Η δόξα, η φήμη, τα υλικά αγαθά και το επάγγελμα που φέρνει πολλά χρήματα και κοινωνική αναγνώριση δεν γεμίζουν την ψυχή του ανθρώπου. Μέσα στο σκοτάδι των φθαρτών γήινων αγαθών αναζητά την Αλήθεια και το Φως. Όταν η ψυχή βρει το ζητούμενο, εγκαταλείπει τα προσωρινά και προσκολλάται στα ουράνια και αγωνίζεται γι΄ αυτά.
Αναφερόμαστε στον Άγιο Λουκά τον ευαγγελιστή και Απόστολο του Χριστού. Ο Λουκάς ήταν ελληνικής καταγωγής, ειδωλολάτρης και μεγάλης μορφώσεως νέος, ιατρός στο επάγγελμα, γνωστός και ξακουστός, άριστος ζωγράφος, πολυταξιδεμένος και μιλούσε τρεις γλώσσες: την ελληνική, την Εβραϊκή και την Συριακή. Το μέλλον του εξασφαλισμένο για ζωή τρυφηλή. Όμως, τα εγκατέλειψε όλα και ακολούθησε τον Απόστολο των εθνών Παύλο στις περιοδείες του και στο κήρυγμα, χρήσιμος βοηθός του Παύλου κατά πάντα. Έγινε και αυτός Απόστολος.
Το αποστολικό του έργο υπήρξε κουραστικό και πολύ καρποφόρο. Πάντα δίπλα στον πρωτοκορυφαίο Απόστολο των Εθνών Παύλο. Ήταν συνεπιβάτης του πλοίου το οποίο ναυάγησε (Πράξ. 28,2) και έφτασε μαζί του στις Συρακούσες και τους Ποτιόλους (Πράξ. 28,12-26). Όπως αναφέρει στις επιστολές ο Παύλος ήταν μαζί του και στη φυλακή στη Ρώμη έως το τέλος της ζωής του Αποστόλου. Το όνομα του Λουκά αναφέρει ο Παύλος, στις επιστολές του Προς Κολοσσαείς (4,14) και Προς Φιλήμονα (24). Στη δεύτερη επιστολή προς Τιμόθεο (Τιμ. δ’, 11), ο Λουκάς αναφέρεται ο ως μόνος παραμείνας συνεργάτης και γράφει: “Λουκάς εστί μόνος μετ’ εμού”. Δέσμιος ο Παύλος στη φυλακή της Ρώμης, γράφει προς τους Κολασσαείς: «Ασπάζεται υμάς Λουκάς ο ιατρός ο αγαπητός» (Κολ. δ΄ 14).
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, ο Λουκάς συνέχισε το αποστολικό του έργο με περιοδείες στη Δαλματία, Ιταλία, Γαλλία, Μακεδονία, Αχαΐα, Βοιωτία κ.α.
Στο πέμπτο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, στις Πράξεις των Αποστόλων, ο Άγιος Λουκάς περιγράφει την δράση των Αποστόλων και γεγονότα της αρχαίας Ελλάδας.
Μεγάλη είναι η προσφορά του στην Εκκλησία. Εκτός από το κηρυκτικό έργο, πρόσφερε και δυο γραπτά κείμενα. Το Ιερό Ευαγγέλιο (κατά Λουκά) και τις Πράξεις των Αποστόλων. Το ευαγγέλιό του είναι το τρίτο κατά σειρά συγγραφής. Είναι το μόνο Ευαγγέλιο που αναφέρεται σε γεγονότα πριν από την γέννηση του Κυρίου δηλ. την εμφάνιση του Αγγέλου στον Ζαχαρία, στον Ευαγγελισμό, την επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ .Το “μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριο…” κι άλλα περιστατικά από την παιδική ηλικία του Ιησού Χριστού, τα γνωρίζομε μόνο από το Ευαγγέλιο του Αγίου Λουκά. Διακρίνεται στο Ευαγγέλιό του το μεγάλο χάρισμα του Λουκά ως Ιστορικού. Ονομάζεται και «Ευαγγελιστής της Παναγίας» γιατί, εκτός των ανωτέρω, αναφέρεται και σε άλλες πληροφορίες για την παιδική ζωή του Χριστού.
Σύμφωνα με τον Ωριγένη, ο Λουκάς έγραψε το Ευαγγέλιό του για τους «εξ εθνών» Χριστιανούς και το έστειλε στον ηγεμόνα της Αχαΐας «κράτιστο Θεόφιλο», που ήταν εθνικός. Ο Θεόφιλος μετά από αυτό, απαρνήθηκε τα είδωλα και έγινε Χριστιανός. Το «πνεύμα» του Ευαγγελίου του Λουκά αντικατοπτρίζεται στον λόγο του Κυρίου: “κηρυχθήναι επί τω ονόματι αυτού μετάνοιαν και άφεσιν αμαρτιών εις πάντα τα έθνη, αρξάμενον από Ιερουσαλήμ” (κδ΄47).
Το ευαγγέλιο του Λουκά ξεχωρίζει για την συμπερίληψη των γυναικών στην αφήγηση αναφερόμενες ως μαθήτριες του Χριστού. Αξιοσημείωτα παραδείγματα οι αδελφές Μάρθα και η Μαρία και η αμαρτωλή γυναίκα με το μύρο που άλειψε τα πόδια του Χριστού. Αναδεικνύει παραβολές όπως του Καλού Σαμαρείτη (που φανερώνει ότι η εκδήλωση προς τον πλησίον δεν εμποδίζεται από θρησκευτικά ή φυλετικά κριτήρια) και η παραβολή του Λαζάρου για την αντιστροφή των ρόλων στην επίγεια ζωή και στην ουράνια, εξ αιτίας της συμπεριφοράς στη γη έναντι των πτωχών και αδυνάτων.
Υπήρξε άριστος ζωγράφος και είναι ο πρώτος ο οποίος ζωγράφισε την Παναγία και με τον Χριστό στην αγκαλιά. Ζωγραφίζοντας τρεις εικόνες τις πήγε να τις δει η Παναγία και να του πει αν της αρέσουν. Τις έδειξε λέγοντας: ««Εί αρετόν αυτή εστίν». Η Παναγία του απαντά: «Η χάρις του υπ’ εμού τεχθέντος είη δι’ εμού μετ’ αυτών». Γνωστό το τροπάριο: «άλαλα τα χείλη των ασεβών των μη προσκυνούντων την εικόνα σου τη σεπτή την ιστοριθείσα υπό του Αποστόλου Λουκά ιερωτάτου, την οδηγήτριαν».
Απολυτίκιον
Απόστολε Άγιε, και Ευαγγελιστά Λουκά, πρέσβευε τω ελεήμονι Θεώ, ίνα πταισμάτων άφεσιν, παράσχη ταίς ψυχαίς ημών.
Έτερον Απολυτίκιον
Ακέστωρ σοφώτατος, Ιερομύστα Λουκά, ζωγράφος πανάριστος, της Θεοτόκου Μητρός, εδείχθης Απόστολε, έγραψας μάκαρ, λόγους, διά πνεύματος θείου, έδωκας εννοήσαι, συγκατάβασιν άκραν, Χριστού της παρουσίας, διό πρέσβευε σωθήναι ημάς.
Έτερον Απολυτίκιον
Λουκάν τον θεηγόρον και του Παύλου συνέκδημον και Ευαγγελίου του τρίτου συγγραφέα θεόπνευστον, εν ύμνοις τιμήσωμεν, πιστοί, ως άξιον εργάτην του Χριστού. Τω φωτι γαρ του Κυρίου καταυγασθείς μετέδωκε φως τω κόσμω. Γράψας τας θαυμαστάς παραβολάς, σύστασιν εκκλησίας τε τη επελεύσει του πνεύματος ιστορησάμενος.
Έτερον Απολυτίκιον
Τού Σωτήρος Καλλιτέχνήσας παραβολάς και τα θαύματα, και των Αποστόλων τας Πράξεις κοσμήσας, της Θεοτόκου την εικόνα εζωγράφησας. Εις πόλιν δε Θηβαίων κηρύξας την άληθειαν͵ εν εκείνη υπέρ ταύτης εμαρτύρησας, και την ψυχήν τω Κυρίω παραδέδωκας. Διό πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ ψυχών τε και σωμάτων ιατρέ Λουκά Ευαγγελιστά Θεόπνευστε σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Κοντάκιον
Μαθητής γεvόμενος του Θεού Λόγου, συν τω Παύλω άπασαν, εφωταγώγησας τηv γην, και την αχλύν απεδίωξας, το θείον γράψας, Χριστού Ευαγγέλιον.
Ο Οίκος
Ως ιατρός και μαθητής Λουκά ηγαπημένος, μυστική χειρουργία τα πάθη της ψυχής μου, και τα του σώματος ομού ίασαι, και δος μοι κατά πάντα ευεκτείν, και σου την παναοίδιμον γηθόμενος γεραίρειν πανήγυριν, όμβροις τε δακρύων, αντί μύρων το σεπτόν σου και πάντιμον σώμα καταβρέχειν· ως στήλη γαρ ζωής εγγεγραμμένη τω ναώ τω θαυμαστώ των Αποστόλων πάσιν εκφώνει, καθάπερ και συ το πρώτον, το θείον γράψας Χριστού Ευαγγέλιον.
