Του μητροπολίτη Καισαρινής κ.Δανιήλ
Η σεβάσμια εορτή της συλλήψεως του αγίου ενδόξου Προφήτου Ιωάννου του Προδρόμου (23 Σεπτεμβρίου) συγκαλεί τους πιστούς να τιμήσουν τον μεγάλο άνδρα που υπηρέτησε με την ζωή του, το κήρυγμα και τον θανάτό του το μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού. Στο πρόσωπό του οφείλεται επάξια τιμή.
Θεωρούμε εύκαιρο να επισημάνουμε όσα τιμητικά έχουν λεχθεί για τον άγιο Ιωάννη και την διακονία του από:
1ον. Τον Αρχάγγελο Γαβριήλ
Οταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ επισκέφθηκε τον Πατέρα του αγίου Ιωάννου, τον Προφήτη Ζαχαρία, τον ιερέα, για να του αναγγείλει την γέννηση του υιού του, είπε: «Μη φοβάσαι, Ζαχαρία, γιατί η προσευχή σου εισακούστηκε και η γυναίκα σου η Ελισάβετ θα σου γεννήσει γιό, και θα του δώσεις το όνομα Ιωάννης». (Λουκά α΄ 13).
Από τους προφητικούς λόγους του Αρχαγγέλου που είπε στον Ζαχαρία, τον πατέρα του Βαπτιστού Ιωάννου, πληροφορούμαστε για τον άγιο Ιωάννη και την αποστολή του:
α) «έσται χαρά σοι και αγαλλίασις». Η γέννησή του, είπε ο Αρχάγγελος στον στείρο και άτεκνο πατέρα του, θα σου δώσει χαρά, αφού θα λύσει τα δεσμά της ατεκνίας και θα εξαφανίσει την ντροπή που αισθάνεσαι γι’ αυτή την αδυναμία σου.
β) «Πολλοί επί τη γεννήσει αυτού χαρήσονται». Η γέννησή του θα γίνει πρόξενος χαράς και ευφροσύνης σε πολλούς ανθρώπους, ένεκα του ότι όπως είχε προαναγγελθεί θα είναι ο Πρόδρομος του Μεσσία.
γ) «Εσται μέγας ενώπιον Κυρίου». Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος θα αναδεικνύετο μέγας μπροστά στον Θεό, δηλαδή κατά την εκτίμηση του Θεού. Πράγματι ο Κύριος μάς επιβεβαίωσε αυτή την προφητεία λέγοντας για τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ότι «ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου του βαπτιστού» (Ματθαίου ια΄ 11).
δ) «Και οίνον και σίκερα ου μη πίη». Οτι ο Ιωάννης δεν θα έπινε οίνο και ποτά που προκαλούν μέθη και οδηγούν σε ασέλγειες. Θα απείχε δηλαδή από τις ηδονές της αμαρτίας.
ε) «Πνεύματος αγίου πλησθήσεται έτι εκ κοιλίας μητρός αυτού». Οτι θα ήτο πεπληρωμένος Πνεύματος αγίου, ενώ ακόμα θα ευρίσκετο στην κοιλιά της μητέρας του. Σ’ αυτό οφείλεται και το γεγονός ότι εσκίρτησε από χαρά ενώ ακόμη ήταν έμβρυο στην κοιλιά της μητέρας του, όταν η Παρθένος Μαρία και Μητέρα του Θεού τούς επισκέφθηκε. (Λουκά α΄ 41).
στ) «Πολλούς των υιών Ισραήλ επιστρέψει επί Κύριον τον Θεόν αυτών». Οτι με το κήρυγμά του θα αποκαταστήσει τις σχέσεις των Ιουδαίων με τον Θεό, διδάσκοντάς τους την ουσία της θρησκείας τους.
ζ) «Αυτός προελεύσεται ενώπιον αυτού εν πνεύματι και δυνάμει Ηλιού, επιστρέψαι καρδίας πατέρων επί τέκνα και απειθείς εν φρονήσει δικαίων, ετοιμάσαι Κυρίω λαόν κατεσκευασμένον». Οτι θα ενεργεί με την δύναμη που κήρυττε και ενεργούσε ο Προφήτης Ηλίας για να αποκαταστήσει τις διαταραγμένες από την ασέβεια και την αποστασία σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και του Θεού με το κήρυγμά Του.
2ον. Τον Ζαχαρία, τον πατέρα του αγίου Ιωάννου
Οταν γεννήθηκε ο Τίμιος Πρόδρομος, ο πατέρας του ο Προφήτης Ζαχαρίας και ιερέας προφήτευσε για τον γιο του, περιγράφοντας την προσωπικότητά του (Λουκά α΄ 76-79).
3ον. Τους σύγχρονούς του Ιουδαίους
Ο Ιουδαϊκός λαός, οι απλοί άνθρωποι της εποχής του δηλαδή, σέβονταν τον άγιο Ιωάννη:
α΄ Ως προφήτη:
Στον δημόσιο διάλογο που διηξήχθη μεταξύ του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και των Φαρισαίων την επομένη της θριαμβευτικής εισόδου στον Ναό των Ιεροσολύμων, την Κυριακή των Βαΐων, οι Φαρισαίοι ρώτησαν τον Κύριο να τους δικαιολογήσει όσα είχαν συμβεί την προηγούμενη μέρα. Ο Κύριος τούς έθεσε όρο για να τους απαντήσει να Του δώσουν απάντηση στο ερώτημά Του για το βάπτισμα του Ιωάννου, εάν ήταν εντολή του Θεού ή ανθρώπινη επινόηση. Τότε οι Φαρισαίοι αποστομώθηκαν, διότι όπως γράφει ο ευαγγελιστής Ματθαίος όποια απάντηση κι αν έδιδαν θα ελέγχονταν (Ματθαίου κα΄ 23-27). Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος όμως αποτυπώνει και την εκτίμηση που είχε ο Ιουδαϊκός λαός για τον άγιο Ιωάννη που τον εγνώριζαν και οι Φαρισαίοι (Ματθαίου κα΄ 26).
β΄ Επειδή κατήγετο από ιερατική οικογένεια
Οι γονείς του ήσαν απόγονοι του Ααρών. Επειδή η Ααρωνική ιερωσύνη των Ιουδαίων ήταν κληρονομική, όλοι οι αρχιερείς τους και οι ιερείς τους ήσαν απόγονοι του Ααρών. Ο πατέρας του αγίου Ιωάννου ο Ζαχαρίας ήταν ιερεύς που ανήκε στην εφημερία Αβιά (Λουκά α΄ 5).
Ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, αν και ηδύνατο να ιερατεύει και μάλιστα ως πρωτότοκος να είναι και αρχιερεύς, προτίμησε να αναχωρήσει στην έρημο.
γ΄ Για τον ασκητικό βίο του
Από τους Ευαγγελιστές πληροφορούμαστε ότι ο άγιος Ιωάννης ζούσε στην έρημο βίο λιτό, αποφεύγοντας την πολυτέλεια και την τρυφηλή ζωή (Λουκά α΄, 80).
δ΄ Επειδή τον θεωρούσαν ότι ήταν ο Μεσσίας
Ο ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει στο Ευαγγέλιό του ότι οι σύγχρονοί του Ιουδαίοι προβληματίζονταν βλέποντας και ακούοντας τον άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή και διερωτώντο μήπως αυτός ήταν ο Μεσσίας (Λουκά γ΄ 15).
ε΄ Η αναγνώρισή του ήταν καθολική:
Οι ευαγγελιστές δεν αποσιώπησαν το γεγονός ότι ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε μεγάλο κύρος στον Ιουδαϊκό λαό, που τον εσέβοντο και τον αναγνώριζαν και συμμορφώνονταν με τις προτροπές του (Ματθαίου γ΄ 5).
στ΄ Το κήρυγμα του αγίου Ιωάννου ικανοποιούσε τον λαό:
Οι Ιουδαίοι δόξαζαν τον Θεό ακούοντας το κήρυγμα του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού, που ικανοποιούσε τον νού και την καρδιά τους. Ο άγιος Ιωάννης απεδείκνυε ότι ο Θεός δεν τους είχε εγκαταλείψει (Λουκά ζ΄ 29).
4ον. Τον Ηρώδη
Ο Ηρώδης ο Αντίπας ο κυβερνήτης της Γαλιλαίας και της Υπεριορδανίας, στην περιοχή που έζησε και έδρασε ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, καθώς μαρτυρούν οι ευαγγελιστές, σεβόταν τον άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, επειδή τον θεωρούσε άνδρα δίκαιο και άγιο και άκουε ευχάριστα το κήρυγμά του (Μάρκου στ΄ 20).
5ον. Τον Κύριό μας Ιησού Χριστό
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός αναφέρθηκε στον Ιωάννη τον Βαπτιστή με τιμητικούς και εγκωμιαστικούς λόγους, βοηθώντας τους μαθητές Του να κατανοήσουν α΄) την υπεροχή και το μεγαλείο του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού, β΄) την σχέση του μαζί Του και γ΄) την αποστολή που κλήθηκε να επιτελέσει (Ματθαίου ια΄ 7-11).
