Τoυ π. Αντώνιου Χρήστου, εφημερίου του Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Δικηγορικών Γλυφάδας
Ολοκληρώνονται σιγά-σιγά οι προπαρασκευαστικές εβδομάδες της περιόδου του Τριωδίου λίγο πριν εισέλθουμε στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Σκοπός όλης αυτής της κατανυκτικής περιόδου είναι η μετάνοια του ανθρώπου και η προετοιμασία του να συναντήσει τον Αναστημένο Χριστό το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, ξημερώνοντας την Κυριακή του Πάσχα.
Η κίνηση που καλείται από την Εκκλησία να κάνει ο πιστός, ιδιαίτερα σ’ αυτή την περίοδο, είναι η στροφή στο εσωτερικό του για να εντοπίσει με τη βοήθεια του πνευματικού του τις αμαρτίες και τα πάθη του, που ουσιαστικά τον εμποδίζουν να έχει πλήρη κοινωνία με τον Θεό. Στη συνέχεια, αφού συντριβεί, πενθήσει και μετανοήσει για αυτά, διά του μυστηρίου της εξομολογήσεως, έρχεται η εσωτερική ελάφρυνση, χαρά και η πληρότητα της παρουσίας του Θεού σε όλη την ύπαρξη του αναγεννημένου ανθρώπου. Καλούμαστε τελικά να βγάλουμε τη «μάσκα και την ψευδαίσθηση του τακτοποιημένου» με τον Θεό και διά της εκκλησιαστικής ασκητικής να μεταμορφωθούμε σε συνειδητούς πιστούς, εμπειρικά γεμάτους από την χάρη και την παρουσία του Θεού.
Η κίνηση που καλείται από την Εκκλησία να κάνει ο πιστός, ιδιαίτερα σ’ αυτή την περίοδο, είναι η στροφή στο εσωτερικό του για να εντοπίσει με τη βοήθεια του πνευματικού του τις αμαρτίες και τα πάθη του, που ουσιαστικά τον εμποδίζουν να έχει πλήρη κοινωνία με τον Θεό
Εδώ χρειάζεται να το συγκρίνουμε με την κοσμική αντίληψη και πρακτική, δυστυχώς ακόμα και Χριστιανών για το Τριώδιο. Αντίθετα με τον σκοπό της Εκκλησίας, ο παγανισμός τις ημέρες του Τριωδίου αναβιώνει, καθώς καλεί τον κόσμο να βάλει μάσκες, να ξεφαντώσει και γενικότερα να το ρίξει έξω…! Εντελώς άλλη κατεύθυνση, τελείως διαστρεβλωμένος σκοπός και εντελώς λανθασμένη προοπτική…! Ας το αφήσουμε, όμως, αυτό και ας δούμε τι ζει ο πιστός λειτουργικά αυτές τις εβδομάδες:
Η Εκκλησία μας την πρώτη εβδομάδα, του Τελώνου και Φαρισαίου (Λουκ. 18, 10-14), μας διδάσκει με το κοντάκιο της εορτής: «Φαρισαίου φύγωμεν υψηγορίαν, και Τελώνου μάθωμεν, το ταπεινόν εν στεναγμοίς, προς τον Σωτήρα κραυγάζοντες· Ίλαθι μόνε ημίν ευδιάλλακτε». Δηλαδή, μας τονίζει την ταπείνωση και αληθινή συντριβή του Τελώνου και μας ζητά να αρνηθούμε την υπερηφάνεια, επιδειξιμανία και αυτοδικαίωση του Φαρισαίου.
Τη δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου που μας πέρασε, της Παραβολής του Ασώτου (Λουκ. 15, 11-33) ή, καλύτερα, του Σπλαχνικού Πατέρα, μας διδάσκει η Εκκλησία αντίστοιχα διά του κοντακίου: «Της πατρώας δόξης σου, αποσκιρτήσας αφρόνως, εν κακοίς εσκόρπισα, ον μοι παρέδωκας πλούτον· όθεν σοι την του Ασώτου, φωνήν κραυγάζω· Ήμαρτον ενώπιόν σου, Πάτερ οικτίρμον· δέξαι με μετανοούντα, και ποίησόν με, ως ένα των μισθίων σου». Η δεδομένη αγάπη, φιλανθρωπία και φιλευσπλαχνία του Θεού περιμένει μια ανοιχτή αγκαλιά για τον άνθρωπο που διά της μετανοίας επιστρέφει. Ταυτόχρονα, μακροθυμεί στη σκληροκαρδία του μεγάλου γιου που είναι πάντα στην πατρική εστία, αλλά δεν βιώνει τη χαρά της επιστροφής του αδελφού…! Μια παράμετρο πολύ σημαντική, που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη!
Τέλος, σε αντίθεση με τις δύο πρώτες Κυριακές, την τρίτη Κυριακή, της Αποκρέω του Τριωδίου, διαβάζεται το Ευαγγέλιο της Μελλούσης Κρίσεως (Ματθ. 21, 31-46). Εδώ βλέπουμε ότι η αγάπη και η φιλανθρωπία του Θεού είναι μεν δεδομένη, αλλά υπάρχει η δικαιοσύνη και η κρίση Του στη Δευτέρα ένδοξη Παρουσία Του. Δηλαδή κάτω από τα συγκεκριμένα κριτήρια που μας παρουσιάζει, θα μας κρίνει όλους κατά πόσο ανταποκριθήκαμε στον πόνο και την ανάγκη ή όχι του πάσχοντος αδελφού μας. Το κοντάκιο και εδώ είναι χαρακτηριστικό: «Όταν έλθης ο Θεός, επί γης μετά δόξης, και τρέμωσι τα σύμπαντα· ποταμός δε του πυρός προ του Βήματος έλκη, και βίβλοι ανοίγωνται, και τα κρυπτά δημοσιεύωνται· τότε ρύσαί με, εκ του πυρός του ασβέστου, και αξίωσον, εκ δεξιών σου με στήναι, Κριτά δικαιότατε». Κανείς δεν δικαιούται να κρίνει-κατακρίνει τον άλλον, η κρίση είναι μόνο του Χριστού και ουσιαστικά όποιος το κάνει μπαίνει στη θέση του Χριστού, γίνεται στη κυριολεξία αλλά και μεταφορικά Αντί-Χριστός, αντί του Χριστού! Ευτυχώς, η δικαιοσύνη του Θεού είναι η φιλανθρωπία Του, αλλά από την άλλη ο Σωτήρας έχει τονίσει χαρακτηριστικά «Όπου εύρω σε, εκεί και κρίνω σε». Εδώ είναι ο φόβος (με την καλή-εκκλησιαστική έννοια), αν θα είμαστε μετανοημένοι και σε εγρήγορση την ώρα που θα μας καλέσει ο Κύριος ή όχι…!
Τέλος, με την Κυριακή της Τυρινής, που η Εκκλησία μας θυμάται την έξοδο του ανθρώπου από τον παράδεισο – την εξορία του Αδάμ. Το Δοξαστικό του Εσπερινού της Τυρινής αναφέρει χαρακτηριστικά: «Εκάθισεν Αδάμ, απέναντι του Παραδείσου, και την ιδίαν γύμνωσιν θρηνών ωδύρετο. Οίμοι, τον απάτη πονηρά πεισθέντα και κλαπέντα, και δόξης μακρυνθέντα! Οίμοι, τον απλότητι γυμνόν, νυν δε ηπορημένον! Αλλ᾽ ω Παράδεισε, ουκέτι σου της τρυφής απολαύσω, ουκέτι όψομαι τον Κύριον και Θεόν μου και Πλάστην· εις γην γαρ απελεύσομαι, εξ ης και προσελήφθην. Ελεήμον Οικτίρμον βοώ σοι· Ελέησόν με τον παραπεσόντα». Το τραγικό είναι ότι σε αυτή την τραγική μνήμη και ανάμνηση ο πολύ κόσμος κορυφώνει το γλέντι του σε πολλές πόλεις της χώρας μας μέχρι αργά το βράδυ…! Το αφήνω ασχολίαστο…! Το απόγευμα της Κυριακής της Τυρινής είναι ο πρώτος κατανυκτικός εσπερινός, γνωστότερος ως ο Εσπερινός της συγνώμης που ουσιαστικά εισερχόμαστε στη Μ. Τεσσαρακοστή. Με αυτήν, όμως, θα ασχοληθούμε σε άλλο άρθρο μας! Ας εκμεταλλευτούμε πνευματικά τον καιρό μας, αγαπητοί μου αναγνώστες, και όχι κοσμικά, γιατί, όπως λέει και ο Απόστολος Παύλος: «Εξαγοραζόμενοι τον καιρόν, ότι αι ημέραι πονηραί εισί» (Εφ. 5, 16).
