύτρωση που επέτυχε ο Κύριος Ιησούς Χριστός με τη σταυρική Του θυσία. Γι’ αυτό ο απόστολος Παύλος διακηρύσσει ότι με τον σταυρικό θάνατό Του μας καθάρισε από τις αμαρτίες μας (Προς Εβραίους α’, 3 και Προς Κορινθίους Β’, ζ’, 1).
2. Είναι πανύψηλο τείχος, που χωρίζει τον άνθρωπο από τον Θεό και τον εμποδίζει να δει τον Θεό. Ο προφήτης Ησαΐας διακηρύσσειότι: «Αλλά τα αμαρτήματα υμών διιστώσιν αναμέσον υμών και αναμέσον του Θεού, και διά τας αμαρτίας υμών απέστρεψε το πρόσωπον αυτού αφ’ υμών του μη ελεήσαι» (Ησαΐου νθ’, 2).
Αυτός ο ένας φραγμός που υψώθηκε μετά την αμαρτία των Πρωτοπλάστων ανάμεσα στον Θεό και τους ανθρώπους, καθιστά αδύνατη την κοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό. Ο Θεός επισημαίνει στον άνθρωπο ότι οι αμαρτίες του τον χωρίζουν απ’ Αυτόν. Ομως με τη σταυρική θυσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού «Το μεσότοιχον του φραγμού διαλέλυται» (Προς Εφεσίους β’, 14). Γι’ αυτό προτρέπει και προειδοποιεί ο απόστολος Παύλος: «Αφού λοιπόν, αδελφοί μου, το αίμα του Ιησού μας δίνει θάρρος να μπαίνουμε στα άγια των αγίων από το νέο δρόμο που οδηγεί στη ζωή, αυτόν που μας εγκαινίασε πρόσφατα ο Ιησούς με το καταπέτασμα, δηλαδή με το σώμα του, κι αφού έχουμε έναν μεγάλο ιερέα επικεφαλής του οίκου του Θεού, ας προχωρήσουμε με ειλικρινή διάθεση και με βεβαιότητα στην πίστη μας, με την καρδιά καθαρή από τις κακές διαθέσεις και με το σώμα πλυμένο με καθαρό νερό, ας μένουμε σταθεροί στην ελπίδα που ομολογούμε, γιατί εκείνος που έδωσε τις υποσχέσεις κρατάει το λόγο του. Ας φροντίζουμε ο ένας τον άλλο παροτρύνοντάς τον στην αγάπη και στα καλά έργα.
Ας μην εγκαταλείπουμε τις θρησκευτικές μας συνάξεις, όπως συνηθίζουν μερικοί, αλλά ας ενισχύει ο ένας τον άλλο, τώρα μάλιστα που βλέπετε να πλησιάζει η ημέρα του Κυρίου. Γιατί αν ζούμε στην αμαρτία με τη θέλησή μας, παρόλο που γνωρίσαμε καλά την αλήθεια, δεν απομένει πια καμιά θυσία για τη συγχώρηση των αμαρτιών μας. Αντίθετα, μας περιμένει φοβερή κρίση και τρομερή φωτιά που θα καταφάει αυτούς που είναι αντίθετοι στον Θεό. Αν κανείς παραβεί το Μωσαϊκό νόμο θανατώνεται χωρίς έλεος, άμα καταθέσουν δύο ή τρεις μάρτυρες. Σκεφτείτε πόσο αυστηρότερη τιμωρία αξίζει εκείνος που εξευτέλισε τον Υιό του Θεού, που θεώρησε χωρίς αξία το αίμα της νέας διαθήκης με το οποίο εξαγνίστηκεκαι που εξύβρισε το Αγιο Πνεύμα το οποίο του δώρισε τη χάρη. Ξέρουμε ποιος είναι αυτός που είπε: Σ’ εμένα ανήκει η εκδίκηση, εγώ θα ανταποδώσω, λέει ο Κύριος, και το άλλο: Ο Κύριος θα κρίνει το λαό του. Είναι φοβερό να πέσει κανείς στα χέρια του αληθινού Θεού» (Προς Εβραίους ι’, 19-31).
3. Είναι ένα σχοινί, που δένει τον άνθρωπο και τον κρατάει αιχμάλωτό της. «Τον ασεβή τον παγιδεύουν οι ανομίες του και τα δεσμά της αμαρτίας του τον σφίγγουν» (Ψαλμού ριη’, 61).
Οι αμαρτωλοί χαρακτηρίζονται ως «οι πεπεδημένοι» (Ψαλμού ξη’ (ξθ’) 34· ρα’ (ρβ’) 21).
4. Είναι ο κλέφτης της ειρήνης μας. Κανένα άλλο δεν μας αφαιρεί την ψυχική μας ειρήνη, όσο η αμαρτία. «Δεν είναι ειρήνη εις τα οστά μου, εξαιτίας της αμαρτίας μου», εξομολογείται ο Δαβίδ (Ψαλμού λη’, 3).
5. Είναι ένα εμπόδιο των ευλογιών του Θεού στη ζωή μας. Ο προφήτης Ιερεμίας εξηγεί στον Ισραηλιτικό λαό και όχι μόνο σ’ αυτόν, αλλά και σε όσους παραβαίνουν τις εντολές του Κυρίου «Οι ανομίες και οι αμαρτίες σας, σας στέρησαν όλα τα αγαθά» (Ιερεμίου ε’, 25).
6. Είναι ένας βούρκος και λάσπωμα, στο οποίο κυλιέται και ξανακυλιέται ο αμαρτωλός επαληθεύοντας την παροιμία: «Σ’ αυτούς αποδεικνύονται αληθινές οι παροιμίες: το σκυλί γυρίζει πίσω στο ίδιο του το ξέρασμα· και το γουρούνι, αφού λουστεί, κυλιέται πάλι στο βούρκο» (Β’ Πέτρου β’, 22).
7. Είναι µια σιδερένια γραφίδα, όπως λέει ο Κύριος: «Η αμαρτία σου λαέ του Ιούδα, είναι γραμμένη με γραφίδα σιδερένια. Χαραγμένη με διαμάντινη πέτρα πάνω στην πλάκα της καρδιάς σας» (Ιερεμίου ιζ’, 1).
Ο προφήτης Ιερεμίας λέει ότι η αμαρτία είναι έντονα χαραγμένη στην ανθρώπινη καρδιά που τη χαρακτηρίζει «αδιόρθωτη» ή «σφόδρα» διεφθαρμένη ή «αθεράπευτη» (παράβαλε Ιερεμίου ιε’, 18 και λ’, 12).
Οι σκέψεις που ακολουθούν διαφωτίζουν αυτό το θέμα:
Υπάρχει αυτή η κακία στην καρδιά µας που εμείς οι άνθρωποι την αγνοούμε και ούτε κανυποψιαζόµαστε την ύπαρξή της. Είναι µάλιστα κοινό το λάθος που κάνουν οι άνθρωποι να θεωρούν ενδόμυχα τους εαυτούς τους ότι είναι πολύ καλύτεροι απ’ ό,τι πραγματικά είναι. Η καρδιά, η συνείδηση του ανθρώπου στηδιεστραμµένη, την ξεπεσµένη µορφή της είναι «σφόδρα διεφθαρµένη». Είναι πονηρή και «απατηλή», έχει την τάση να εξαπατάει, να υποσκελίζει (αυτό δηλώνει η λέξη). Απ’ αυτό πήρε το όνομά του ο Πατριάρχης Ιακώβ, ο υποσκελιστής. Θεωρεί καλό το κακό και κακό το καλό, χρωματίζει λάθος τα πράγµατα, λέει πως όλα πάνε καλά, ενώ τίποτα δεν πάει καλά.
Οταν οι άνθρωποι λένε µέσα τους (δηλ. αφήνουν την καρδιά τους να τους ψιθυρίζει) ότι δεν υπάρχει Θεός, ή ότι δεν βλέπει, ή ότι δεν έχει απαιτήσεις, ή ότι θα έχουν ειρήνη μολονότι συνεχίζουν τον κακό δρόμο τους, όλα αυτά είναι απατηλές εισηγήσεις µιας απατηλής καρδιάς. Εξαπατά τους ανθρώπους και τους οδηγεί στην καταστροφή. Κι αυτό είναι το κακό: ότι αυταπατώνται και αυτοκαταστρέφονται. Γι’ αυτό η καρδιά είναι «απατηλή», είναι νεκρή, χωρίς ελπίδα.
Αν η συνείδηση, που θα έπρεπε να διορθώνει τα λάθη του ανθρώπου, γεννά η ίδια λάθη και οδηγεί στην αυταπάτη, τότε η κατάσταση είναι πραγµατικά άσχημη και κατά κάποιο τρόπο οικτρή και αθεράπευτη. Τι θα συμβεί στον άνθρωπο αν αυτό που θα έπρεπε να είναι λυχνάρι δοσμένο από τον Κύριο δίνει ένα ψεύτικο φως, αν ο αντικαταστάτης του Θεού στην ψυχή του ανθρώπου, στον οποίο έχει ανατεθεί να φροντίζει για το πνευματικό του συμφέρον, τον προδώσει; Η καρδιά είναι τόσο απατηλή, που μπορούμε να πούμε μαζί µε τον προφήτη: «Ποιος µπορεί να τη γνωρίσει σε βάθος; Ποιος µπορεί να περιγράψει πόσο κακή είναι η καρδιά του ανθρώπου;» (Ιερεμίου ιζ’, 9).
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ:
Αν τέτοια και τόση είναι η αμαρτία, πώς μπορούμε να απελευθερωθούμε απ’ αυτή! «Παρ’ ανθρώποις, αδύνατον» (Ματθαίου ιθ’, 26). Γι’αυτό και ο Θεός – Πατέρας,παρέβλεψε τα χρόνια της άγνοιας και έστειλε τον Υιό στον κόσμο «διά να αθετήση την αμαρτίαν διά της θυσίας Αυτού» (Προς Εβραίους θ’, 26). Αυτό είναι το Ευαγγέλιο. Και τρανή η διαβεβαίωσή του, ότι «το αίμα του Ιησού Χριστού του Υιού του Θεού, καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας» (Α’ Ιωάννου α’, 7). Κανένας άλλος δεν μπορεί να μας καθαρίσει από τις αμαρτίες μας (Πράξεων δ’, 12).
Ο τρόπος υποδείχθηκε από τον Κύριο και διασώζεται στην Εκκλησία. Πίστη, μετάνοια, ταπείνωση, με την ομολογία των αμαρτιών μας και συμμετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας μας «προς άφεσιν αμαρτιών».
