Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ
Για να ζήσει ο άνθρωπος έχει ανάγκη από ένα ευνοϊκό περιβάλλον και μία εστία προστατευτική, δηλαδή μία οικογένεια και ένα σπίτι.
1. Ο οικογενειακός οίκος
Για τη σημασία της κατοικίας και την αξία της διαβάζουμε στο βιβλίο των Παροιμιών. Σαν το πουλί που μακριά πλανιέται από τη φωλιά του, είναι όποιος από τον τόπο του πλανιέται μακριά. Η κατοικία προσφέρει προστασία. (Παροιμιών κζ΄, 8).
Στο βιβλίο της Σοφίας Σειράχ ομοίως τονίζεται αυτή η βασική ανάγκη του ανθρώπου να έχει κατοικία (Σοφίας Σειράχ κθ΄ 21-22).
Ο Θεός προστατεύει την οικογενειακή εστία και την περιουσία του ανθρώπου. Η εντολή του Θεού προς τον άνθρωπο είναι σαφής: «Δεν θα επιθυμήσεις το σπίτι του συνανθρώπου σου, ούτε το χωράφι του» (Εξόδου κ΄, 17).
Αρέσει στον άνθρωπο να υποδέχεται στο σπίτι του φιλοξενούμενους, όπως ο δίκαιος Λωτ τους δύο αγγέλους: Παρακαλώ, κύριοί μου, ελάτε στο σπίτι του δούλου σας να περάσετε τη νύχτα. Να πλύνετε τα πόδια σας, και το πρωί σηκώνεστε και συνεχίζετε τον δρόμο σας (Γενέσεως ιθ΄, 2). Η αγία Λυδία εξανάγκασε τον απόστολο Παύλο και τη συνοδεία του να δεχθούν τη φιλοξενία της. Αφού βαπτίσθηκε αυτή και όλη η οικογένειά της, μας παρακαλούσε: «Αν με κρίνετε πιστή στον Κύριο, ελάτε να μείνετε στο σπίτι μου, και μας το ζητούσε με πολλή επιμονή». (Πράξεων ιστ΄, 15).
2. Το θεμέλιο της κατοικίας μας
Βασική προϋπόθεσις για την δημιουργία μίας χριστιανικής οικογένειας είναι η ενότητα της πίστεως των οικούντων κατά το «εν σώμα και εν Πνεύμα». (Προς Εφεσίους δ΄, 4).
Πριν θέσουμε το πρώτο λιθάρι, τον θεμέλιο λίθο για να ανεγείρουμε την κατοικία μας και πριν αγοράσουμε το βασικότερο έπιπλο, πρέπει να τοποθετήσουμε τον ακρογωνιαίο λίθο του σπιτιού μας και της οικογένειάς μας, τον Θεό. Στην Αγία Γραφή διαβάζουμε για τέτοιες ευλογημένες οικογένειες. Μερικές μνημονεύονται στην Καινή Διαθήκη σαν εξαιρετικές περιπτώσεις.
Ο αρχιτελώνης δεχόμενος τον Χριστό απόλαυσε «σωτηρίαν εν τω οίκω αυτού» (Λουκά ιθ΄, 9). Ο δεσμοφύλακας των Φιλίππων, όταν πίστευσε «εβαπτίσθη αυτός και οι αυτού πάντες παραχρήμα» (Πράξεων ιστ΄, 33). Ο Κορνήλιος ήταν ευσεβής και είχε προσχωρήσει στην ιουδαϊκή κοινότητα μαζί με όλη την οικογένειά του. Εδιδε πολλές ελεημοσύνες και προσευχόταν συνεχώς στον Θεό. (Πράξεων ι΄, 2).
Σήμερα πολλοί, στις χριστιανικές οικογένειες, άφησαν να σβήσει η ιερή φλόγα, να ατονήσει η πίστις, να παραμεληθεί εγκληματικά η πνευματική ζωή, με αποτέλεσμα να γκρεμισθεί η οικογένεια, να αφανισθούν οι δεσμοί των προσώπων, να διαλυθεί, να εκπέσει. Τα διαζύγια, τα οικογενειακά δράματα ως αιτία τους έχουν όχι τους κάποιους οικονομικούς λόγους ή την ασυμφωνία των χαρακτήρων ή κάτι άλλο, αλλά το σβήσιμο αυτής της ιερής φλόγας, της πίστεως στον αληθινό Θεό.
Ας θυμηθούμε τους λόγους του Κυρίου μας, με τους οποίους συνιστά και προτρέπει τον πιστό να οικοδομήσει την οικογένειά του στον ακλόνητο βράχο της πίστεως και του νόμου του Θεού: Οποιος ακούει αυτά τα λόγια μου και τα τηρεί, αυτόν τον παρομοιάζω μ’ έναν συνετό άνθρωπο, που έχτισε το σπίτι του επάνω στον βράχο. Ετσι, όταν ήρθε η βροχή και πλημμύρισαν τα ποτάμια και φύσηξαν οι άνεμοι και έπεσαν ορμητικά επάνω σ’ εκείνο το σπίτι, δεν γκρεμίστηκε, γιατί είχε θεμελιωθεί επάνω στον βράχο. Και όποιος ακούει αυτά τα λόγια μου, μα δεν τα τηρεί στην πράξη, μοιάζει μ’ έναν άμυαλο άνθρωπο που έχτισε το σπίτι του επάνω στην άμμο. Ετσι, όταν ήρθε η βροχή και πλημμύρισαν τα ποτάμια και φύσηξαν οι άνεμοι κι έπεσαν επάνω σ’ εκείνο το σπίτι, αυτό γκρεμίστηκε· και η πτώσις ήταν ολοκληρωτική και πλήρης. (Ματθαίου ζ΄, 24-27).
Η κατοικία λοιπόν για να σταθεί χωρίς κλονισμό, πρέπει να είναι χώρος στον οποίο θα στεγάζεται «η κατ’ οίκον εκκλησία». Αυτής της οποίας κεφαλή θα είναι ο Κύριος και μέλη οι εκλεκτές ψυχές, οι οποίες όλες μαζί ζουν σε μία ευλογημένη κοινότητα ζωής.
3.«Κατ’ οίκον Εκκλησία» (Προς Ρωμαίους ιστ΄, 4)
Ο σκοπός της κατοικίας δεν είναι μόνο υλικός, είναι και πνευματικός. Δεν είναι μόνο το μέρος που γευματίζουμε και κοιμόμαστε, αλλά είναι και ο τόπος στον οποίο προσευχόμαστε, μελετάμε τον λόγο του Θεού, επικοινωνούμε με τους αδελφούς μας, ασκούμεθα στα πνευματικά αγωνίσματα, βιώνουμε την εν Χριστώ αδελφότητά μας, αγαπάμε και αγαπώμεθα. Αναφερόμαστε στη χριστιανική οικογένεια.
4. Στον οίκο του Θεού
Ο Θεός δεν αρκείται να δώσει στον άνθρωπο μία φυσική οικογένεια και μία κατοικία. Θέλει να εισαγάγει τον άνθρωπο μέσα στον δικό Του οίκο, όχι σαν υπηρέτη, αλλά με την ιδιότητα του υιού.
Γι’ αυτό ο Θεός αφού κατοίκησε ανάμεσα στον Ισραήλ μέσα στον Ναό, έστειλε τον Μονογενή Υιό Του για να κατασκευάσει έναν πνευματικό οίκο, την Εκκλησία, φτιαγμένο από ζωντανές πέτρες και ανοικτό για όλους τους ανθρώπους. «Υμείς εστέ Θεού οικοδομή» (Προς Κορινθίους γ΄, 9). Είστε οικοδόμημα του Θεού. Ελάτε και σείς να χρησιμοποιηθείτε σαν ζωντανά λιθάρια στο χτίσιμο του πνευματικού ναού (Α΄ Πέτρου β΄, 5.
Ο Κύριος υπόσχεται ότι θα καταλύσει τον επίγειο οίκο της ψυχής και θα οικοδομήσει νέον εντός τριών ημερών. Εγώ θα γκρεμίσω αυτόν το ναό που έγινε από ανθρώπινα χέρια και σε τρεις ημέρες θα οικοδομήσω άλλον, που δεν θα τον έχουν φτιάξει ανθρώπινα χέρια (Μάρκου ιδ΄, 58).
Ο πιστός ατενίζει προς την αιωνία κατοικία του: «Ημών γαρ το πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει» (Προς Φιλιππησίους γ΄, 20). Γνωρίζουμε πως αν η επίγεια σκηνή που κατοικούμε, δηλαδή το σώμα μας, διαλυθεί, έχουμε στους ουρανούς κατοικία αιώνια, οικοδομημένη από τον Θεό και όχι από ανθρώπινα χέρια (Προς Κορινθίους Β΄, ε΄, 1).
Αυτή η αιώνια κατοικία είναι οι σκηνές των δικαίων.
