Της Ελένης Τσακίρη
Επιφυλάξεις ως προς τις προθέσεις της κυβέρνησης για τη νέα χρονιά εκφράζουν πλέον ανοικτά πολλά μέλη της ιεραρχίας. Παράλληλα, στο περιβάλλον του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, κ. Ιερώνυμου, επικρατεί σκεπτικισμός για τις αποφάσεις που έχουν σχέση με τη θέση της Εκκλησίας στην Παιδεία και την κοινωνία, καθώς θεωρούν ότι όσο «δυσκολεύει η κατάσταση για τον λαό, η κυβέρνηση θα επιχειρεί να στρέψει την προσοχή του σε άλλα ζητήματα». Για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης, στη Σύνοδο εκτιμούν ότι ο διάλογος σε ισότιμη βάση είναι η μόνη λύση για τα δύσκολα που έρχονται το 2016.
Αν και στην αρχή της θητείας της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. όλα κυλούσαν ήρεμα, ήρθαν οι δηλώσεις Φίλη για τη γενοκτονία των Ποντίων, αλλά και το σύμφωνο συμβίωσης να ανατρέψουν την κατάσταση, με πολλούς ιεράρχες να σηκώνουν τους τόνους της αντιπαράθεσης. Πολλοί, δε, τα έβαλαν και με τους τοπικούς βουλευτές που ψήφισαν υπέρ του συμφώνου.
Οι αντιδράσεις των μητροπολιτών μπορεί ακόμη να μην έχουν κορυφωθεί, ωστόσο θεωρείται βέβαιο ότι, σε περίπτωση που η κυβέρνηση επιχειρήσει, στο όνομα του εξευρωπαϊσμού, να προχωρήσει σε αλλαγές που πλήττουν τον ρόλο της Εκκλησίας στην κοινωνία, όλα θα εξελιχθούν διαφορετικά.
Η Εκκλησία δεν πρόκειται να αποδεχτεί:
• Τη μετατροπή του μαθήματος των Θρησκευτικών σε μάθημα θρησκειολογίας.
• Την αφαίρεση των ιερών συμβόλων και την κατάργηση της πρωινής προσευχές στα σχολεία.
• Τον γάμο και την υιοθέτηση παιδιών για τα ομόφυλα ζευγάρια.
• Την ανέγερση τζαμιού χωρίς κανόνες στο κέντρο της Αθήνας.
• Τη δημιουργία αποτεφρωτηρίων για την καύση νεκρών εντός των νεκροταφείων.
Επιπλέον, η Εκκλησία θα δώσει τον αγώνα της για την εξασφάλιση πόρων για τη συνέχιση της λειτουργίας των ιδρυμάτων και, βεβαίως, για τη στήριξη των απόρων.
Στο πλαίσιο αυτό, ήδη υπάρχουν προτάσεις που έχουν να κάνουν με την αξιοποίηση των προγραμμάτων ΕΣΠΑ, ώστε να εξασφαλιστούν πόροι για έργα που έχουν σταματήσει και τα οποία έχουν σχέση με την παραπέρα δημιουργία δομών, την ανάδειξη των θρησκευτικών μνημείων και την αναστήλωσή τους σε όλη τη χώρα.
Όπως υποστηρίζουν από το περιβάλλον του Αρχιεπισκόπου, η Εκκλησία δεν προτίθεται να προχωρήσει σε κινητοποιήσεις (συλλαλητήρια, διαμαρτυρίας κ.λπ.), αλλά «δεν πρόκειται να συμφωνήσει σε αποφάσεις που ανατρέπουν δεδομένα αιώνων. Στο πλαίσιο αυτό, θα επιχειρηθεί να ανοίξει νέος κύκλος διαλόγου με την κυβέρνηση, ώστε να μειωθεί η ένταση σε μια δύσκολη περίοδο για τον τόπο».
Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, προβληματισμός επικρατεί και για τη στάση πολλών ιεραρχών που αντιδρούν δυναμικά. Όπως λένε «χρειάζεται ψυχραιμία από όλους. Η Εκκλησία δεν έχει να φοβάται τίποτε. Δεν χρειάζονται ακραίες αντιδράσεις, αλλά διάλογος με όλους: με τους πιστούς, με τους πολιτικούς, με τους εκπροσώπους φορέων, ώστε να βρεθεί κοινά αποδεκτά λύση». Υπέρ του διαλόγου τάσσονται, μιλώντας στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας» μητροπολίτες που έχουν ισχυρή φωνή εντός και εκτός της Συνόδου.
Κερκύρας Νεκτάριος: «Αλλοιωνόμαστε ως λαός»
«Λυπούμαστε γιατί αυξάνουν στην κοινωνία οι φωνές που αλλοιώνουν την ταυτότητα του γένους. Αλλοιωνόμαστε ως λαός! Η Εκκλησία μας, όμως, έχει περάσει δυσκολίες κι έχει μάθει να στέκει όρθια. Κλυδωνίζεται αλλ’ ου καταποντίζεται! Μπορεί να την έχουν σε δεύτερη μοίρα οι κρατούντες, αλλά και στο πιο δυσμενές κλίμα μπορεί και ανασταίνεται. Δεν φοβόμαστε, λοιπόν, γιατί έχουμε τον αληθινό Θεό. Εκείνος οδηγεί τα βήματά μας, τη σκέψη και τις αποφάσεις μας».
Φθιώτιδος Νικόλαος: «Η Εκκλησία φοβάται ό,τι και ο λαός»
«Φοβόμαστε τις ανατροπές που επίκεινται στην κοινωνία. Η Εκκλησία φοβάται ό,τι και ο λαός. Αν ανοίξεις μια τηλεόραση το πρωί, θα δεις τι λένε για τις συντάξεις, τι λένε για τους μισθούς, προετοιμάζοντας τον κόσμο, αλλά και δημιουργώντας ένα κλίμα. Τι άλλο να φοβάται η Εκκλησία; Γιατί ως καθίδρυμα δεν φοβάται τίποτα».
Επικριτικός, όμως, ήταν ο Μητροπολίτης Νικόλαος και προς τους βουλευτές που ψήφισαν το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια: «Ας το έλεγαν πριν από τις εκλογές, να ήξερε ο κόσμος τι θα ψηφίσει. Ας ξεκαθαρίσουν κάποιοι πολιτικοί τι θέλουν, όχι να θυμούνται την Εκκλησία όταν χρειάζονται ψήφους».
Καισαριανής Δανιήλ: «“Κόκκινη γραμμή” είναι το Ευαγγέλιο»
«Η Εκκλησία δεν φοβάται και δεν έχει “κόκκινες γραμμές”. Ό,τι λέει το Ευαγγέλιο, αυτό και συνιστά “κόκκινη γραμμή”. Το Ευαγγέλιο εμείς δεν μπορούμε να το μειώσουμε, να το αλλοιώσουμε, να το παραβούμε. Ό,τι είναι, λοιπόν, πέρα από το Ευαγγέλιο, εμείς δεν μπορούμε να το δεχθούμε».
Θεσσαλονίκης Άνθιμος: «Η Εκκλησία υπό διωγμό»
«Όσα συμβαίνουν τελευταία στον τόπο μόνο τυχαία δεν είναι. Μετά τις αλλαγές στο μάθημα των Θρησκευτικών, τώρα προστέθηκε και η συζήτηση για την κατάργηση της προσευχής. Επιχειρούν, μάλιστα, να διαλύσουν τον θεσμό του γάμου, έναν θεσμό ευλογημένο από την Εκκλησία, που ποτέ δεν αμφισβητήθηκε. Όλα αυτά δεν συνιστούν, άμεσα ή έμμεσα, διωγμό της Εκκλησίας από το κράτος; Γι’ αυτό μίλησα για την ανάγκη ενός κρυφού σχολειού στα σπίτια των παππούδων και των γιαγιάδων, ως μορφή αντίστασης σε όλα αυτά που επιχειρούνται».
Δημητριάδος Ιγνάτιος: «Το έλλειμμα ενημέρωσης προκαλεί προβλήματα»
Στον αντίποδα, αισιόδοξος για το ξεπέρασμα όσων πληγώνουν την Εκκλησία στις σχέσεις της με την Πολιτεία δηλώνει στην «Κ» ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος. Στο ερώτημα τι θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο τριβής για τις σχέσεις κράτους και Εκκλησίας, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Εγώ δεν βλέπω σημεία τριβής, βλέπω πάντοτε σημεία συνεννόησης. Τα όποια σημεία διαφωνίας οφείλονται στο έλλειμμα ενημέρωσης. Όσο υπάρχει κλίμα εμπιστοσύνης και σωστής ενημέρωσης, τότε τα πράγματα εξομαλύνονται. Είναι βέβαιο ότι υπάρχουν θέματα σε εκκρεμότητα. Η μέχρι τώρα διαδικασία του διαλόγου μέσα από την επιτροπή που έχει συγκροτηθεί έχει φέρει καλά αποτελέσματα. Νομίζω, λοιπόν, ότι, αν υπάρχει διάθεση συναλληλίας και συνεργασίας, θα βρούμε λύση σε όλα τα θέματα. Το να μπορούμε να δούμε την πραγματικότητα και να διευθετούμε προβλήματα νομίζω είναι θεμιτό από όλες τις πλευρές. Βεβαίως, η Εκκλησία έχει “κόκκινες γραμμές”, όταν όμως χρειαστεί και εφόσον υπάρξει κάτι που θα θίγει ουσιαστικά τον τρόπο που λειτουργεί μέσα στον λαό μας… άρα, την ελευθερία της».
Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος: «Αυτό που βλάπτει είναι ο κλεφτοπόλεμος»
Στην ενεργοποίηση της Μικτής Επιτροπής Κράτους-Εκκλησίας βλέπει ο Μητροπολίτης Άνθιμος τη δημιουργία ενός ικανού πλαισίου συνεργασίας, για να αποφευχθούν παραφωνίες και μονομερείς ενέργειες. «Η επιτροπή των κοινών θεμάτων ανάμεσα στην Εκκλησία και την Πολιτεία καλό είναι να θέτει τα θέματα και να συζητά, για να προλαβαίνουμε άστοχες δηλώσεις και ακραίες αντιδράσεις. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα του διαλόγου, για να μπορούν και οι δύο πλευρές να συνεργάζονται. Σε διαφορετική περίπτωση, αυτό που έχουμε και αυτό που τελικά βλάπτει είναι ένας κλεφτοπόλεμος».
Θεσσαλιώτιδος Τιμόθεος: «Επιτακτική η ανάγκη διαλόγου»
Ο Μητροπολίτης Τιμόθεος επισημαίνει την ανάγκη πιο ενεργούς δράσης της Μικτής Επιτροπής «για την αποφυγή, όχι μόνο των προβλημάτων που απασχολούν την Εκκλησία και την Πολιτεία, αλλά και για την από κοινού αντιμετώπιση όσων απασχολούν την ελληνική κοινωνία, όπως είναι το Προσφυγικό και η ακραία φτώχεια. Πρέπει να εργαστούμε για όσα φοβάται και υπομένει μαρτυρικά ο ελληνικός λαός».
