Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα
Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης
Ο Ιησούς Χριστός ταυτίσθηκε με πολλές συμβατικές έννοιες της ζωής μας. Την ταύτιση αυτή δεν την έκαναν άλλοι για τον Θεάνθρωπο, όπως συμβαίνει συνήθως με τους διάφορους χαρακτηρισμούς που δίνουμε εμείς οι άνθρωποι σε μια μεγάλη προσωπικότητα. Η περί ης ο λόγος ταύτιση του Ναζωραίου με ορισμένες αξιολογικές, αλλά και περιγραφικές έννοιες του εμπειρικού μας κόσμου είναι έργο του ιδίου του Θεανθρώπου. Αυτός μας είπε ότι είναι το «Φως», η «Αλήθεια», η «Οδός», η «Ζωή», η «Ανάσταση», ο «Ποιμήν ο Καλός», ο«Βασιλιάς» ενός άλλου αληθινού και αιώνιου κόσμου κλπ. Μια πολύ χαρακτηριστική ταύτιση είναι αυτή, στην οποία προέβη ο Κύριος μιλώντας στους Μαθητές Του λίγο προ του Εκουσίου Πάθους Του, όταν παρομοίαζε τον Εαυτόν Του με «Άμπελον». «Εγώ ειμί», τους είπε, «η άμπελος η αληθινή και ο Πατήρ μου ο Γεωργός εστί». Αποδεικνύοντας δε στην συνέχεια τις εμπειρικές γνώσεις που είχε για την σωστή καλλιέργεια μιας αμπέλου συμπλήρωσε: «παν κλήμα εν εμοί μη φέρον καρπόν αίρει αυτό (εννοείται ο Πατήρ) και παν το καρπόν φέρον, καθαίρει αυτό, ίνα πλείονα καρπόν φέρη»(Ιω, ιε 1-2). Μας λέει δηλ. εδώ ο Κύριος ότι ο Θεός-Πατέρας που είναι και ο Γεωργός της «Αμπέλου», όταν βλέπει ότι ένα κλήμα δεν κάνει καρπό, το ξερριζώνει («αίρει αυτό»), ενώ όταν βλέπει ένα άλλο κλήμα να είναι καρπερό, το κλαδεύει, για να βγάλει περισσότερους καρπούς («καθαίρει αυτό, ίνα πλείονα καρπόν φέρη»).
Δεν είναι τυχαίος ο χρόνος που διάλεξε ο Κύριος, για να μας πει την παραβολή της Αμπέλου. Οδεύει προς τον Γολγοθά, επάνω στον οποίο πρόκειται να γραφεί ο Επίλογος του Σχεδίου της Θείας Οικονομίας για την σωτηρία του κόσμου. Για να υπογραμμίσει ο Θεάνθρωπος στους Μαθητές Του την ανάγκη να συνεχίσουν το έργο Του, τούς παρομοιάζει με τα «κλήματα» και τους προτρέπει: «Μείνατε εν εμοί καγώ εν υμίν, καθώς το κλήμα ου δύναται καρπόν φέρειν αφ’ εαυτού, εάν μη μείνει εν τη αμπέλω» (Ιω, ιε, 5). Για τα «κλήματα» άλλωστε παρακαλεί στην συνέχεια τον Πατέρα στην Δεσποτική Του Προσευχή ο Ιησούς: «Πάτερ άγιε, τήρησον αυτούς εν το Ονόματί Σου…Ότε ήμην μετ’ αυτών εν τω κόσμω, εγώ ετήρουν αυτούς…Ους δέδωκάς μοι εφύλαξα και ουδείς εξ αυτών απώλετο ειμή ο υιός της απωλείας» (Ιω, ιστ, 11-12). Εννοεί προφανώς εδώ ο Κύριος την περίπτωση του Ιούδα, που Τον πρόδωσε. Δώδεκα «κλήματα» «φύτεψε»όλα κι’ όλα με τα ίδια Του τα χέρια στον «Αμπελώνα» Του ο Χριστός. Τα ένδεκα από αυτά απεδείχθησαν εξαιρετικά βλαστερά και καρπερά και έδωσαν τις «καταβολάδες» τους, για να απλωθεί σε όλον τον κόσμο ο «Αμπελώνας» του Κυρίου. Το ένα όμως από αυτά Του βγήκε «άκαρπο», «κούτσουρο», που κάηκε στην φωτιά της κολάσεως. Έτσι γίνεται πάντα με όλα τα κούτσουρα της Αμπέλου. Ξερριζώνονται από αυτήν και γίνονται προσάναμμα της φωτιάς. Ολοκληρώνοντας εδώ τις πρώτες σκέψεις για την παραβολή της Αμπέλου αξίζει να σημειώσουμε ότι την παράσταση του καρπερού κλήματος την βλέπουμε να κοσμεί αγιογραφικά ή ξυλογλυπτικά πολλά σημεία ή αντικείμενα των Ιερών Ναών, όπως είναι π.χ. οι τοίχοι, το Τέμπλο, το Δεσποτικό, τα στασίδια και άλλα, ενώ δεν λείπει μερικές φορές και από την αμφίεση των Ιερέων ή Αρχιερέων.
Δύο χιλιάδες τόσα χρόνια από τότε η «Άμπελος» του Κυρίου είναι και σήμερα εδώ. Βεβαίως τα «κλήματά» της δεν είναι εκείνα που «φύτεψε» με τα ίδια Του τα χέρια ο Χριστός. Δεν θα μπορούσαν άλλωστε να είναι, αφού όλα τα γήινα πράγματα υπόκεινται στον νόμο της φθοράς. Ακολουθώντας λοιπόν τα «κλήματα» της «Αμπέλου» τον κύκλο της ζωής κάθε έμβιου όντος «γέρασαν» και «πέθαναν» πολλές φορές μέσα στον «Αμπελώνα». Και αντικαταστάθηκαν από άλλα, τα οποία «καλλιεργήθηκαν» πάντα με τον ίδιο τρόπο που μας υπέδειξε ο Κύριος. Ποιά είναι όμως σήμερα η εικόνα της «Αμπέλου»; Είναι αυτή που διαμορφώνουν οι εκάστοτε «καλλιεργητές» της, οι οποίοι, κατά την χαρακτηριστική έκφραση του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, «ίστανται εις τύπον και εις τόπον Χριστού», δηλ. οι επίσκοποι. Αυτοί επιλέγουν και «φυτεύουν» τα «κλήματα» στην «Άμπελον». Και βέβαια την φροντίζουν, για να είναι «καρπερή», όπως την θέλει ο Κύριος. Είναι συνεπώς προφανές ότι η ποιότητα της «Αμπέλου» εξαρτάται από την ποιότητα του «αμπελουργού». Από την ικανότητά του να επιλέγει τα κατάλληλα «κλήματα», για να είναι «καρπερά». Και από τις καλλιεργητικές του δεξιότητες να παρουσιάσει την «Άμπελον» ευκληματούσαν. Άλλωστε η σημερινή «Άμπελος» έχει την ιδιαιτερότητα ότι οι «αμπελουργοί» εκλέγονται από την Σύνοδο των «Απελουργών» μέσα από την «Άμπελο», ήσαν δηλ. και αυτοί προηγουμένως,πριν γίνουν «αμπελουργοί»,«κλήματα» της «Αμπέλου.
Αφορμή για να διατυπώσουμε τις σκέψεις αυτές μας δίνει πάλι το ακραίο περιστατικό του αποσχηματισθέντος για την «ακαρπίαν» του ιερέως, πρώην «κλήματος» της Αμπέλου, που για να διαμαρτυρηθεί για την κρίση των Συνοδικών «Αμπελουργών», οι οποίοι τον καθαίρεσαν, αντέδρασε με μιαν οικεία στην «αμπελουργία» μέθοδο: ράντισε τους κριτές του «αμπελουργούς» με βιτριόλι. Ποιός λοιπόν και με ποιά κριτήρια «φύτεψε» στην «Άμπελον» αυτό το συγκεκριμένο «κλήμα», που αποδείχθηκε «κούτσουρο» και ξερριζώθηκε από τον «Αμπελώνα» του Κυρίου; Ποιός υπέγραψε την απαραίτητη Συμμαρτυρία, για να χειροτονηθεί «δίχα πολλής ερεύνης»,Ιερέας από τον επιχώριο Επίσκοπο, αυτό το «φυντανάκι» της «Αμπέλου»;Δεν γνωρίζω, εάν ο καθαιρεθείς πρώην Αρχιμανδρίτης είχε τα τυπικά προσόντα, για να συμπεριληφθεί στον Κατάλογο των προς Αρχιερατείαν Εκλογίμων. Εάν τα είχε, εφ’ όσον διέθετε τα απαραίτητα «κουκιά», είναι πολύ πιθανό να ήταν και αυτός σήμερα Επίσκοπος, «Άγιος»!Αντί για «άκαρπο» και «ξερριζωμένο» από την «΄Αμπελον» «κούτσουρο», θα ήταν σήμερα «Αμπελουργός» και αυτός, που θα εκαλείτο να «φυτέψει» άλλα «κλήματα» στην «Άμπελον». Το πρόβλημα λοιπόν με την εικόνα της σημερινής «Αμπέλου» δεν τελειώνει με την υπόδειξη της ανάγκης για προσεκτικότερη επιλογή των «κλημάτων» αυτής από τους «Αμπελουργούς». Έχει ευρύτερες προεκτάσεις που εγγίζουν και τους ίδιους τους «Αμπελουργούς». Διότι ο αποσχηματισθείς ιερέας, πολλά από τα «κουσούρια», που του καταμαρτυρούσαν στο σχετικό κατηγορητήριο οι κριτές του «Αμπελουργοί», τα απέδωσε στους ίδιους τους «Αμπελουργούς», απειλώντας μάλιστα να δώσει στη δημοσιότητα φωτογραφίες και άλλα στοιχεία που αποδεικνύουν τα «κουσούρια» τους, για τα οποία μεταξύ άλλων καταδικάσθηκε και καθαιρέθηκε αυτός.
Μπορεί οι σχετικές δηλώσεις του αποσχηματισθέντος πρώην Αρχιμανδρίτη να έχουν εκδικητικό χαρακτήρα, ο πυρήνας όμως των καταγγελιών του δεν αφίσταται της αληθείας, αφού πολλές φορές έχουν κατηγορηθεί συγκεκριμένοι «Αμπελουργοί» – και είναι δυστυχώς πολλοί – για τα «κουσούρια» αυτά. Ποιός και γιατί, τους ανέδειξε στην θέση του «Αμπελουργού», μολονότι ήσαν γνωστά τα «κουσοσούρια» τους, που τους εμπόδιζαν να αποτελέσουν ακόμη και απλά «κλήματα» της «Αμπέλου»; Γι’ αυτό σε παλιότερο άρθρο μου, σχετικό με τις εκλογές νέων Μητροπολιτών, υπογράμμιζα την ανάγκη της επανεξέτασης των κριτηρίων εκλογήςτων Μητροπολιτών.Έγραφα προ έτους περίπου: «Εάν η Εκκλησία πιστεύει ότι με την εμμονή της στην λογική των «κουκιών» κατά την εκλογή νέων Μητροπολιτών πείθει την κοινωνία και ιδίως τους νέους ότι προβάλλει πρότυπα αγιότητας και δεν διαχειρίζεται απλά το σύστημα της εξουσίας της, που νοσεί βαρύτατα, ας συνεχίσει την πορεία της στην «πεπατημένη». Εάν όμως θέλει να κάνει σήμερα ένα αλλιώτικο και πιο πειστικό διάλογο με την κοινωνία, πρέπει να αλλάξει κατεπειγόντως το προφίλ της με ιδιαίτερη έμφαση στην συνέπεια μεταξύ λόγων και πράξεων των κληρικών όλων των βαθμίδων της Εκκλησίας…». Στο σημείο αυτό φαίνεται η ευκαρπία ή μη του «κλήματος» της «Αμπέλου.
Ας προσέξει λοιπόν η Σύνοδος των «Αμπελουργών», διότι η σημερινή εικόνα του «Αμπελώνος» του Κυρίου προκαλεί συνοφρύωση, αφού κινδυνεύει με «αποξήρανση». Το ενδεχόμενο αυτό γίνεται πιο ορατό και πιο εφιαλτικό, αν ληφθούν υπ’ όψη οι επικρατούσες συνθήκες του φαινομένου του «θερμοκηπίου», το οποίο «καίει» τα πάντα στο πέρασμά του.
