Η σεβάσμια εορτή της συλλήψεως του αγίου ενδόξου Προφήτου Ιωάννου του Προδρόμου (23 Σεπτεμβρίου) συγκαλεί τους πιστούς της Εκκλησίας μας να τιμήσουν το μέγα πρόσωπό του και την μεγάλη του και σημαντική διακονία του στο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού.
Όταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ επισκέφθηκε τον Πατέρα του αγίου Ιωάννου, τον Προφήτη Ζαχαρία, τον ιερέα για να του αναγγείλει την γέννηση του υιού του, είπε: «Μη φοβάσαι, Ζαχαρία, γιατί η προσευχή σου εισακούστηκε και η γυναίκα σου η Ελισάβετ θα σου γεννήσει γιό, και θα του δώσεις το όνομα Ιωάννης (Λουκά α΄ 13). Η γέννησή του θα γίνει πρόξενος χαράς και ευφροσύνης σε πολλούς ανθρώπους, ένεκα του ότι, όπως είχε προαναγγελθεί, θα είναι ο Πρόδρομος του Μεσσία. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος θα αναδεικνύετο μέγας μπροστά στο Θεό, δηλαδή κατά την εκτίμηση του Θεού. Πράγματι ο Κύριός μας επιβεβαίωσε αυτή την προφητεία, λέγοντας για τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ότι «ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου του βαπτιστού» (Ματθαίου ια΄ 11). Ο Ιωάννης δεν έπινε οίνο και ποτά, απείχε από τις ηδονές της αμαρτίας και ήταν πεπληρωμένος Πνεύματος αγίου, ενώ ακόμα ευρίσκετο στην κοιλιά της μητέρας του. Με το κήρυγμά του θα αποκαταστήσει τις σχέσεις των Ιουδαίων με τον Θεό, διδάσκοντάς τους την ουσία της θρησκείας τους.
Στον δημόσιο διάλογο που διηξήχθη μεταξύ του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και των Φαρισαίων την επομένη της θριαμβευτικής εισόδου στον Ναό των Ιεροσολύμων, την Κυριακή των Βαΐων, οι Φαρισαίοι ρώτησαν τον Κύριό μας να τους δικαιολογήσει όσα είχαν συμβεί την προηγουμένη ημέρα. Ο Κύριός μας τους έθεσε όρο για να τους απαντήσει να Του δώσουν απάντηση στο ερώτημά Του για το βάπτισμα του Ιωάννου, εάν ήταν εντολή του Θεού ή ανθρώπινη επινόηση. Τότε οι Φαρισαίοι αποστομώθηκαν, διότι όπως γράφει ο ευαγγελιστής Ματθαίος, όποια απάντηση κι’ αν έδιδαν θα ελέγχονταν (βλ. Ματθαίου κα΄ 23-27). Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος όμως αποτυπώνει και την εκτίμηση που είχε ο Ιουδαϊκός λαός για τον άγιο Ιωάννη που τον εγνώριζαν και οι Φαρισαίοι (βλ. Ματθαίου κα΄ 26). Το κήρυγμά του αγίου Ιωάννου ικανοποιούσε τον λαό.
Οι Ιουδαίοι δόξαζαν τον Θεό ακούοντας το κήρυγμα του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού που ικανοποιούσε τον νού και την καρδιά τους. Ο άγιος Ιωάννης απεδείκνυε ότι ο Θεός δεν τους είχε εγκαταλείψει (βλ. Λουκά ζ΄ 29). Ο Ιουδαϊκός λαός αποδεχόταν το κήρυγμα του αγίου Ιωάννου και έπραττε σύμφωνα μ’ αυτό.
Από τις αναφορές των Ευαγγελιστών συνάγεται, ότι ο Ιουδαϊκός λαός εκτιμούσε τον άγιο Ιωάννη, επειδή τον θεωρούσε προφήτη. Ακόμη, οι σύγχρονοι του Ιουδαίοι τον θεωρούσαν ότι είναι ο Μεσσίας (Λουκά γ΄15). Γι’ αυτό και αποδέχονταν το κήρυγμα του και προσήρχοντο να βαπτιστούν εξομολογούμενοι τις αμαρτίες τους (Ματθαίου γ΄5-6).
Οι Ιουδαίοι έδειχαν την ικανοποίησή τους δοξάζοντας τον Θεό που τους έστειλε τον άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή (βλ. Λουκά ζ΄ 29). Οι πνευματικοί Ηγέτες των Ιουδαίων δεν λάμβαναν υπ’ όψι τους όσα κήρυττε ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής.
Ο Κύριος στηλίτευσε τους αρχιερείς (θρησκευτικοί ηγέτες) και τους πρεσβυτέρους (πολιτικοί ηγέτες) των Ιουδαίων που δεν ανταποκρίθηκαν στο κήρυγμα του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού να μετανοήσουν και να βαπτιστούν. «Γιατί ήρθε σ’ εσάς ο Ιωάννης κηρύττοντας την οδό της σωτηρίας, και δεν τον πιστέψατε οι τελώνες όμως και οι πόρνες τον πίστεψαν ενώ εσείς, παρ’ όλο που τους είδατε, δε μετανιώσατε ούτε τότε για να τον πιστέψετε» (Ματθαίου κα΄32).
Ο κυβερνήτης της Γαλιλαίας και της Υπεριορδανίας, της περιοχής στην οποία υπάγονταν και η περιοχή που εκήρυττε ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής ο Ηρώδης ο Αντίπας, εσέβετο τον άγιο Ιωάννη, άκουε ευχάριστα το κήρυγμά του, αλλά δεν εφήρμοζε αυτά που άκουε. Η προσοχή του ήταν επιφανειακή, ρηχή, χωρίς ουσιαστική αποδοχή. Γι’ αυτό και όταν κλήθηκε να τηρήσει την υπόσχεση του προς την ανεψιά του Σαλώμη (ήταν θυγατέρα του ετεροθαλούς αδελφού του Φιλίππου) δεν δίστασε να αποκεφαλίσει τον άγιο. «Γιατί ο Ηρώδης φοβόταν τον Ιωάννη, επειδή ήξερε ότι ήταν δίκαιος κι άγιος άνθρωπος. Γι’ αυτό τον προστάτευε, έκανε πολλά απ’ αυτά που τον άκουσε να λέει και τον άκουγε ευχαρίστως» (Μάρκου στ΄ 20). «Ο βασιλιάς λυπήθηκε, εξαιτίας όμως του όρκου που είχε δώσει μπροστά στους καλεσμένους δεν ήθελε να της τα αρνηθεί. Έστειλε τότε αμέσως ο βασιλιάς ένα στρατιώτη της φρουράς με τη διαταγή να φέρει το κεφάλι του Ιωάννη» (Μάρκου στ΄ 26-27).
