«Τα γαρ οψώνια της αμαρτίας θάνατος,
το δε χάρισμα του Θεού ζωή αιώνιος εν Χριστώ»
(Προς Ρωμαίους στ΄, 23)
Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ
Στην Αγία Γραφή η ασθένεια, όπως και ο θάνατος, συνδέονται με την αμαρτία. Προσδιορίζονται αυτές οι συνθήκες, που συνδέουν αυτές τις έννοιες και τις καταστάσεις, με την σχέση αιτίου (της αμαρτίας) και αποτελέσματος (της ασθένειας και του θανάτου) (Προς Ρωμαίους στ΄, 21-23). Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο για να ζει ευτυχισμένος, όπως αναφέρεται στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου της Γενέσεως. Γι’ αυτό δημιούργησε τον κόσμο, φύτευσε τον παράδεισο και έβαλε τον άνθρωπο να κατοικήσει σ’ αυτόν.
Η ασθένεια, όπως και όλα τα κακά της ζωής του ανθρώπου, είναι αντίθετη σ’ αυτή την σταθερή πρόθεση και τον σκοπό του Θεού και εμφανίζεται στην ιστορία της ανθρωπότητος ως συνέπεια της παραβάσεως της εντολής του Θεού που δόθηκε στους Πρωτοπλάστους. «Προς δε την γυναίκα είπε· Θα κάνω πολλές τις λύπες σου και τα βάσανά σου· με κόπους να γεννάς παιδιά· να είσαι εξαρτημένη από τον άνδρα σου και αυτός να σε εξουσιάζει. Προς δε τον Αδάμ είπε· Επειδή υπάκουσες στον λόγο της γυναίκας σου και έφαγες από το δένδρο, από το οποίο μόνον σε διέταξα να μη φάγεις, καταραμένη να είναι η γη εξ αιτίας σου· με κόπο να τρώγεις τους καρπούς της σε όλη σου την ζωή· αγκάθια και τριβόλια να σου βλαστήσει και να τρώγεις χορτάρι του αγρού· με τον ιδρώτα του προσώπου σου να τρώγεις το ψωμί σου, μέχρις ότου επιστρέψεις στην γη, από την οποία πλάστηκες, γιατί χώμα είσαι και στο χώμα θα επιστρέψεις» (Γενέσεως γ΄, 16-19)
Στο βιβλίο της Εξόδου, στο θ´ κεφάλαιο, ο θάνατος των ζώων και ο μολυσματικός καπνός, με τα οποία κτύπησε ο Θεός τους άπιστους Αιγύπτιους, είναι μέσα για να επιτύχει τον σκοπό Του, να κάμψει τον Φαραώ, που δεν ελευθέρωνε τους Εβραίους και δεν τους επέτρεπε να φύγουν από την Αίγυπτο. Με τον ίδιο τρόπο αναγγέλλει ότι ο Κύριος θα κτυπήσει και τους Εβραίους αν δεν σεβασθούν τους όρους της Διαθήκης· «Θα σου κολλήσει ο Κύριος θανατηφόρο αρρώστια, έως ότου σε εξοντώσει στην χώρα αυτή, εκεί όπου εισέρχεσαι ήδη για να την κληρονομήσεις. Θα σε χτυπήσει ο Κύριος με στενοχώρια και άγχος, με πυρετό, με ρίγος, με φαγούρα, με ανεμοπύρωμα και με κιτρινάδα (ίκτερος). Και θα σε κυνηγούν αυτές οι ασθένειες, έως ότου σε εξαφανίσουν… Θα σε κτυπήσει ο Κύριος με το έλκος της Αιγύπτου, με πληγή δε και απόστημα στην έδρα και με ψώρα βαρειάς μορφής και με φαγούρα, ώστε να μη μπορείς να θεραπευθείς. Θα σε κτυπήσει ο Κύριος με παραπληγία και τύφλωση και τρέλλα… Θα σε κτυπήσει ο Κύριος με φοβερή πληγή στα γόνατα και στις κνήμες, ώστε να μη μπορείς να θεραπευθείς. Θα έχεις πληγές από το πέλμα των ποδιών σου μέχρι της κεφαλής σου» (Δευτερονομίου κη΄, 21-22· 27-28·25)
Με όλα αυτά ο Θεός επιδιώκει να βοηθήσει τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει τις οδυνηρές και φοβερές συνέπειες της απιστίας και της αμαρτίας. Γι᾿ αυτό διαπιστώνουμε ότι στους παρακλητικούς ψαλμούς, που ο άνθρωπος ζητεί από τον Θεό την θεραπεία του από τις ασθένειες, το αίτημα συνοδεύεται και από ομολογία σφαλμάτων· «Σε παρακαλώ, Κύριε, μην εξαντλήσεις τον θυμό σου, τιμωρώντας με, ούτε την οργή σου παιδαγωγώντας με. Γιατί τα βέλη σου (των ασθενειών, πόνων και τιμωριών) έχουν καρφωθεί στο σώμα μου και βαρύ έχει πέσει επάνω μου το χέρι σου. Κανένα μέλος του σώματός μου δεν είναι υγιές (όλο μου το σώμα πάσχει και υποφέρει) εξ αιτίας της οργής σου εναντίον μου. Τα οστά μου δεν έχουν ησυχία (αλλά πονούν και αυτά) λόγω των αμαρτιών μου. Γιατί οι ανομίες μου είναι τόσο πολλές, ώστε έχουν υπερκαλύψει την κεφαλή μου, σαν βαρύ φορτίο έχουν πέσει επάνω μου. Τα τραύματά μου βρώμησαν και σάπισαν από την αφροσύνη μου» (Ψαλμός λζ΄, (λη΄) 2-6)
«Συγχώρησε όλες τις αμαρτίες μου, γιατί εξ αιτίας τους επέτρεψες να γίνω εμπαιγμός παντός ανόητου και ασεβούς. Έκανα πως δεν άκουγα και δεν άνοιξα το στόμα μου (για να παραπονεθώ) γιατί συ επέτρεψες (να συμβούν όλα αυτά που μου συμβαίνουν). Απομάκρυνε τις μαστιγώσεις σου από μένα (μη με τιμωρείς πλέον), γιατί με τα δυνατά κτυπήματα της χειρός σου εγώ κινδυνεύω να αφανισθώ. Με τιμωρίες παιδεύεις τον άνθρωπο για τις αμαρτίες του και κάνεις την ζωή του εύθραστη σαν τον ιστό της αράχνης. (Ψαλμός λη΄ (λθ΄) 9-12). Πλην όμως, μάταια ταράσσεται κάθε άνθρωπος (μοχθώντας και θησαυρίζοντας). «Και ο Κύριος τους βοήθησε να φύγουν από τον δρόμο της αμαρτίας, γιατί είχαν υποστεί τις ταπεινώσεις αυτές εξ αιτίας των ανομιών τους (Ψαλμός ρστ΄ (ρζ΄) 17). Ενώ αυτή είναι μία σαφής γενική θεώρησις για τις αιτίες των ασθενειών, παραμένει αδιευκρίνιστο εάν κάθε ασθένεια έχει ως αιτία τις προσωπικές αμαρτίες εκείνου που ασθενεί.
Η Αγία Γραφή δίδει στο θέμα αυτό, για την αιτία των ασθενειών, διάφορες απαντήσεις. Με σαφήνεια όμως εκθέτει τον σκοπό της ασθένειας. Είναι μία δοκιμασία που επιτρέπει η πρόνοια του Θεού και που αποσκοπεί να δείξει την πιστότητα του δοκιμαζόμενου στον Θεό, όπως στην περίπτωση του Ιώβ, καθώς και του Τωβίτ, στον οποίο εμφανίστηκε ο αρχάγγελος Ραφαήλ και του είπε· «Και τώρα λοιπόν με έστειλε ο Θεός να θεραπεύσω και σένα και την νύμφη σου Σάρρα» (Τωβίτ, ιβ΄, 14).
