Ποιμαντορική Ἐγκύκλιος ἐπί τῇ ἑορτῇ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ἐπί τῇ μνήμῃ τῆς Μικρασιατικῆς Καταστροφῆς
Ὁ ἑκούσιος Σταυρός καί οἱ ἀκούσιοι σταυροί
Ἀγαπητοί ἀδελφοί,
Σήμερα, ἡμέρα τῆς Παγκοσμίου Ὑψώσεωςτοῦ Τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ, ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τό γεγονός τῆς ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἀπό τόν Πατριάρχη Αἰλίας – Ἱεροσολύμων Μακάριο, μετά τήν εὕρεσή Τουἀπό τήν Ἁγία Ἰσαπόστολο Ἑλένη, κατόπιν τῆς προτροπῆς τοῦ πρώτου Χριστιανοῦ Ρωμαίου Αὐτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Ἡ σημασία τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ μαςεἶναι μεγάλη.
Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ τό Μυστήριο τῆς Ἀγάπης τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ, διά τοῦ ὁποίου σώζεται καί ἁγιάζεται ὁ ἄνθρωπος.
Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ εἶναι τό θυσιαστήριο πάνω στό ὁποῖο ὁ Χριστός νίκησε τούς τρεῖς τυράννους τοῦ ἀνθρώπου, τήν ἁμαρτία, τόν διάβολο καί τόν θάνατο, κηρύττοντας λόγῳ τε καί ἔργῳ τήν ἀνιδιοτελῆ καί θεία ἀγάπη.
Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἑκούσιος. Δηλαδή, ὁ Χριστός ἀνέβηκε στόν Σταυρό μέ τήν θέλησή Του, ἀπό ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο.
Ὑπάρχει καί ὁ ἀκούσιος σταυρός. Εἶναι ὁ σταυρός τοῦ ἐκ δεξιῶν ληστοῦ, πού δέν τόν ἐπεθύμησε, δέν τόν ἤθελε. Ὅμως, ὁ ληστής τόν μετέτρεψε σέ ἑκούσιο, ἀναλαμβάνοντας τήν εὐθύνη τῶν πράξεών του, ἐκφράζοντας μετάνοια καί προσευχόμενος στόν Χριστό. Καί σώθηκε μέ τήν ἀκούσιο αὐτό σταυρό του.
Οἱ Ἅγιοι, μιμητές τοῦ Χριστοῦ, μέ τήν θέλησή τους συσταυρώνονται μέ τόν Χριστό, αἴροντες τόν ἑκούσιο σταυρό τους. Ὁ ἑκούσιος σταυρός τῶν Χριστιανῶν εἶναι ἡ βάπτιση καί ἡ ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ. Αὐτός ὁ σταυρός εἶναι «χρηστός» καί «ἐλαφρύς», ὅπως μᾶς διαβεβαιώνει ὁ Χριστός (πρβλ. Ματθ. ι´), διότι ἔχει ἀλήθεια, ἔχει εὐλογία, ἔχει τήν σταυροαναστάσιμη Χάρη. Τό μόνο βάρος εἶναι ἡ ἀντίσταση τοῦ παλαιοῦ μας ἑαυτοῦ.
Συγχρόνως, οἱ Ἅγιοι καί ὅλοι οἱ Χριστιανοί, ἀνεβαίνουν καί σέ πολλούς ἀκούσιους σταυρούς. Ἀκούσιοι σταυροί εἶναι οἱ θλίψεις, οἱ ἀσθένειες, οἱ διωγμοί. Αὐτούς τούς ἀκούσιους σταυρούς οἱ Χριστιανοί τούς μετατρέπουν σέ ἑκούσιους, μέ τήν ὑπομονή, τήν μετάνοια καί τήν εὐχαριστία. Καί σώζονται. Καί σέ αὐτό φαίνεται καί ἡ μεγάλη ἀξία τῆς παραδόσεώς μας.
*
Τό Γένος μας, τό Ἑλληνορθόδοξο Γένος, ἔχει ἐπιλέξει ἱστορικά τήν σταυροαναστάσιμη ζωή τοῦ Εὐαγγελίου. Ἔκφραση αὐτῆς τῆς σταυροαναστάσιμης ζωῆς εἶναι ἡ ἑλληνορθόδοξη Παράδοση. Καί καρποί της εἶναι οἱ εὐεργέτες, οἱ ἥρωες καί οἱ Ἅγιοι, οἱ ἀναρίθμητοι Ἅγιοι, πού εἶναι ἡ δόξα τῆς Οἰκουμένης. Γι᾽ αὐτό ἡ Πατρίδα μας ὀνομάζεται καί εἶναι ἁγιοτόκος.
Συγχρόνως, τό Γένος μας ἔχει σηκώσει στούς ὤμους του καί πολλούς ἀκούσιους σταυρούς, δηλαδή διωγμούς, πολέμους, ἐπιδρομές, καταστροφές.
Ἕνας τέτοιος ἀκούσιος καί ὀδυνηρός σταυρός εἶναι ἡ Μικρασιατική Καταστροφή. Μιά φρικτή, ἀνθρωπίνως, περίοδος τῆς ἱστορίας μας, τήν ὁποία ἰλιγγιᾶ ὁ ἀνθρώπινος νοῦς νά μελετήσει, ἀφοῦ συναντᾶ παντοῦ τόν παραλογισμό. Ἕνας σταυρός ἀκούσιος πού ἄφησε πληγές στήν ἱστορική μνήμη πού δύσκολα ἐπουλώνονται.
Ἡ θεραπεία τῶν πληγῶν αὐτῶν εἶναι νά μετατρέπουμε τόν σταυρό αὐτόν σέ ἑκούσιο. Ὅπως ἤδη τό ἔκανε ὁ πολύς λαός. Τήν ἀντιμετώπισε μέ μετάνοια, μέ θρῆνο, μέ προσευχή, μέ δημιουργικότητα.
Νά πορευόμαστε καί ἐμεῖς μέ ὁρμή ἐμπνεύσεως στό παρόν καί πρός τό μέλλον,ζῶντες μέ εἰρήνη, μέ ἀγάπη, μέ δημιουργικότητα, καί σκεπτόμενοι ὅτι ἐάν δέν προσέξουμε θά βιώσουμε καί ἄλλη χειρότερη καταστροφή.
Καί χειρότερη καταστροφή θά εἶναι ἡ ἐξάλειψη τοῦ πυρήνα τῆς παραδόσεως τῶν Ρωμηῶν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Θά εἶναι ἡ λησμονιά τοῦ σταυροαναστασίμου τρόπου ζωῆς, ἡ διαστρέβλωση καί τελικά ἡ ἐγκατάλειψη τῆς ἑλληνικῆς καί χριστιανικῆς μας ἱστορίας καί παραδόσεως.
Γιατί, ἀπό τήν Μικρά Ἀσία γύρισαν ἄνθρωποι, λαός πολύς μέ τά ἱερά κειμήλιά του. Γύρισαν Ρωμηοί κουβαλώντας τίς παραδόσεις τους, τά ἱερά τους λείψανα καί τίς εἰκόνες τους. Κυρίως τήν εἰκόνα τῆς Κυρίας Θεοτόκου, πού τήν ἔχουμε ὡς πρότυπο τοῦ τελείου ἀνθρώπου, τῆς τελείας ἀφοσιώσεως καί ἀγάπης.
Ἦρθαν ὡς πρόσφυγες στήν Ἑλλάδα ἄνθρωποι καλλιεργημένοι καί πιστοί. Ἢρθαν Ἅγιοι, ὅπως ἡ Ὁσία Σοφία τῆς Κλεισούρας, ὁ Ἅγιος Γεώργιος Καρσλίδης, ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Τσαλίκης, ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης καί πολλοί ἄλλοι.
Ἡ χειρότερη καταστροφή θά εἶναι ἡ λησμονιά αὐτῆς τῆς ἁγιοτόκου ἑλληνορθόδοξης παραδόσεως.
Ἡ ὀδυνηρότερη καταστροφή θά εἶναι, νά ἐπικρατήση μέ τήν προπαγάνδα στήν Ἑλλάδαμας ἡ κοσμοθεωρία πού φθάνει στό σημεῖο νάἀτιμάζει τίς εἰκόνες τῆς Παναγίας, τῆς Μητέρας τῆς Ἀγάπης, τίς ὁποῖες μετέφεραν οἱ Μικρασιάτες μέ δάκρυα, ἱδρῶτα καί αἶμα μέσα ἀπό τά κύματα τοῦ Αἰγαίου.
Δηλαδή, ἡ ὑπονόμευση τῆς ἑλληνικῆς καί ὀρθοδόξου παραδόσεως μέσα στήν Πατρίδα μαςὁδηγεῖ σέ μιά νέα Καταστροφή, μέ ὅ,τι αὐτό σημαίνει γιά τήν ψυχολογική, κοινωνική καί ἐθνική ὑπόστασή μας καί γιά τό μέλλον μας.
*
Ἀγαπητοί ἀδελφοί
Εἰσήλθαμε στό νέο ἐκκλησιαστικό ἔτος.
Ἡ ἑορτή τῆς Παγκοσμίου Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μᾶς καλεῖ στήν σταυροαναστάσιμη ζωή τοῦ Χριστοῦ, πού ἔχει εὐλογία καί Χάρη. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μᾶς καλεῖ μέ τόν πατρικό καί γλυκύτατο λόγο Του:
«Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. ἄρατε τόν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καὶ μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινός τῇ καρδίᾳ καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν· ὁ γὰρ ζυγός μου χρηστός καὶ τό φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν» (Ματθ. ι´).
Συγχρόνως, ὁ Τίμιος Σταυρός μᾶς δίνει θάρρος, γενναιότητα, δύναμη καί ἔμπνευση γιά νά μετατρέπουμε τούς ἀκούσιους σταυρούς τῶν θλίψεων σέ ἑκούσιους, μέ τήν μετάνοια, τήν ὑπομονή καί τήν εὐχαριστία στόν Θεό.
Εὔχομαι, καί ὡς Χριστιανοί καί ὡς Ἔθνος, νά πορευόμαστε μέσα στήν ἱστορία μέ τήν σταυροαναστάσιμη καί ἁγιοτόκο παράδοσή μας, μέ ἔμπνευση καί θάρρος, μέ γνώση καί ἀγάπη.
Μέ πατρικές εὐχές καί εὐλογίες
Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Καστορίας Καλλίνικος
