Toυ Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα
Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης
Οι μάσκες μπήκαν για τα καλά στη ζωή μας. Κι ας μην βρισκόμαστε σε αποκριάτικη περίοδο. Δεν είναι άλλωστε για να διασκεδάσουμε, αλλά για να προφυλαχθούμε από τον κορωνοϊό. Ασχετα αν κάποιοι, ενσυνείδητα αρνητές της ανάγκης να μασκαρευτούν, διασκεδάζουν με τα δικά μας «μασκαρέματα». Καθώς λοιπόν βλέπουμε σήμερα να κυκλοφορούν ανάμεσά μας μασκαρεμένοι και αμασκάρευτοι άνθρωποι, διαπιστώνουμε ότι ο κορωνοϊός δίχασε τελικά βαθιά την κοινωνία. Οχι μόνο τη δική μας εδώ στην Ελλάδα, αλλά και τις άλλες κοινωνίες σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο διχασμός αυτός δεν περιορίζεται μόνο στην αμφισβήτηση της μάσκας ως τρόπου προφύλαξης από τη διασπορά του ιού, αλλά επεκτείνεται και στην αμφισβήτηση της ύπαρξης του ίδιου του ιού! Στη σχετική αντιπαράθεση εισήλθε και η Εκκλησία, καθώς βλέπουμε πολλούς Ιεράρχες να είναι μοιρασμένοι στους από δω και στους από κει. Στους υποστηρικτές και στους πολέμιους της μάσκας.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος αμφισβητεί π.χ. τόσο τον ίδιο τον κορωνοϊό, όσο και τα απαγορευτικά μέτρα που λαμβάνει η Πολιτεία για τον εκκλησιασμό των πιστών διαρκούσης της επιδημίας. Πρόσφατα ακούσαμε επίσης τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης κ. Ειρηναίο να προτρέπει τους πιστούς να προσέρχονται στην Εκκλησία χωρίς μάσκες, μολονότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, εκκλησιαστικός προϊστάμενος του κ. Ειρηναίου – ας μη λησμονούμε ότι η Εκκλησία της Κρήτης εξαρτάται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο – τάσσεται υπέρ της γενικής χρήσης της μάσκας παντού (ακόμη και στις Εκκλησίες). Ανάλογη είναι και η θέση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου αλλά και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, παρά τις αντίθετες απόψεις ορισμένων Ιεραρχών. Στους υποστηρικτές της μάσκας μέσα στις Εκκλησίες εντάσσεται και ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ. Αναστάσιος, ο οποίος με το γνώριμο μειλίχιο και θυμόσοφο ύφος του υπογράμμισε μία μεγάλη αλήθεια: Πρέπει, είπε, να φοράμε τις υγειονομικές μάσκες και στις Εκκλησίες, διότι αυτό επιβάλλει η προφύλαξη από την πανδημία, αλλά να αποφεύγουμε τις άλλες «μάσκες» του φαρισαϊσμού που καταδίκασε ο Κύριος!
Προσωπικώς και εγώ, ο ελάχιστος μεταξύ των εν Χριστώ αδελφών, όταν κατά την περίοδο της καραντίνας επέκρινα από τις στήλες της «ΚτΟ» την επιβολή του «λουκέτου» στις Εκκλησίες ως καταχρηστική άσκηση ενός επιτρεπόμενου μέτρου, μεταξύ άλλων τη χρήση της μάσκας μέσα στις Εκκλησίες και την αραίωση του εκκλησιάσματος τα πρότεινα ως ενδεδειγμένη αντιμετώπιση του προβλήματος της πανδημίας του κορωνοϊού. Εγραφα τότε: «… Θα μπορούσε η Κυβέρνηση, αντί να καταφύγει στο απόλυτο μέτρο του “λουκέτου”, να επιβάλει στην Εκκλησία τη λήψη συγκεκριμένων προσταστευτικών μέτρων προς αποτροπή των κινδύνων που απορρέουν από τον συγχρωτισμό. Τέτοια μέτρα θα ήσαν π.χ. η αραίωση των καθισμάτων στους Ναούς σε οριζόντια και κάθετη διάταξη, ώστε η Θεία Λατρεία να γίνεται μόνο με καθήμενους σε απόσταση ασφαλείας, η απαγόρευση κάθε είδους ασπασμών στις εικόνες και στα χέρια των Ιερέων, η διανομή του αντίδωρου τυλιγμένου σε απολυμασμένα χαρτάκια από ανθρώπους που το κόβουν με σχολαστική επιμέλεια ύστερα από τη χρήση απολυμαντικών ή αντισηπτικών μέσων κ.λπ. Ανάλογα θα ήσαν τα μέτρα και για τους εκτός των Ναών ευρισκομένους πιστούς, πάντα βέβαια σε αραιή διάταξη. Και όλα αυτά με την υποχρέωση όλων ανεξαιρέτως των πιστών να φορούν μάσκες στους χώρους της Θείας Λατρείας…». Τα μέτρα που είχε προτείνει τότε η ελαχιστότητά μου, για να αποφευχθεί η αντισυνταγματική απαγόρευση της συμμετοχής των πιστών στη Θεία Λατρεία, τα υιοθέτησε εκ των υστέρων η Πολιτεία! Και είδαμε, πόσο σχαλαστικά τα τηρούν οι πιστοί μετά τα νέα «θυρανοίξια» των Εκκλησιών.
Οσοι είναι εναντίον της μάσκας μέσα στις Εκκλησίες εμφορούνται από τη λογική ότι όποιος εισέρχεται στον Οίκο του Θεού, βρίσκεται υπό την προστασία Του και συνεπώς δεν έχει να φοβηθεί τίποτε και κανέναν. Μία τέτοια προσέγγιση ενός επιδημιολογικού προβλήματος υποδηλώνει σύγχυση της μεταφυσικής πίστης με τον ορθολογισμό. Ο ορθολογισμός μάς λέει, τι πρέπει να κάνουμε στα καθημερινά πρακτικά μας προβλήματα, για να τα επιλύσουμε σωστά. Η μεταφυσική πίστη μάς λέει, τι πρέπει να κάνουμε, για να είμαστε ευάρεστοι στον Θεό. Ας προσέξουμε όμως εδώ μια λεπτομέρεια, διότι κάπου ελλοχεύει ο κίνδυνος της παρανόησης. Η μεταφυσική πίστη διέπει τη σχέση μας με τον Θεό. Οχι αντιστρόφως τη σχέση του Θεού μαζί μας. Ο Θεός δεν υπόκειται σε δεοντολογικούς κανόνες, αφού είναι ο ίδιος η «Πηγή» όλων των δεοντολογικών κανόνων που διαμορφώνουν τις σχέσεις των ανθρώπων μαζί Του. Μας λένε δηλ. οι σχετικοί δεοντολογικοί κανόνες, τι πρέπει να κάνουμε για να ζούμε σύμφωνα με το Θέλημα του Θεού και έτσι να είμαστε πνευματικά ενωμένοι μαζί Του. Οχι τι πρέπει να κάνει ο Θεός απέναντί μας, για να επιβραβεύσει την πίστη μας προς Αυτόν.
Η προαναφερθείσα επιχειρηματολογία, που αρνείται τις μάσκες μέσα στην Εκκλησία, αλλοιώνει το περιεχόμενο της μεταφυσικής πίστης και αντιστρέφει τη σχέση που τη διέπει, εμφανίζοντας περίπου υποχρεωμένο τον Θεό να μας προστατεύσει, εφόσον καταφύγαμε προσκυνητές στον Ναό του, έστω κι αν περιφρονήσαμε τις στοιχειώδεις υποδείξεις του ορθολογισμού που μας εξασφαλίζει την ακώλυτη άσκηση της μεταφυσικής μας πίστης. Αυτό πια κι αν δεν είναι αίρεση και βαριά βλασφημία προς τον Θεό, εφόσον έτσι μετατρέπεται η προσδοκία του ελέους του Κυρίου στα αιτήματά μας σε διατεταγμένο καθήκον Του να τα ικανοποιήσει, καλύπτοντας μάλιστα ακόμη και τις ενσυνείδητες απρονοησίες μας απέναντι στα στοιχειώδη κελεύσματα του ορθολογισμού που εξασφαλίζουν την επιβίωσή μας! Κάπως έτσι είδαν τη σχέση του Θεού με τους ανθρώπους μέσα στην πανδημία, εκείνοι που πήγαν προσκυνητές στους Αγίους Τόπους μεσούσης της επιδημίας του κορωνοϊού, χωρίς να λάβουν καμιά απολύτως προφύλαξη. Και όταν γύρισαν, κάποιοι από αυτούς βρέθηκαν στις μονάδες εντατικής θεραπείας, στις οποίες άλλοι μεν, ιδίως γηραιότεροι απεβίωσαν, ενώ άλλοι, μεταξύ των οποίων και ο συνοδός Ιερέας της προσκυνηματικής εκδρομής, έδωσαν σκληρή μάχη για να επιβιώσουν. Ποιος φταίει τελικά για αυτή την εξέλιξη των πραγμάτων; Ο Θεός που δεν θαυματούργησε κατά παραγγελίαν προς χάριν των προσκυνητών Του ή η απερισκεψία των τελευταίων που δεν έλαβαν τα απαραίτητα μέτρα με την πεποίθηση ότι για όλα φροντίζει η πρόνοια του Θεού; Για όλα φυσικά φροντίζει η Θεία Πρόνοια. Αρκεί να κάνουμε πρωτίστως εμείς αυτό που οφείλουμε. Για την διεκπεραίωση των καθημερινών βιοτικών μας αναγκών μπορεί προσευχητικά να ζητούμε την αρωγή του Θεού, η φροντίδα τους όμως είναι αποκλειστικά καθήκον δικό μας.
Ας αφήσουν λοιπόν κάποιοι την αφελή προσέγγιση του φαινομένου της πανδημίας του κορωνοϊού ή τις συνωμοσιολογικού χαρακτήρα αυθαίρετες κρίσεις τους και ας κοιτάξουν κατάματα την πραγματικότητα: Τα αδιαμφισβήτητα επιστημονικά δεδομένα και τις εκατοντάδες χιλιάδες των θυμάτων μαζί με τα εκατομμύρια των κρουσμάτων παγκοσμίως. Ολα επιμαρτυρούν ότι ο κορωνοϊός δεν είναι μύθος, αλλά μια εφιαλτική εμπειρία ζωής. Ο κορωνοϊός ήλθε ή τον φέρανε για να μείνει. Οσοι εκτιμούμε την δωρεά του Θεού, την ευλογία της ζωής που μας χάρισε, οφείλουμε να πράξουμε ό,τι είναι απαραίτητο, για να μη φύγουμε εμείς πριν από αυτόν. Και μάλιστα με έναν πρωτόγνωρα απαξιωτικό τρόπο, αφού εγκαταλείπουμε τον μάταιο τούτο κόσμο σαν τα σκυλιά. Χωρίς τη δυνατότητα του τελευταίου ασπασμού ή αποχαιρετισμού από αγαπημένα πρόσωπα.
