Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Ο απόστολος Παύλος στον χριστολογικό ύμνο που απηχεί την πίστη της Εκκλησίας από τους αποστολικούς χρόνους και την μαρτυρία των αγίων αποστόλων για το πρόσωπο και το έργο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, περιγράφει, με την έμπνευση του αγίου Πνεύματος, τους σταθμούς της ζωής του Ιησού Χριστού κατά την σάρκωσή Του και το μυστήριο της θείας οικονομίας για την σωτηρία των ανθρώπων, ως εξής (Φιλιππησίους β΄ 6-11).
Στο κείμενο αυτό αναφέρονται τρεις σταθμοί.
1. Πρώτος σταθμός, η Βηθλεέμ.
Σύμφωνα με αυτά, ο Υιός του Θεού, από τον κόλπο του επουρανίου Πατέρα σαρκώνεται, γίνεται άνθρωπος και κατέρχεται στη γη.
Ο “ων εις τον κόλπον του πατρός” (Ιωά,. α’ 18) Υιός του Θεού ταπεινώνεται και λαμβάνει μορφήν δούλου και γεννάται γνήσιος, αυθεντικός και αληθινός άνθρωπος στη Βηθλεέμ, την πολίχνη από την οποία κατήγετο και ο ένδοξος βασιλεύς Δαυίδ, πρόγονος κατά σάρκα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Αυτή την κένωσή Του περιγράφει ο Απόστολος Παύλος με τους λόγους “ος (δηλ. ο Ιησούς Χριστός) εν μορφή Θεού υπάρχων ουχ αρπαγμόνηγήσατο το είναι ίσα Θεώ, αλλ’ εαυτόν εκένωσεμορφήν δούλου λαβών, εν ομοιώματι ανθρώπων γενόμενος” (Προς Φιλιππησίους β΄ 6, 7).
Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης θεολογεί “Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, και Θεός ην ο Λόγος…Και ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς, παρά πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας” (Ιωάννου α΄ 1, 14).
2. Δεύτερος σταθμός, ο Γολγοθάς.
Στη συνέχεια, ο Ιησούς Χριστός από την φάτνη της Βηθλεέμ ανέρχεται στο Σταυρό και κατέρχεται στον Άδη.
Η κενωτική πορεία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού συνεχίζεται από τη Βηθλεέμ και κορυφούται στον Γολγοθά.
Με την υπακοή Του στο θέλημα του επουράνιου Πατέρα συνέτριψε τον εγωισμό των ανθρώπων. Στην αγωνία της Γεθσημανής συγκρούσθηκαν τα δύο θελήματα, το ανθρώπινο και το θείο. Τελικώς, το ανθρώπινο υπετάγη στο θείο, όπως μας παρέδωσαν οι Ευαγγελιστές (Ματθαίου κστ΄ 36-44, Μάρκου ιδ΄ 32-36, Λουκά κβ΄ 40. Βλ. και Εβραίους ε΄ 7-8)
Με την πρόνοιά Του για να μην χαθούν οι ψυχές που ευρίσκοντο στον Άδη, κατέρχεται στον Άδη για να τις ελευθερώσει από τα προαιώνια δεσμά τους “και τοις εν φυλακή πνεύμασι πορευθείς εκήρυξεν ” (Α΄ Πέτρου γ΄ 19).
Ο άγιος και αναμάρτητος Κύριος μας με την ταπείνωσή Του ήλθε να μας συναντήσει στον Άδη που μας έρριψε η αμαρτία μας για να μας αφαρπάσει απ’ αυτόν. Δεν επαισχύνθη ο Πανάγαθος να ευρεθή ανάμεσα σε πόρνους, μοιχούς, άρπαγες αφιλάδελφους, πονηρούς, πλεονέκτες, φονείς, λοίδωρους, επίορκους, επίβουλους. Άδης είναι η ζωή μας όχι μόνο για Εκείνον, αλλά και για μας. Κι’ όμως ήλθε ανάμεσα μας και μας καταδέχθηκε και θυσιάσθηκε για να μας εξαγάγει από τον σκοτεινό και βαθύτατο Άδη μας, της αμαρτίας και απελπισίας.
3.Τρίτος σταθμός, ο ένδοξος ουράνιος θρόνος.
Τέλος, από το μνήμα ο Ιησούς Χριστός ανέρχεται δοξασμένος στον ουράνιο θεϊκό θρόνο.
Με την ταπείνωσή Του στο σταυρό και τη θυσία της ζωής Του, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός εδοξάσθη. Έδειξε και εφανέρωσε στους ανθρώπους που φλέγονται και φθείρονται από τον πόθο της δόξας, άλλο τρόπο αληθούς δόξης. Αυτό σημαίνεται στους λόγους: “Διό και ο Θεός αυτόν υπερύψωσε και εχαρίσατο αυτώ όνομα το υπέρ παν όνομα, ίνα εν τω ονόματι Ιησού παν γόνυ κάμψη επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων, και πάσα γλώσσα εξομολογήσηται ότι Κύριος Ιησούς Χριστός εις δόξαν Θεού πατρός ” (Φιλιππησίους β΄ 9,11).
Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης καταθέτει την αποστολική μαρτυρία για το θάνατο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ότι είναι η δόξα Του: “Ούπω γαρ ην πνεύμα Άγιον, ότι Ιησούς ουδέπωεδοξάσθη ” (Ιωάννου ζ΄ 39. Βλ. και Ιωάννου ιβ΄ 16).
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός θεωρεί τον σταυρικό θάνατό Του δόξα Του και δόξα του Θεού, όπως δηλώνουν οι λόγοι Του:
“ Ότε ούν εξήλθε, λέγει ο Ιησούς · νυν εδοξάσθη ο Υιός του ανθρώπου, και ο Θεός εδοξάσθη εν αυτώ. Ει ο Θεός εδοξάσθη εν αυτώ και ο Θεός δοξάσει αυτόν εν εαυτώ, και ευθύς δοξάσει αυτόν ” (Ιωάννου ιγ΄ 31-32).
Η βασίλειος γλώσσα της Εκκλησίας και της Καισαρείας φαεινότατος φωστήρας, ο άγιος Βασίλειος ο μέγας, διδάσκει ότι η ένσαρκη οικονομία του Θεού Λόγου και η συγκατάβασή Του υπερβαίνει την δημιουργία όλων των αγγέλων, όλων των ανθρώπων, όλων των φυτών, των ζώων, των στοιχείων και γενικώς όλης της ορατής και αισθητής αφ’ ενός και της αοράτου και νοητής αφ’ ετέρου δημιουργίας (Μ. Βασιλείου, Ερμηνεία εις τον μδ΄ Ψαλμόν, ΒΕΠΕΣ τ.52, σελ.98.)
Ο θείος Νύσσης Γρηγόριος, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου, προσθέτει και την αιτία για την οποία η ένσαρκη οικονομία του Υιού του Θεού υπερβαίνει την δημιουργία όλων των κτισμάτων, επειδή εκείνη είναι μεν κατά φύση, αυτή δε υπέρ φύση (Γρηγορίου Νύσσης, Μέγας Κατηχητικός, ΒΕΠΕΣ τ.68, σελ. 412).
Ο άγιος Γρηγόριος, ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης ο Παλαμάς, εξηγεί ότι η συγκατάβαση αυτή του Θεού Λόγου δεν προξένησε σ’ Αυτόν ύφεση και ελάττωση, αλλά, μάλιστα, προσέθεσε ανώτερη δόξα και μείζον ύψος · επειδή ο Θεός είναι κατά την φύση Του ανώτατος και ύψιστος πάντων και δεν υπάρχει ανώτερο ύψος για να ανεβεί και να τιμηθεί με μεγαλύτερη δόξα παρά μόνον από των κάτω, δηλαδή από το να συγκαταβεί και να συνταπεινωθεί με τα κτίσματά Του. Θεωρείται δόξα του Υψηλού η προς τα ταπεινά συγκατάβαση για να δείξει ότι η ταπείνωση είναι οδός αρίστης υψώσεως, και αληθούς δόξης, σ’ όσους εφθάρησαν από τον πόθο του ύψους και της δόξης. Γι’ αυτό η ενσάρκωση του Θεού Λόγου, τα βρεφικά Του σπάργανα, η ανάκλησή Του στη φάτνη, η ταπεινότατη νίψη των ποδών των μαθητών Του, ο άτιμος θάνατος στο Σταυρό, ο ενταφιασμός Του, η κάθοδος Του στον Άδη και απλώς όλα τα ταπεινά έργα και πάθη, τα οποία ενήργησε και υπέμεινε επί της γης, είναι τόσο ένδοξα και τόσο υψηλά, όσο δεν είναι υψηλός και ένδοξος ο ουρανός και οι ουράνιες και υπερκόσμιες δυνάμεις (Γρηγορίου Παλαμά, Λόγος εις την Χριστού γέννησιν, Ομιλία ΝΗ΄ (58) ΕΠΕ τ.11, σ. 454 και εξ. §5).
