Αγαπητοί μου Αναγνώστες, είμαστε σίγουροι ότι θα σας παραξένεψε ή και θα σας σκανδάλισε ο τίτλος του σημερινού μας άρθρου. Αν κάνετε όμως υπομονή να διαβάσετε τις παρακάτω γραμμές, πιστεύουμε ότι θα τα εξηγήσουμε όλα! Είναι γεγονός πως με αφορμή αυτή τη φράση ανοίγονται πολλά θέματα που αξίζει κάποιος να σταθεί και να προβληματιστεί. Ας ξεκινήσουμε…!
Στο πανηγύρι του Ναού μας στη μνήμη του Προφήτου Ηλία, έγινε το εξής περιστατικό: Το απόγευμα ανήμερα της Εορτής, τελούνταν ο Μεθεόρτιος Εσπερινός και η Παράκληση προς τιμή του Προφήτου Ηλία. Κάποια στιγμή μία κυρία (δεν ήταν σίγουρα ενορίτισσα) με ένα μικρό παιδί (δεν πρέπει να ήταν πάνω από 2 ετών) καθόταν κοντά στην είσοδο του Ναού. Το παιδί για αρκετή ώρα ήταν πολύ ανήσυχο, έκλαιγε και δεν στεκόταν πουθενά, με αποτέλεσμα να χαλάει η κατάνυξη, η προσευχητική διάθεση και να υπάρχει μια γενική ενόχληση και από τους υπόλοιπους εκκλησιαζομένους. Η κυρία όμως δεν έκανε κάποια προσπάθεια να ηρεμήσει το παιδί, απλά στεκόταν! Μετά από αρκετό χρονικό διάστημα και όταν το παιδί αντί να ηρεμεί άρχιζε να κλαίει και να δυσαρεστείται περισσότερο, μία κυρία του φιλοπτώχου διακριτικά πλησιάζει την κυρία με το παιδάκι και προτείνει στη μητέρα αν είχε την καλοσύνη να φύγει από το κέντρο της εισόδου του Ναού και να βγει προς τον Πρόναο ή στο προαύλιο (υπήρχαν καρέκλες και ανοιχτά τα μεγάφωνα και έξω, λόγω των μέτρων για την πρόληψη του κορωνοϊού) ώστε να ηρεμήσει το παιδί αλλά και οι υπόλοιποι πιστοί που δεν μπορούσαν να εκπληρώσουν τον σκοπό τους για προσευχητική συμμετοχή στην Ακολουθία, και η υπομονή τους και η κατανόηση είχε ήδη εξαντληθεί.
Θα περίμενε κανείς η μητέρα να αφουγκραζόταν και να κατανοούσε το αίτημα που της υπεβλήθη, ίσως έπρεπε και η ίδια να σκεφτόταν το παιδί της και να το πήγαινε από μόνη της προς τα έξω μέχρι να ηρεμήσει και να μην ταλαιπωρείται ούτε η ίδια, ούτε το ίδιο το παιδί, ούτε οι υπόλοιποι εκκλησιαζόμενοι. Εδώ επιτρέψτε μας να ανοίξουμε μία παρένθεση και να πούμε ότι μας έχει αξιώσει ο Θεός να έχουμε τρείς θυγατέρες (αυτή τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι οι δίδυμες 8 ετών και η μικρότερη 4 ετών) και όχι μόνο στην Εκκλησία, αλλά και σε άλλους χώρους όπως θέατρο, κινηματογράφο, σχολικές εορτές, παιδότοποι, φιλικά σπίτια κ.α. και τώρα και παλαιότερα, όταν ήταν ανήσυχες και θορυβώδεις, πάντα είτε εμείς είτε η πρεσβυτέρα, προσπαθούσαμε να τις ηρεμήσουμε και βγαίναμε προς τα έξω μέχρι να γίνει αυτό, για να μην χαλάνε το σύνολο. Νομίζουμε είναι το αυτονόητο και το πιο συνετό, η απομάκρυνση και η αλλαγή περιβάλλοντος από τον χώρο μέχρι να ηρεμήσει το παιδί. Θεωρούμε ότι αυτό επιλέγουν να κάνουν κατά μέσο όρο και οι περισσότεροι γονείς, γιατί έχει πιο καλά και γρήγορα αποτελέσματα για το ίδιο το ανήσυχο παιδί, αλλά έτσι παύει να είναι «κακή» επιρροή και να επηρεάζει αρνητικά και τα άλλα παιδιά αλλά ακόμη και τους ενηλίκους.
Επιστρέφουμε στο περιστατικό‧ και όμως η μητέρα δεν επέλεξε να κάνει υπακοή και να συμμορφωθεί στη διακριτική υπόδειξη της κυρίας του φιλοπτώχου, αλλά επέλεξε να της επιτεθεί φραστικά και στη συνέχεια λες και την έπιασε κρίση, άρχισε να φωνάζει δυνατά και να το γενικεύει λέγοντας ό,τι και ο τίτλος μας: «Ντροπή σας…!!! Θα έπρεπε να ντρέπεστε…!!!» και μάλιστα με δυνατή φωνή και να επαναλαμβάνει τη φράση αρκετές φορές, μέχρι τελικά να αποχωρήσει από τον Ναό εντελώς. Το περιστατικό φυσικά έχει πολλές οπτικές γωνίες και πολλές αναγνώσεις, από τις οποίες μπορούν να βγουν και ανάλογα πολλά συμπεράσματα. Εμείς φυσικά θα προσπαθήσουμε να καταθέσουμε κάποια από αυτά και συγχωρέστε μας αν δεν μπορέσουμε να τα λάβουμε υπόψη μας όλα.
Εχουμε γράψει ένα άρθρο στο παρελθόν που έλεγε ότι οι ενήλικοι δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να κάνουμε παρατηρήσεις στα παιδιά μέσα στην Εκκλησία. Μπορεί να είναι ανώριμα και ανήλικα, αλλά η Εκκλησία κάνει μία Θ. Λειτουργία και όχι ξεχωριστή για ενήλικους και ανήλικους ακόμη και για τα βρέφη. Αν κάποιος μπορεί να επέμβει με τα σημερινά δεδομένα και με πνεύμα κατανοήσεως και διακρίσεως είναι μόνο ο Προεστός της Λειτουργικής Συνάξεως, ο Επίσκοπος ή ο Ιερέας. Παλιότερα σε αρκετούς Ναούς υπήρχε ειδικός χώρος (όπως υπάρχει ο γυναικωνίτης), όπου κάθονταν τα παιδιά υπό την επίβλεψη διακόνων που είχαν το διακόνημα να τα επιβλέπουν και να τα νουθετούν και ηρεμούν. Αυτό με την πάροδο των αιώνων και με τη λειψανδρία σε διακόνους ατόνησε και σταμάτησε. Σίγουρα πάντως τα παιδιά είναι στο σπίτι του Ουράνιου Πατέρα τους και δεν χρειάζεται να μπουν στα καλούπια των μεγάλων. Αλλωστε ο Χριστός έστησε ένα παιδί στα πόδια Του για να δείξει πώς πρέπει να είμαστε για να αποκτήσουμε τη Βασιλεία των Ουρανών.
Ομως από την άλλη εμείς δεν πρέπει να έχουμε μία ευαισθησία για να μην επιβαρύνουμε έστω και άθελά μας τον ενοριακό χώρο με τις φωνές των παιδιών μας; Αυτό σαν γενική αρχή, αλλά συνήθως μας ενοχλούν τα παιδιά των άλλων, ενώ στα δικά μας είμαστε επιεικείς και ζητούμε την κατανόηση των άλλων. Ας έρθουμε να αναλύσουμε το θέμα από τη θέση της μητέρας: Καταλαβαίνουμε ότι ήρθε να προσευχηθεί. Με το μικρό αυτό παιδί δεν είναι εύκολο ούτε αυτονόητο στις μέρες μας. Ομως γιατί να μην διακρίνει ότι η παρατήρηση δεν είχε να κάνει με απόρριψη της ίδιας ή του παιδιού της, αλλά καθαρά για το θέμα της παραγόμενης φασαρίας εκ μέρους του παιδιού της; Γιατί δεν προσπάθησε έστω για λίγο να επιβληθεί στο παιδί της, αλλά προτίμησε την εύκολη λύση να επιβληθεί στους άλλους; Αντί δηλαδή να είναι υπόλογη, να ζητεί την κατανόηση και να ζητήσει συγγνώμη, ξεστομίζει κριτικές και κατηγορίες στους άλλους και μάλιστα με δυνατή φωνή; Αν η ίδια παρατήρηση γινόταν σε άλλον χώρο, π.χ. σε ένα θέατρο ή σε έναν κινηματογράφο (πληρώνουν οι θεατές για να δουν την παράσταση ή την ταινία και όχι για να ακούν τη φασαρία των άλλων, όσο και να μην έχει ευθύνη αυτός που την προκαλεί), θα αντιδρούσε έτσι; Μήπως σκύβουμε το κεφάλι και υπακούμε στις υποδείξεις όλων των άλλων σε δημόσιες υπηρεσίες ή σε χώρους διασκέδασης, αλλά μας πιάνει «η επανάσταση» και η αγανάκτηση μόνο στον εκκλησιαστικό χώρο;
Ας το δούμε το θέμα από τη θέση της κυρίας που έκανε την παρατήρηση: Μπορεί η παρέμβασή της να ήταν διακριτική και η παρατήρηση αναγκαία, αλλά δεν είναι ο προεστός της συνάξεως, που έπρεπε να είχε πάει να τον ενημερώσει και να ζητήσει την άδειά του για να προχωρήσει στην παρατήρηση; Αυτή είναι μία οπτική. Η άλλη οπτική γωνία είναι ότι η κυρία για τις 2 μέρες του πανηγυριού (αλλά και αρκετά χρόνια που βοηθά εθελοντικά στο φιλόπτωχο και την ενορία γενικότερα), άφησε τις υπόλοιπες υποχρεώσεις της, βοηθά από το πρωί μέχρι το βράδυ και έρχεται μία κυρία και αντί να της πει «ευχαριστώ» και «συγχαρητήρια», ξεστομίζουμε έτσι απλά «ντροπή» σας; Ποιος είναι αυτός, είτε δίκιο να έχει είτε άδικο, που θα ακυρώσει μια προσφορά έτσι;
Ας το δούμε από τη μεριά του κόσμου, των υπολοίπων δηλαδή εκκλησιαζομένων εκείνη την ώρα: Προς τιμή τους έδειξαν υπομονή και δεν αυτενέργησαν να φωνάξουν ή να κάνουν από μόνοι τους παρατήρηση στην κυρία, την ώρα που το παιδί ήταν ανήσυχο και αυτή παρέμενε απαθής, είτε αργότερα όταν έχασε την ψυχραιμία της και άρχισε να φωνάζει και μάλιστα να γενικεύει το «ντροπή σας» ουσιαστικά προς όλους! Οι ίδιοι δεν ήταν λογικό να ζητούσαν ευθύνες, ότι ενώ πήγαν να εκκλησιαστούν, δεν τους επιτρέπεται να προσευχηθούν από την έντονη φασαρία του παιδιού;
Τέλος ας το δούμε από τη μεριά του αόρατου πνευματικού πολέμου: Τι δεν θέλει ο διάβολος να γίνεται; Φυσικά η προσευχή, γιατί τον αφοπλίζει και τον απομακρύνει από εμάς και ουσιαστικά τον κατακαίει. Τι σκαρφίζεται; Είτε να βάζει λογισμούς είτε να γίνονται τέτοια περιστατικά ώστε να διακόπτεται η προσευχή, είτε να υπάρχει ψυχικός αναβρασμός και ακαταστασία για να μην μπορεί να σκηνώσει το Πανάγιο Πνεύμα και γενικότερα η χάρις Του Τριαδικού Θεού. Οταν κάποιος δέχεται τις νουθεσίες του αδελφού (και λίγο άδικες ή λανθασμένες και αν είναι), τότε ταπεινώνεται και αγιάζεται. Οταν κάποιος δεν ακούει, επειδή εγκλωβίζεται «στο δίκιο του» και κάνει έκρηξη θυμού λόγω της υπηρηφάνειας και της έλλειψης ταπεινώσεως, τότε του φταίνε όλοι οι άλλοι, μόνο ο εαυτός του δεν του φταίει. Ας μη γινόμαστε υποχείρια του διαβόλου, έστω και άθελά μας, αλλά να μιμούμαστε τον Χριστό και τους Αγίους μας, με αυτή τη σιωπή μπροστά στα άδικα μαρτύρια.
Κλείνοντας αδελφοί μου και το σημερινό άρθρο μας, ας βοηθάμε όλοι προς το καλό και ας θυσιαζόμαστε όταν η ατομική μας βούληση πάει να χαλάσει ή να ζημιώσει το γενικό καλό. Αν ο κάθε ένας προτάσσει το προσωπικό του συμφέρον και κυρίως προβάλλει τα πάθη και τις αδυναμίες του, είναι σίγουρο ότι διασπά το κοινό και ενιαίο σώμα της Εκκλησίας με κεφαλή τον Χριστό και μέλη όλους εμάς. Τελικά το «Ντροπή σας…!!! Θα έπρεπε να ντρέπεστε…!!!» είναι σωτήριο και για εμάς που το ακούσαμε. Μπορεί στη συγκεκριμένη περίπτωση να μην το αξίζαμε και να ήταν άδικο, αλλά πόσες φορές μας αξίζει με τόσα πάθη και αμαρτίες που κουβαλάμε; Αρα, ίσως να είναι αφυπνιστικό ώστε και εμείς να ταπεινωνόμαστε και να ανεχόμαστε και άλλες κυρίες «με ανήσυχα παιδάκια» και γενικότερα να γινόμαστε πάντα μία αγκαλιά και όχι να δείχνουμε με το δάκτυλό μας την πόρτα της εξόδου της Εκκλησίας για κανέναν! Αμήν!
