Toυ Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα,Ομότιμου Καθηγητή Πανεπιστημίου Θράκης
Η ομίχλη διαμορφώνει, ως γνωστόν, ένα τοπίο περιορισμένης ορατότητας στη ζωή μας. Δεν αφήνει τη θωριά μας να απλωθεί πέρα από τα βλεπόμενα. Να δούμε τους γκρεμούς ή τα αδιέξοδα που τα καλύπτει με τη θολούρα της. Γι’ αυτό συχνά ξεστρατίζουμε από κει που θέλουμε να πάμε. Η ομίχλη όμως, που πολλές φορές μας σκεπάζει, δεν είναι μόνο φυσική, δημιούργημα δηλ. των μετεωρολογικών συνθηκών. Είναι και πνευματική, συνέπεια δηλ. των δικών μας επιλογών. Αυτό δείχνει και τις δυνατότητές μας απέναντι στην ομίχλη. Τη φυσική ομίχλη δεν μπορούμε να την επηρεάσουμε. Διαλύεται μόνη της, συνήθως γρήγορα, όταν μεταβληθούν οι καιρικές συνθήκες που την προκαλούν. Αντιθέτως την πνευματική «ομίχλη», εφ’ όσον τη δημιουργούμε εμείς, εμείς έχουμε και την αποκλειστική ευθύνη για τη διατήρηση ή τη διάλυσή της. Παρ’ όλα αυτά η εξαφάνιση της πνευματικής ομίχλης ούτε εύκολη υπόθεση είναι ούτε βραχύχρονη, αφού συμπλέκεται με σύνθετες διεργασίες που την προκαλούν. «Τοπίο στην ομίχλη» η εποχή μας. Οχι μόνον εδώ στην Ελλάδα, αλλά σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου. Ενας κόσμος ολόκληρος πορεύεται στις διάφορες διαδρομές του, χωρίς να βλέπει καθαρά πού πηγαίνει. Τον κατευθύνει η πνευματική «ομίχλη», η οποία περιβάλλει τη ζωή του και καθορίζει την πορεία του. Ας δούμε πρώτα μερικά πλάνα πνευματικής «ομίχλης» που επισκιάζει ολόκληρο τον κόσμο, για να έλθουμε ύστερα στα δικά μας μέρη.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα διεθνώς είναι η επιβίωση του πλανήτη, καθώς μέρα με τη μέρα διαπιστώνουμε τη βαθμιαία καταστροφή του φυσικού μας περιβάλλοντος από την αλόγιστη χρήση διαφόρων ουσιών ή υλικών που σκοτώνουν τα διάφορα οικοσυστήματα, τα οποία διέπουν την αρμονική λειτουργία του. Η τρύπα του όζοντος, το φαινόμενο του «θερμοκηπίου», η πολλαπλή ρύπανση ή μόλυνση της ατμόσφαιρας και πολλά άλλα συναφή προβλήματα δεν εμφανίστηκαν από μόνα τους. Εμείς είμαστε οι δημιουργοί τους. Με τα έργα μας, τις ενέργειες ή τις παραλείψεις μας, ασχημονούμε στον κόσμο, στο στολίδι δηλ. της Ευλογίας του Θεού, που μας το χάρισε ο Κύριος ως κατοικητήριο της εφήμερης ζωής μας στη γη. Και μας έστειλε μάλιστα εδώ τον Μονογενή Του Υιό, για να την καθαγιάσει με την ενανθρώπισή Του στην ταπεινή Φάτνη της Βηθλεέμ και με τη Σταυρική Του Θυσία επάνω στον Γολγοθά. Εχουμε μοιραστεί στους από δω και στους απο κει, γύρω από ένα μεγάλο «πριόνι». Και κρατώντας τα δύο άκρα του προσπαθούμε όλοι, ο καθένας με τον τρόπο του, σαν τους καλλικάντζαρους του χριστουγεννιάτικου μύθου, να κόψουμε το μεγάλο «δέντρο» της ζωής που αγκαλιάζει με τις «ρίζες» του ολόκληρο τον πλανήτη μας. Και αντί να αραιώνουμε την «ομίχλη» που περιβάλλει τον κόσμο μας, την κάνουμε συνεχώς όλο και πιο πυκνή, καθώς συνεχίζουμε τη ζωή μας στον ίδιο ρυθμό αφασίας που έχουμε διαμορφώσει και είναι αυτός που σκοτώνει το φυσικό μας περιβάλλον. Τα μηνύματα που μας στέλνει η φύση ως αντίδρασή της στα εγκλήματα που διαπράττουμε σε βάρος της δεν μας λένε τίποτε απολύτως. Δεν μας αφήνει να τα δούμε καθαρά η πυκνή «ομίχλη» που έχει απλώσει γύρω μας ο ωχαδερφισμός και η στενόμυαλη συμφεροντολογική αντίληψη εκείνων που διαφεντεύουν σήμερα τον κόσμο. Και όταν κάποτε καταφέρουμε να τα δούμε μέσα από μία «ρωγμή» διαύγειας στη μουντάδα της πνευματικής μας «ομίχλης», δεν μπορούμε να τα «διαβάσουμε» σωστά. Η κλιματική αλλαγή, η οποία μεταφράζεται άλλοτε σε γενική αύξηση της θερμοκρασίας σε ολόκληρο τον πλανήτη, άλλλοτε σε ασυνήθιστα συχνούς καύσωνες που μας ταλαιπωρούν όλους και άλλοτε σε ακραία καιρικά φαινόμενα που μας ξεσπιτώνουν ή μας πνίγουν, μοιάζει με ανεπίδοτη «κλήση» σε παραλήπτες αγνώστου διαμονής. Ποιος τους είδε; Πού βρίσκονται; Είναι όλοι τους μαζεμένοι στο «ξάγναντο» και κοιτάζουν το μέλλον με την αφελή πεποίθηση ότι μπορεί να υπάρξει ζωή σε έναν νεκρό πλανήτη ή υγεία σε μία αρρωστημένη ατμόσφαιρα που τον περιβάλλει.
Με την ίδια πυκνή «ομίχλη» περιβάλλεται στην εποχή μας και το σπουδαιότερο αγαθό που έχουμε στον κόσμο: η ανθρώπινη ζωή. Θα περίμενε κάποιος σήμερα, ύστερα από τόσους αιματηρούς πολέμους που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα από την πρωτόγονη αφετηρία της ίσαμε τη σύγχρονη εποχή του πολιτισμού, να έχει καταλαγιάσει πια η αιμοδιψής αγριότητα μεταξύ των ανθρώπων και να έχει «σφυρηλατηθεί» μια παγκόσμια κοινωνία συναδέλφωσης και ειρηνικής συμβίωσης μεταξύ των ανθρώπων. Μάταιη προσδοκία. Μπορεί να μην έχουμε σήμερα γενικευμένους πολέμους μεταξύ των κρατών που φιλοδοξούν να κυριαρχήσουν στον κόσμο, η παγκόσμια και διαρκής όμως ειρήνη μεταξύ των λαών δεν έγινε ποτέ κεκτημένο και αδιαμφισβήτητο αγαθό όλων των ανθρώπων επάνω στη γη. Σε πολλά σημεία του πλανήτη μας υπάρχουν εστίες πολέμου που τις δημιουργούν ή τις συντηρούν εκείνοι οι οποίοι βλέπουν τους ανθρώπους ως αριθμούς και όχι ως Εικόνες του Θεού στη γη. Μέσα σε μία τέτοια κοσμοαντίληψη δεν βρίσκει, δυστυχώς, χώρο να ευδοκιμήσει ο ειρηνοποιός λόγος του Ναζωραίου, στον οποίο φρόντισαν από καιρό να κάνουν «έξωση» από τις κοινωνίες τους οι πραματευτάδες των λαών, για να μπορούν έτσι να πουλήσουν ευκολότερα την πραμάτεια τους. Μια πραμάτεια που δεν έχει ασφαλώς ως αντικείμενο την παροχή άρτου ζωής στους πεινασμένους όλου του κόσμου, αλλά την προμήθεια όπλων σε αυτούς για να «κορέσουν» την πείνα τους, που τους σπρώχνει να «φάνε» τον άλλον: τον αδελφό, τον γείτονα, τον πλησίον, όποιος κι αν είναι αυτός, για να σφετερισθούν ή να καρπωθούν όσα του ανήκουν. Οι επικερδέστερες επιχειρήσεις σήμερα σε όλο τον κόσμο είναι αυτές που ασχολούνται με το εμπόριο όπλων. Οχι προς χάριν της ευημερίας των λαών, αλλά προς όφελος εκείνων που τους εκμεταλλεύονται και τους κάνουν εξαρτημένους από αυτούς χρήστες του ολέθρου, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους τοξικομανείς, οι οποίοι δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς εκείνους που τους πουλούν τις ουσίες που σκοτώνουν. Η πνευματική «ομίχλη» όλων αυτών των πραματευτάδων του ολέθρου είναι τόσο πυκνή, ώστε δεν μπορούν να διακρίνουν πίσω από αυτήν τον αστραφτερό λόγο του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος μας προειδοποιεί όλους: «Ει αλλήλους δάκνετε, βλέπετε μη υπό αλλήλων αναλωθήτε» (Γαλ, ε΄ 15).
