Η επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Ιωάννη, μετά της συνοδείας του, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, η πρώτη μετά την εκλογή και ενθρόνισή του, έρχεται να βάλει σε νέα βάση της σχέσεις Φαναρίου – Τιράνων. Μια σχέση που δοκιμάστηκε πολύ το αμέσως προηγούμενο χρονικό διάστημα, με έγκυρες εκκλησιαστικές πηγές να ομιλούν ακόμη και για ψυχρότητα μεταξύ του κ. Βαρθολομαίου με τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο. Οι αιτίες ήταν πολλές, και, ασφαλώς, δεν είναι τώρα η κατάλληλη στιγμή να τις αναφέρουμε. Παρά ταύτα, η παρουσία του Οικ. Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου στην ενθρόνιση του κ. Ιωάννη και τα μηνύματα της Μητέρας Εκκλησίας προς όλους, την ημέρα της ενθρόνισης, ήταν ικανά, ώστε ακόμη και ο κάθε άγευστος του ψυχρού κλίματος, να αντιληφθεί πως Φανάρι και Τίρανα είχαν αποστασιοποιηθεί.
Η επίσκεψη του κ. Ιωάννη έρχεται να αλλάξει το κλίμα, να βάλει τις επαφές των δύο Εκκλησιών σε νέα βάση. Άλλωστε, το λαμπρό Συλλείτουργο των δύο Προκαθημένων στο Φανάρι, την Κυριακή των Αγίων Πάντων, 15 Ιουνίου 2025, οι προσφωνήσεις και αντιφωνήσεις, οι χαιρετισμοί που ακολούθησαν, αυτό δείχνουν στην πράξη.
Πάντως, ο Πατριάρχης του Γένους έσπευσε να υπενθυμίσει στον κ. Ιωάννη πως ήρθε και είναι σε «γνωστό χώρο», όχι άγνωστο. Σε αυτό της Μητέρας Εκκλησίας, τονίζοντας και προβάλλοντας παράλληλα την οικουμενική προβολή της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.
«Δεν ήλθετε εις ξένον τόπον! Εις τα ίδια ήλθετε! Εις την οικίαν της Μητρός σας! Εις τον τόπον ακριβώς όπου ωδινήθη παλαιότερον και εγεννήθη εν ώραις αισίαις και η Εκκλησία της Αλβανίας, εκλεκτή και πεφιλημένη θυγάτηρ της καλλιγόνου Μητρός Εκκλησίας της Βασιλίδος ταύτης των Πόλεων, όπως και πολλαί άλλαι Αυτοκέφαλοι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι των Βαλκανίων και της Ευρώπης! Εις τον άγιον τόπον όπου και προσφάτως θεία συνάρσει ανεγεννήθη θεσμικώς η Εκκλησία σας, μετά από την πλήρη διάλυσιν και την θλίψιν την μεγάλην ημίσεος αιώνος αθέου καθεστώτος. Χείρες αρχιερατικαί Φαναριωτών Μητροπολιτών ετέθησαν επί της κεφαλής σας, μαζί με τας τιμίας εκείνας του πνευματικού σας Πατρός, και σας κατέστησαν Αρχιερέα του Ζώντος Θεού και διάδοχον των Αγίων Αποστόλων, προκειμένου και η Ιερά Μητρόπολις Κορυτσάς, αρχαία επαρχία του Θρόνου τούτου, να αποκτήση τον άξιον προστάτην και ποιμενάρχην της! Προ πολλού λοιπόν μας είσθε όχι μόνον γνώριμος αλλά και πολύ οικείος και εξαιρετικά εις όλους προσφιλής!», σημείωσε ο κ. Βαρθολομαίος καλωσορίζοντας τον Αρχιεπίσκοπο στο Φανάρι.
Μάλιστα, ο Πατριάρχης δε λησμόνησε να κάνει εκτενή αναφορά στον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, ελπίζοντας και προσευχόμενος σύντομα να τερματιστούν οι πολεμικές συρράξεις και εχθροπραξίες.
“Η μεταξύ μας συνεργασία και ενότης καθίστανται ιδιαιτέρως σήμερον αναγκαίαι, καθώς η υφήλιος συγκλονίζεται από αιματηράς συγκρούσεις και πολέμους, με χιλιάδας θυμάτων και αναριθμήτους πρόσφυγας. Η Ορθόδοξος Εκκλησία οφείλει να δώση γεγονυία τη φωνή την καλήν αυτής μαρτυρίαν κατά της βίας και των συγκρούσεων και υπέρ του διαλόγου και της επικρατήσεως της ειρήνης. Ειδικώτερον κατά την κρίσιμον αυτήν συγκυρίαν, κατά την οποίαν το βλέμμα πάντων ημών είναι εστραμμένον και πάλιν εις την πολύπαθον Μέσην Ανατολήν, όπου αι εξελίξεις λαμβάνουν εξαιρετικώς επικινδύνους και ανεξελέγκτους διαστάσεις. Διά τον λόγον αυτόν απευθύνομεν ηχηράν έκκλησιν προς τους ηγέτας και τας κυβερνήσεις των εμπλεκομένων κρατών και λαών να επιδείξουν την αναγκαίαν αυτοσυγκράτησιν προς όφελος και συμφέρον πρώτον αυτών των ιδίων, αλλά και της ανθρωπότητος συνολικώς. Είθε να εισακουσθούν αι φωναί μας, να επικρατήση η λογική και να τερματισθή ο πόλεμος και το αιματοκύλισμα εις την Μέσην Ανατολήν και εις την σκληρώς δοκιμαζομένην επί τριετίαν και πλέον Ουκρανίαν, καθώς και εις όλας τας περιοχάς του πλανήτου αι οποίαι ταλανίζονται από βιαίας συγκρούσεις¨, συμπλήρωσε ο κ. Βαρθολομαίος.
Από την πλευρά του, ο κ. Ιωάννης, εξέφρασε τη χαρά και την ευγνωμοσύνη του που βρίσκεται στο Φανάρι και κατέθεσε ολόθερμα την πρόθεση και ασάλευτη πρόθεση της Εκκλησίας της Αλβανίας να συνεχίζει να πορεύεται ενωτικά και εν αγάπη με τη Μητερα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως.
“Σήμερον, η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας στέκεται με μετριοφροσύνην αλλά και αυτοπεποίθησιν ενώπιον των προκλήσεων του 21ου αιώνος. Η εμπειρία του αδυσώπητου διωγμού και της θαυμαστής ανασυστάσεως έχει ενισχύσει την πίστιν ημών εις την δύναμιν του Σταυρού και της Αναστάσεως, εις την νίκην του φωτός επί του σκότους, της αγάπης επί του μίσους. Οραματιζόμεθα μίαν δυνατήν και ηνωμένην φωνήν της Ορθοδοξίας εις τον σύγχρονον κόσμον, φωνήν μεταφέρουσα το μήνυμα του Ευαγγελίου μετά παρρησίας και σοφίας, προσφέρουσα απαντήσεις εις τα υπαρξιακά ερωτήματα του συγχρόνου ανθρώπου και την θεραπείαν της αγάπης εις τα τραύματα της ανθρωπότητος. Η αποστολή της Εκκλησίας να ενώνη τους λαούς και να τους καθοδηγή προς το φως της Αναστάσεως παραμένει επίκαιρος και επιτακτική όσον ποτέ άλλοτε. Η Εκκλησία της Αλβανίας, κατά το μέτρον των δυνατοτήτων αυτής είναι πρόθυμος να υπηρεσίας εις το μέγα τούτο έργον¨, ανέφερε ο κ. Ιωάννης.
Και κατακλείοντας το λόγο του, πρόσθεσε: «Παναγιώτατε, δεχθήτε την εκ βάθους καρδίας ευγνωμοσύνην ημών διά την πατρικήν αγάπην, την αδιάλειπτον στήριξιν προς την Εκκλησίαν της Αλβανίας. Η παρουσία ημών σήμερον εις το Φανάριον διακηρύττει την αγάπην, τον σεβασμόν και την αφοσίωσιν ημών προς το σεπτόν πρόσωπον Υμών και τον υψηλόν θεσμόν τον οποίον θεοχαρίτως εκπροσωπείτε”».
Το ¨κενό¨ που δημιούργησε η προηγούμενη ψυχρότητα μεταξύ των δύο Εκκλησιών έσπευσε να εκμεταλλευτεί η Μόσχα, χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα, ως φαινεται, μέχρι σήμερα.
Παράλληλα, το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών παρατηρεί στενά τις εξελίξεις, καθώς η άριστη σχέση Ελλάδος και της Εκκλησίας των Τιράνων, τουλάχιστον όπως τη γνωρίζαμε επί της εποχής του μακαριστού Αναστασίου, χωρίς αμφιβολία, είναι κάτι που δύσκολα θα δούμε ξανά, με την Ελληνική Πολιτεία να παρατηρεί με προσοχή τις όποιες εξελίξεις, με το βλέμμα στραμμένο στο ελληνικό στοιχείο της Β. Ηπείρου.
Τώρα, πόσο αρμονική και πόσο εναρμονισμένη θα είναι η σχέση Φαναρίου – Τιράνων, σε σχέση με όσα ακούστηκαν στους εκατέρωθεν χαιρετισμούς, κατά το λαμπρό Συλλείτουργο των δύο Προκαθημένων, μένει να φανεί στην πράξη, το επόμενο χρόνικό διάστημα.
Έως τότε, ας αρκεστούμε στα ήδη υπάρχοντα!
