Ο Ευθύμιος έλαβε μόρφωση από τον Επίσκοπο Μελιτηνή Ευτρώιο, ο οποίος αργότερα και τον χειροτόνησε και τον τοποθέτησε υπεύθυνο όλων των μοναστηριών στην Επισκοπή .
Αυτό δεν του ήταν αρκετό και σε ηλικία 30 χρονών ξεκίνησε κρυφά για προσκύνημα στην Ιερουσαλήμ και παρέμεινε για κάποιο καιρό σε ένα σπήλαιο κοντά σε στη λαύρα ( ιδιόρυθμο μοναστήρι) Φαράν όπου διαβιούσαν μοναχοί, περίπου 10 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιερουσαλήμ.
Το 411 ο Ευθύμιος εγκατέλειψε τη λάυρα και αποσύρθηκε στην ερημιά με τον Άγιο Θεόκτιστο, ζώντας σε ένα σπήλαιο στις πλαγιές ενός χειμάρρου. Όταν μαζεύτηκαν γύρω του πολλοί, μετέτρεψαν το σπήλαιο σε εκκλησία και έχτισαν μοναστήρι ηγούμενος του οποίου έγινε ο Άγιος Θεόκτιστος. Ο Ευθύμιος παρόλο που διατήρησε την απομόνωσή του, έδινε οδηγίες στους άλλους.
Μια θαυματουργή θεραπεία που πιστευόταν ότι επιτέλεσε ο Ευθύμιος έκανε γνωστή τη φήμη του πέρα από τα όρια της Παλαιστίνης, και μεγάλα πλήθη έρχονταν να τον επισκεφτούν στην απομόνωσή του, αποσύρθηκε με τον μαθητή του Δομιτιανό στην ερημιά τις Ρούμπα, κοντά στη Νεκρά Θάλασσα, ζώντας για κάποιο καιρό σε ένα βουνό, και αποσυρόμενος κατόπιν στην έρημο.
Όταν τον ακολούθησαν και εκεί μεγάλα πλήθη, επέστρεψε στην περιοχή της μονής του Θεόκτιστου, όπου κατοίκησε σε σπήλαιο. Κάθε Κυριακή πήγαινε στο μοναστήρι για να λάβει μέρος στη Θεία Λειτουργία. Καθώς πολλοί μαθητές των ήθελαν πνευματικό τους, το 420 ίδρυσε μία λαύρα παρόμοια με εκείνη του Φαράν, στη δεξιά πλευρά του δρόμου από την Ιερουσαλήμ στην Ιεριχώ. Η εκκλησία που συνδέθηκε με αυτή τη λαύρα αφιερώθηκε το 428 από τον Ιουβενάλιο, πρώτο Ελληνορθόδοξο Πατριάρχη Ιεροσολύμων.
Όταν η Τέταρτη Οικουμενική Σύνοδος (451) καταδίκασε τα λάθη των Ευτύχιου και Διόσκορου, οι οποίοι ήταν μονοφυσίτες , (δέχονταν δηλαδή οτι ο Χριστός ήταν θεός και οτι η η θεϊκή φύση υπερίσχυε της ανθρώπινης), αυτή η “νίκη” αποδόθηκε στο σεβασμό και την αυθεντία του Ευθύμιου που απέδειξε με επιχειρήματα το λάθος των δύο και των οπαδών τους.
Και αν για τους ανθρώπους της Εκκλησίας ήταν αυθεντικός και ικανός θεολόγος για τον απλό λαό ήταν ο άγιος που έκανε πολλά θάυματα.
Μεταξύ των θαυμάτων που αποδίδονται στον Άγιο από την παράδοση και την υμνογραφία είναι ο χορτασμός με ελάχιστα ψωμιά 400 ανθρώπων που ήρθαν στο μοναστήρι σε μία μέρα, η μεσίτευση προς άτεκνες μητέρες οι οποίες απέκτησαν παιδιά, η εμφάνιση θείου φωτός απάνω του καθώς τελούσε τη θεία ευχαριστία, και άλλα.
Ιερά Λείψανα
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ευθυμίου φυλάσσονται:
Στο Άγιον Όρος: Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας και Ιερά Μονή Ιβήρων
Στην Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων.
Στην Ιερά Μονή Κύκκου Κύπρου.
Στην Λαύρα του Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.
