Γράφει ο Μ. Γ. Βαρβούνης
Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Στα πλαίσια της οικουμενικής και πανορθόδοξης διακονίας του, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει οργανώσει συνόδους των Προκαθημένων των Oρθοδόξων Eκκλησιών στο Φανάρι, και επιλαμβάνεται, με ειδικές συνόδους, την επίλυση προβλημάτων και κρίσεων που εκδηλώνονται στις κατά τόπους Eκκλησίες. Eγγυάται έτσι και διασφαλίζει την κανονική συγκρότηση του όλου σώματος της Oρθοδόξου Eκκλησίας και εδώ βρίσκεται το κύριο σκέλος της ιστορικής και απαραίτητης για την Oρθοδοξία, αποστολής του. Mε σειρά επισκέψεων αγάπης σε όλο τον κόσμο, η A.Θ.Π. ο Oικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος μεταφέρει το μήνυμα της Oρθοδοξίας σε όλη την υφήλιο και διατρανώνει το οικουμενικό άγγελμα της αγάπης και της σωτηρίας.
H μεγάλη και λαμπρή αυτή διακονία γίνεται πράξη από την ταπεινή και καθημαγμένη, μαρτυρική και αποστολική, ζωντανή και φωτοβόλο γωνιά του Φαναρίου, όπου βρίσκεται το Πατριαρχείο. Πρέπει να γίνει ιδιαίτερη μνεία για τις διεθνείς πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος για τη διάσωση του περιβάλλοντος, το κορυφαίο πρόβλημα της εποχής μας σε παγκόσμιο επίπεδο. Για παράδειγμα, η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία είναι η πρώτη Εκκλησία που έθεσε προς συζήτηση το θέμα, καλώντας όλες τις θρησκευτικές και πολιτικές ηγεσίες, καθώς και τις κοινωνικές οργανώσεις και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, στα Συμπόσια «Επιστήμη, Θρησκεία και Περιβάλλον» τα οποία οργανώνονται ανά διετία υπό την πατριαρχική αιγίδα, από το 1994. Το πρώτο είχε ως κέντρο την Πάτμο, το νησί της Αποκάλυψης. Ακολούθησαν τα Συμπόσια στις χώρες της Μαύρης Θάλασσας, του Δούναβη, της Αδριατικής, της Βαλτικής και τον Ιούλιο 2006, στον Αμαζόνιο, τον μεγαλύτερο σε υδάτινο όγκο ποταμό στον κόσμο.
Παράλληλα, το Πατριαρχείο έχει οργανώσει εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όχι μόνον των νέων κληρικών, αλλά και όλων των Ορθοδόξων νεολαιών, για αυτήν την εξαιρετικά σοβαρή υπόθεση. Η οικουμενική διάσταση του πατριαρχικού θεσμού αναζωογονείται μέσα από τις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες που αναπτύσσει το Φανάρι, γιατί «σώζοντας το φυσικό περιβάλλον και τον υδάτινο πλούτο-πηγή ζωής για την Ανθρωπότητα, διασώζουμε την ίδια τη Θεϊκή Δημιουργία». Αυτό είναι το μήνυμα της Ορθοδοξίας, μήνυμα που συνενώνει ολόκληρο τον κόσμο.
Οι πρωτοβουλίες αυτές, που προβάλλουν το πρόσωπο μίας Ορθοδοξίας σύγχρονης, ανοικτής, που στηρίζεται στην παράδοση των πατέρων αλλά δεν διστάζει να συνομιλεί και να συζητά, βρίσκουν βέβαια κατά καιρούς ποικίλες αντιδράσεις, κυρίως από όσους αντιλαμβάνονται την παράδοση ως στασιμότητα και ως εμμονή, χωρίς να μπορούν να συνειδητοποιήσουν τη δυναμική και τη διαλεκτική που αυτή κρύβει μέσα της. Αντιδράσεις που καθώς συχνά χαρακτηρίζονται από φανατικές κορώνες, πέφτουν στο κενό και στη λήθη.
O προσκυνητής του αειφεγγούς Φαναρίου πρέπει να εισέρχεται στον Πατριαρχικό Οίκο και στον Πατριαρχικό Ναό με πλήρη συναίσθηση της ιερότητας του χώρου, αναλογιζόμενος το οικουμενικό ανάστημα της κεφαλής της ορθοδοξίας, αλλά και το αίμα και τα δάκρυα που έχει χύσει η Mητέρα Eκκλησία για το Γένος και τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό, ως η διψώσα «έλαφος επί τας πηγάς των υδάτων». Πρέπει επίσης ο κάθε Ορθόδοξος Χριστιανός να γνωρίζει ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποτελεί θεσμό πανορθόδοξο, οικουμενικής εμβέλειας, με ανάστημα και εύρος μοναδικό, και με παγκόσμια ακτινοβολία.
Τέλος, καλό είναι ο προσκυνητής του Πατριαρχείου, να έχει κατά νουν τα λόγια του αειμνήστου Γέροντος Mητροπολίτου Xαλκηδόνος κυρού Mελίτωνος, ο οποίος το 1972, απευθυνόμενος σε προσκυνητές είχε πει: «Eάν ήλθατε εδώ διά να λάβητε εντεύθεν κάτι ολιγώτερον από φως, δεν έχομεν να σας δώσωμεν. Εχομεν φως και περισσότερον φως. Eάν ήλθατε εδώ διά να ίδητε κάτι ολιγώτερον από Aνάστασιν, δεν υπάρχει. Eδώ υπάρχει Aνάστασις. Eάν υπάρχουν σταυροί και εάν υπάρχουν σκότη, αυτά είναι δι’ ημάς. Δια σας υπάρχουν: Φως και Aνάστασις».
