Ακολουθεί η Εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα, κατά τη Σύναξη των Ιεραρχών του Οικουμενικού Θρόνου στην Κωνσταντινούπολη, υπό την Προεδρία του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, από 1η έως 3η Σεπτεμβρίου 2021.
Διαβάστε την Εισήγηση που Ακολουθεί:
«Ἡ νεολαία ὄχι μόνο τό μέλλον,
ἀλλά καί τό παρόν τῆς Ἐκκλησίας»
Εἰσήγησις γενομένη εἰς τήν
Σύναξιν τῆς Ἱεραρχίας
τοῦ Ἁγιωτάτου Ἀποστολικοῦ καί
Πατριαρχικοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου
Κωνσταντινούπολις
1-3 Σεπτεμβρίου 2021
Παναγιώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,
Σεβασμιώτατοι ἅγιοι πατέρες καί ἀδελφοί,
1. Πρόλογος
Ἐπιτρέψτε μου νά ἀρχίσω αὐτήν τήν εἰσήγηση μέ τήν ἔκφραση τῶν εἰλικρινῶν μου εὐχαριστιῶν γιά τήν τιμή καί τήν ἐμπιστοσύνη αὐτῆς τῆς ὁμιλίας.
Πολλές οἱ εὐχαριστίες, ἀλλά πολλές καί οἱ δυσκολίες:
α) Δέν μοῦ διαφεύγει τῆς προσοχῆς ἐνώπιον ποίου καί ἐνώπιον ποίων γίνεται ἡ εἰσήγηση.
β) Γνωρίζω πώς ὅ,τι ἀφορᾶ στή νεότητα εἶναι ὡραῖο, ἀλλά καί δύσκολο.
γ) Ἐπιπλέον, καλοῦμαι ἐγώ – ὁ ἐλάχιστος ἐν τοῖς ἀδελφοῖς μου– ἐπίσκοπος μιᾶς ταπεινῆς, προσφυγικῆς, νεοσύστατης σχετικά, ἐπαρχίας τῆς Ἑσπερίας Θεσσαλονίκης, νά ὁμιλήσω ἐνώπιον Ἱεραρχῶν, πολλῶν ἐξ ὑμῶν λευκανθέντων εἰς τήν Ἱεραποστολική διακονία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου. Ἱεραρχῶν Εὐρώπης, Ἀσίας, Ἀμερικῆς καί Αὐστραλίας καί τῆς ἑλληνικῆς πραγματικότητας.
Ἐνώπιόν Σας ὑποκλίνομαι καί ἐξαιτοῦμαι ταπεινά τίς εὐχές σας.
2. Μετάβαση
Σέ ποιά συγκυρία γίνεται ἡ εἰσήγηση:
α) Παγκόσμιες διαχρονικές σταθερές ἀλλάζουν μέ ἐκπληκτική ταχύτητα, ἔτσι ὥστε ἡ –μεγίστης σημασίας– ἀκριβής ἀποτίμηση τῆς πραγματικότητας μέσα στήν ὁποία ἐκτυλίσσεται ἡ ἐκκλησιαστική μας ἀποστολή νά εἶναι ἐξαιρετικά δύσκολη.
β) Ἐδῶ καί ἑνάμιση χρόνο ἡ ἀνθρωπότητα δοκιμάζεται πολύ σκληρά ἀπό τήν πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ καί τά ὀδυνηρά ἐπακόλουθά της. Πανδημία μπροστά στήν ὁποία ὁἄνθρωπος στέκεται φοβισμένος καί αἰφνιδιασμένος, ἀφοῦ σχεδόν ὅλα ἀνατράπηκαν.
γ) Φέτος!!! Πανηγύρι καί χαρά!!! Τριάντα χρόνια (30) πατριαρχίας Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου 1991-2021.
Τριάντα(30) χρόνια ἀπό τή μέρα πού τή θλίψη τῆς ἀπώλειας τοῦἁπλοῦ, ἄκακου καί ταπεινοῦ Πατριάρχου Δημητρίου διαδέχθηκε ἡ ἀνεκλάλητη χαρά τῆς θεοπνεύστου ἐκλογῆς Βαρθολομαίου τοῦ Α΄τοῦ ἀπό Χαλκηδόνος.
Εἰς πολλά ἔτη Δέσποτα!!!
δ) Σύναξη, λοιπόν, ὅλων τῶν Ἱεραρχῶν τοῦ Θρόνου μέ Πρόεδρο τόν Οἰκουμενικό μας Πατριάρχη Βαρθολομαῖο
- τόν ἀνύστακτο καί ἀκούραστο στή «μέριμνα πασῶν τῶν Ἐκκλησιῶν»
- μέ τό ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιά τή νεότητα.
Ὁ «ὁμιλῶν» ἔχει πολλά «δείγματα γραφῆς»:
- τό πρόγραμμα Kosmos, πού ξεκίνησε τή δεκαετία τοῦ ’90 μέ τόν Μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Ἀμερικῆς Ἰάκωβο, τόν μακαριστό Γέροντά μου Μητροπολίτη Νεαπόλεως Διονύσιο καί τόν Μητροπολίτη Βοστώνης Μεθόδιο, ὡς Πρόεδρο τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, μέ τήν εὐλογία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου. Τό πρόγραμμα αὐτό ἐξελήχθη ὡς πρόγραμμα ἀνταλλαγῆς στελεχῶν κατασκηνώσεων τῆς Μητροπόλεώς μας μέ τήν Ἱερά Μητρόπολη Βοστώνης
- τή φιλοξενία Ρωμιόπουλων κάθε καλοκαίρι στίς Κατασκηνώσεις μας «Ὁ καλός Ποιμήν» στό Ποσείδι
- τό γεῦμα μέ τή νεολαία τῆς Ἐπαρχίας μας τῆς Α.Θ.Π. κατά τήν ἐπίσκεψή του τό ἔτος 2013.
καί ἄλλα… καί ἄλλα!
- Νέος, κάποτε, μέ γεροντική ὅμως σύνεση, σοφός γέρων, πλέον, ὁ Πατριάρχης, μέ νεανικούς, ὡστόσο, ὁραματισμούς ἔρχεται μέ αὐτή τήν εἰσήγηση καί ὅ,τι ἄλλο ἑτοιμάζεται γιά τούς νέους στό μέλλον νά ταυτιστεῖ καί νά στείλει σέ ὅλους μας τό αἰσιόδοξο μήνυμα τοῦ Ἁγίου Πορφυρίου:
« – Μά Γέροντα, σ’ αὐτήν τήν ἡλικία (ἦταν τότε 80 ἐτῶν) κάνετε σχέδια γιά τό μοναστήρι;
– Μά ἐγώ εἶμαι αἰώνιος. Κι ἔτσι πρέπει νά πορεύεται ὁ Χριστιανός. Νά ζεῖ σάν ἑτοιμοθάνατος καί νά δημιουργεῖ σάν ἀθάνατος»!
Εὐχαριστοῦμε Παναγιώτατε!
3. Μέρος Α΄: Οἱ νέοι σήμερα
Εἶναι ἀνάγκη νά τούς παρουσιάσω; Τούς ξέρουμε! Τούς ζοῦμε! Τόσο κοντά μας, ἀλλά καί τόσο μακριά μας!
Νά σημειώσουμε μερικά ἀπό τά χαρακτηριστικά τῆς νέας γενιᾶς:
α) Ἡ γενιά πού μεγάλωσε καί μεγαλώνει μπροστά σέ μία ὀθόνη.
β) Ἄν θά μπορούσαμε νά βάλουμε ἕναν τίτλο στή γενιά πού μεγαλώνει σήμερα, θά μπορούσαμε ἴσως νά τήν ὀνομάσουμε “ἡ γενιά τῆς κενῆς δικτύωσης“.
Εἶναι ἡ γενιά πού βρίσκεται παντοῦ δικτυωμένη κοινωνικά: Instagram (ίσταγκραμ), twitter (τουίτερ), Facebook (φέισμπουκ), tiktok (τίκτοκ)… οἱ νέοι μας εἶναι παρόντες, μέλη ἐνεργά σέὅλες αὐτές καί ἄλλες τόσες πλατφόρμες ἐπικοινωνίας, πού τό μόνο πού ἔχουν νά τούς προσφέρουν τελικά δέν εἶναι δυστυχῶς ἐπαφή καί ἐπικοινωνία, ἀλλά μία κενή καί στρεβλή κοινωνικότητα πού περιορίζεται στήν ἀνούσια αὐτοπροβολή τῶν selfies (σέλφις) μέ τά ὁποία ποστάρουν τήνψηφιακή-ἐπίπλαστη εὐτυχία τους.
Οἱ καλλιτέχνες τῆς γενιᾶς τους, ὅπως ὁ νεαρός Κρητικός Μανώλης Σολιδάκης, μέ τό ψευδώνυμο Solemeister (Σολμάιστερ) ἀναλαμβάνουν νά ξεμπροστιάσουν αὐτή τήν ἐπίφαση κοινωνικότητας μέσα ἀπό τή μουσική τους:
“Ἄν ἡ πόλη εἶναι τά βράδια σινεμά
δέν παίζει τίποτε ἀπόψε καί δέν πάω πουθενά
δέν χρειάζεται νά γράψω τή λέξη μοναξιά
κι ἄν τό ἔκανα δέν ἤσουνα κοντά γιά νά σέ νοιάξει!”
εἶναι ἡ κραυγή ἀγωνίας τους. Ἀγωνία γι’ αὐτό τό νοιάξιμο πού δέν ἔρχεται ἀπό πουθενά.
- Κανένας δέν μπορεῖ νά νικήσει αὐτή τή μοναξιά, γιατί κανείς δέν νοιάζεται!
- Ἡ οἰκογένεια νοιάζεται νά ἀναπαράξει κλώνους πού θά ἀκολουθήσουν τό παράδειγμα τῶν γονέων καί θά συνεχίσουν τό ὄνομα.
- Ἡ Πολιτεία νοιάζεται νά φτιάξει χρήσιμους πολίτες πού θά πληρώνουν τούς φόρους τους καί θά ἐνισχύουν τό σύστημα,ἀγοράζοντας καινούργια προϊόντα.
- Τά μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης νά τούς “πουλήσουν” περισσότερους διαδικτυακούς φίλους, γιά νά ἀνεβάσουν τίς πωλήσεις τους.
- Οἱ θρησκευτικοί ὀργανισμοί ἀναζητοῦν ὑπάκουους, ἐξαρτημένους ὀπαδούς, γιά νά κουκουλώσουν τήν πνευματική τους ἔνδεια.
- Οἱἐπίδοξοι σύντροφοι ἐπιδιώκουν τήν ἡδονή μέσα ἀπό τή βελτίωση τῶν τεχνικῶν πού διδάχτηκαν στό “πρόθυμο” διαδίκτυο.
Κι ἐνῶἡ δυσωδία τοῦ ναρκισιστικοῦ ἐγωκεντρισμοῦ μας σκεπάζει τά πάντα, ἐξακολουθοῦμε νά κραδαίνουμε ὡς “ἁρμόδιοι” τίς διάφορες τεχνοκρατικές μας λύσεις στά σύγχρονα ἀδιέξοδα μέ τά ὁποῖα πνίγουμε τά παιδιά μας.
γ) Ἐνῶ στήν τεχνολογία βαθμολογοῦνται μέ ἄριστα, ἐκκλησιαστικά εἶναι ἀναλφάβητοι.
δ) Αὐτή ἡ γενιά εἶναι μία γενιά πού μεγαλώνει χωρίς φραγμούς. Καί ἄν αὐτό εἶναι μία παρατήρηση πού πιθανόν ἔχει ἀκουστεῖ καί γιά προηγούμενες γενιές, ἡ εἰδοποιός διαφορά γιά τή σημερινή εἶναι ὅτι ἡὁποιαδήποτε παρέκκλιση δέν συνοδεύεται ἀπό τή συνειδητοποίηση τῆς παρέκκλισης: δηλαδή, πρόκειται γιά μία γενιά πού δέν μπορεῖ νά ξεχωρίσει τό ΚΑΛΟ ἀπό τό ΚΑΚΟ,ἀφοῦ τό ΚΑΚΟ ἔχει πλέον γίνει γι’ αὐτούς μέρος τοῦ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ. Ἄς τό καταλάβουμε: Τίποτε πιά δέν εἶναι ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ
καί
ε) Τέλος εἶναι ἡ γενιά πού πίσω ἀπό τίς ἐπαναστατημένες μορφές ἀντίδρασής της μποροῦμε, ἄν ἔχουμε «ἀνοιχτά μάτια καί αὐτιά ψυχῆς», νά ἀκούσουμε τό πικρό παράπονο:
«Τίς ἔκλεψεν ἠμῶν τήν ἐλπίδα»;
Ἡ δίχως ἐλπίδα γενιά!!!
Ἀλλά ἄς ἀκούσουμε πώς περιγράφει μέ τό δικό του χαρακτηριστικό τρόπο, ἀλλά καί μέ πόνο, τούς νέους της ἐποχῆς μας ὁὍσιος Παΐσιος:
«Οἱ σημερινοί νέοι δέν ξέρουν τί θέλουν. Θέλουν νά τά ἔχουν ὅλα, ἀλλά νά τούς τά φτιάχνουν οἱἄλλοι. Νερόβραστοι τελείως. Ἐνῶ βαριοῦνται νά πᾶνε στόν στρατό, θέλουν νά γίνουν μοναχοί, “Λοκατζῆδες τῆς Ἐκκλησίας”! Στρίμωγμα ἐν τῷ μεταξύ δέν σηκώνουν καθόλου. Λίγο στρίμωγμα νά βροῦν στό διακόνημα, παρατᾶνε τά ὄπλα. Σάν τά μικρά παιδιά, λένε ὅλο “δέν μπορῶ” καί μέ τό παραμικρό ζητοῦν ἀλλαγή. Ἀπογοητεύονται μετά, “δύσκολη, λένε, ἡ καλογερική”. Θέλουν νά νιώσουν τήν χαρά. Ἀλλά, γιά νά ἔρθει ἡ χαρά, πρέπει νά θυσιασθεῖ ὁ ἄνθρωπος. Ἡ πραγματική χαρά βγαίνει ἀπό τό φιλότιμο. Γι’ αὐτό, ἕνας φιλότιμος ἄνθρωπος, ὅποια ζωή καί νά διαλέξει, παντοῦ θά κάνει προκοπή».
Ἀπ’ ὅσα ἐπιγραμματικά σημειώσαμε νά σταθοῦμε σέ 3 σημεῖα καί 3 κύριους ἄξονες πού σηματοδοτοῦν τίς γύρω μας ἀλλαγές:
α) Πρῶτο: Κατάργηση κάθε αὐτονόητου.Ὅλα τά αὐτονόητα ἄρχισαν νά γκρεμίζονται ἕνα-ἕνα.
Ὁ κληρικός πού ἦταν πρόσωπο σεβασμοῦ καί ἐκτιμήσεως εἶναι γιά πολλούς ἕνας «κύριος». «Ὁρίστε, κύριε». «Εἶσαι κληρικός; Καί λοιπόν; Μπορεῖς νά μέ νιώσεις, νά μέ συμπαρασταθεῖς; Καλῶς! Ἀλλιῶς εἶσαι ἕνας πολίτης μέ εἰδική ἀμφίεση».
Γιά ἄλλους ἰσχύει ἡ συγκλονιστική διατύπωση τοῦ πατρός Ἀλεξάνδρου Σμέμαν: «Οἱ ἄνθρωποι αἰσθάνονται γιά τούς ἱερεῖς ὅ,τι καί γιά τά νεκροταφεῖα. Εἶναι ἱερά, προκαλοῦν φόβο καί βρίσκονται ἔξω ἀπό τή ζωή».
Ἐνῶ γιά πολλούς νέους ἡ εἰκόνα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι βασικά μουσειακή. Καί βοηθοῦμε κι ἐμεῖς σ’ αὐτό:
Ὅταν
κηρύττουμε μουσειακά,
ἐξομολογοῦμε μουσειακά,
λειτουργοῦμε μουσειακά.
Ἀποτέλεσμα: Πικρίες δικές μας. Ἐπιθετικότητα. Προσκόλληση σέ ὅσους μᾶς ἀποδέχονται (συνήθως οἱ μεγάλοι στήν ἡλικία).
β) Τό δεύτερο: Παρατηρεῖ σύγχρονος Ἱεράρχης τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας: «Ἐποχή κοσμογονικῶν ἀλλαγῶν! Πρωτοφανεῖς μετακινήσεις λαῶν, «συνοχή ἐθνῶν ἐν ἀπορίᾳ», ἀπρόβλεπτες χρηματοοικονομικές ἀλλαγές, ἅλωση τῆς καθημερινότητας ἀπό τήν ἐπιδρομή τῆς ψηφιακῆς τεχνολογίας, ἀλλοίωση τῆς διαχρονικῆς βιολογικῆς τάξης τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς καί ραγδαία κλιματική ἀλλαγή (γιά τήν ὁποία Κάποιος ἔγκαιρα, προφητικά εἶχε μιλήσει καί εἶχε κρούσει κώδωνα κινδύνου), γενικευμένη τεχνολογική κυριαρχία, αἰφνιδιαστική ἐμφάνιση νέων ἠθῶν, ξένης συμπεριφορᾶς, ἄλλης λογικῆς, ἐντελῶς ἀσυνήθιστης ἠθικῆς… καί ὅλα αὐτά σέ παγκόσμια κλίμακα. Ὄπλα: ἡἀμφισβήτηση, ἡἀθεΐα, ἡἀσέβεια. Τό μεγάλο θύμα αὐτῆς τῆς ἐπίθεσης,ὁἄνθρωπος καί ὁ πολιτισμός του. Κυρίως ὁ νέος ἄνθρωπος». Σήμερα εἶναι ἀλήθεια ὅτι τουλάχιστον φαινομενικά ἔχει κοπεῖ τό νῆμα τῆς σχέσης τῆς Ἐκκλησίας μέ τόν νεανικό κόσμο καί ἡἀπήχησή της σέ αὐτόν, μέ ἀποτέλεσμα ἡ νεότητα νά ἀγνοεῖ τή διάλεκτό της καί νά μένει ξεκομμένη ἀπό τό σωτήριο μήνυμά της.
γ) Τό τρίτο: Ἀποδιοργάνωση καί ἀδιέξοδο τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων.
- μοναξιά καί μαζικότητα
- πανσεξουαλικότητα καί ἀσεξουαλικότητα
- ψυχρότητα
- ἐπιφυλακτικότητα
- καχυποψία
- ἀνταγωνισμός
- ἀντιπάθεια καί πονηρία
κυριαρχοῦν στίς ἀνθρώπινες σχέσεις καί ἐπιτείνουν τήν ἀνθρώπινη ταλαιπωρία.
- Τί συμβαίνει μέ τίς ἀνθρώπινες σχέσεις στό ἐσωτερικό της Ἐκκλησίας; Περιγράφει ὁἍγιος Χρυσόστομος: «Εἰρήνην καί νῦν πᾶσιν ὁ τῆς Ἐκκλησίας προεστῶς ἐπεύχεται, ὡς εἰς πατρώαν οἰκίαν εἰσιῶν· ἀλλά τῆς εἰρήνης ταύτης τό μέν ὄνομα πολύ, τό δέ πράγμα οὐδαμοῦ. Τότε (στήν ἀρχαία Ἐκκλησία) καί αἱ οἰκίαι Ἐκκλησίαι ἦσαν· νυνί δέ καί ἡἘκκλησία οἰκία, μᾶλλον δέ καί οἰκίας πάσης χείρων».
- Τί συμβαίνει στόν κόσμο γενικότερα; Περιγράφει ὁ Μέγας Βασίλειος:
«Ἀσυμβούλευτος ἄνθρωπος πλοῖον ἐστίν ἀκυβέρνητον, ὡς ἔτυχε ταῖς φοραῖς τῶν πνευμάτων ἐκδεδομένον». Ποιά εἶναι τά «πνεύματα» πού φυσοῦν; Ὁἀτομικός μας ἐγωισμός, ἡἐμπάθειά μας, οἱ προκαταλήψεις μας, τά συναισθήματα καί
ἡ συμπεριφορά τῶν ἄλλων ἀπέναντί μας, ὁ πόλεμος τοῦ διαβόλου.
- Γιατί ὅλα αὐτά; Περιγράφει ὁὍσιος Σιλουανός ὁἈθωνίτης:
«Ὅλες οἱ συμφορές μᾶς ἔρχονται γιατί δέν ρωτᾶμε τούς πνευματικούς πατέρες πού εἶναι ταγμένοι νά μᾶς καθοδηγοῦν, καί οἱἱεράρχες καί οἱ πνευματικοί δέν ρωτοῦν τόν Κύριο πώς πρέπει νά ἐνεργήσουν».
Ἔλλειψη πνεύματος μαθητείας καί μαζικοποίηση.
4. Μέρος Β΄: Οἱ Ποιμένες πλάι στούς νέους
Ἑτοιμάζοντας τήν ὁμιλία εἶδα κάπου τόν τίτλο: «ἩἘκκλησία ἀπέναντι στούς νέους». Ἀλίμονο, ἄν Ἐκκλησία καί νέοι εἴμαστε ἀπέναντι.
Δέν σκοπεύω στήν ἑνότητα αὐτή νά ἀναφερθῶ στήν ἀνάγκη νά καλλιεργεῖται ὁ κληρικός στήν πνευματική ζωή, οὔτε στά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητας. Οἱἀπαιτήσεις αὐτές εἶναι διαχρονικές καί δέν μεταβάλλονται μέ τίς ἐποχές.
Θά ἤθελα νά ἐπιχειρήσω νά σημειώσω, πάλι ἐπιγραμματικά, πώς καλούμαστε ἐμεῖς νά σταθοῦμε στούς 3 (τρεῖς) κύριους ἄξονες πού προαναφέραμε καί σηματοδοτοῦν τίς γύρω μας ἀλλαγές:
α) Πρῶτο: Στή σημερινή μεταμοντέρνα κατάσταση πολλά αὐτονόητα πεθαίνουν, ἀλλά αὐτό μπορεῖ νά εἶναι καί εὐεργετικό. Γιατί τελικά τά αὐτονόητα εἶναι θάνατος γιά τήν πνευματική μας ζωή καί γιά τίς σχέσεις μας μέ τούς ἄλλους. Καί ἡἘκκλησία μᾶς προσφέρει ἕνα ἰσχυρό ἀντίδοτο, πού ὀνομάζεται «νήψη», δηλαδή ἀγρύπνια, ἐγρήγορση, αὐτοκριτική, προσοχή, αὐτοέλεγχος.
Νά γιατί εἶναι ἀφάνταστα ὠφέλιμη ἀπό πνευματική ἄποψη αὐτή ἡ κατάρρευση τῶν αὐτονόητων. Μᾶς βγάζει ἀπό τόν λήθαργο κατά τόν ὁποῖο ἐξαργυρώνουμε τίς δάφνες τῆς Ἐκκλησίας μας στό παρελθόν καί μᾶς θέτει μπροστά στίς εὐθύνες μας. Ἀνοίγει πεδίο ἀθλήσεως ἐπί τῆς προσωπικῆς πνευματικῆς ζωῆς καί ἀποστολικῆς μαρτυρίας. Προάγει μέσα μας τήν ταπείνωση.
Ἄς μήν ξεγελιόμαστε. Θά κερδίσουμε τήν ἐκτίμηση τῶν νέων ἀνθρώπων μόνο ὅταν αὐτοί πεισθοῦν ὅτι αὐτό πού τούς κομίζουμε εἶναι ζωντανό, σύγχρονο καί μπορεῖ νά τούς βοηθήσει. Θά ἀπολαύσουμε τόν σεβασμό τῶν ἄλλων μόνο ἄν θρέψουμε τήν ψυχή τους μέ ὅ,τι ἔχουν ἀνάγκη: εἰρήνη, ἀγάπη, κατανόηση, συμπαράσταση, ἀνθρωπιά. Χρειάζεται δηλαδή δουλειά, πολλή δουλειά. Καί ἀλήθεια: «τό πιό πνευματικό ἔργο, νομίζω, εἶναι νά κάνει ὁ καθένας σωστά τη δουλειά του».
β) Δεύτερο:Ἡ ἐποχή τῶν κοσμογονικῶν ἀλλαγῶν εἶναι καί ἐποχή μοναδικῶν εὐκαιριῶν καί μεγάλων προσδοκιῶν. «Στήν πρόκληση τῶν διωγμῶν, ἡ Ἐκκλησία χρησιμοποίησε τόν λόγο ὡς εὐθαρσῆὁμολογία καί ἔβγαλε ἀπό τή ζωή της ποταμούς μαρτυρικῶν αἱμάτων. Στήν πρόκληση τῶν αἱρέσεων, ὁ λόγος της ἐκφράστηκε ὡς δογματική θεολογία καί συνοδική συμφωνία. Στή σύγχρονη ἀδυσώπητη εἰρωνεία, περιφρόνηση καί ἀμφισβήτηση καλεῖται νά ἀπαντήσει περισσότερο μέ σιωπή παρά μέ ἐπιχειρήματα, μέ μυστηριακή ζωή, παρά μέ λογικές ἀπαντήσεις, μέ εἰρηνική μαρτυρία, παρά μέ πολυπράγμονα δράση. Καλεῖται νά ξεκουράσει μέ τό ὕφος τῆς ζωῆς της, παρά μέ τό κήρυγμά της, νά ἀντικαταστήσει τόν συντηρητισμό της μέ τήν πειθώ τοῦ πνευματικά ἀνατρεπτικοῦ λόγου της. Ἡ Ἐκκλησία σήμερα καλεῖται νά ὁμιλεῖ μέ βιωμένο «καινό» μήνυμα πού αἰφνιδιάζει, ἐπειδή ἀγνοεῖται.
Ὁ λόγος της σήμερα λοιπόν ξεκάθαρος, τολμηρός, σύγχρονος, ἐλπιδοφόρος, νεανικός, ἡρωικός. Μόνο μέ τέτοια στοιχεῖα στή γενική μαρτυρία της θά μπορέσει νά κατακτήσει τίς ἀποπροσανατολισμένες καί δίχως καμία ἐλπίδα νεανικές καρδιές. Ἡ ἐπικρατοῦσα ἀντίληψη ὅτι τό μήνυμα τῆς Ἐκκλησίας συμβαδίζει μέ τόν συντηρητισμό εἶναι ἀσυγχώρητο λάθος πού πρέπει νά ἀποβληθεῖἀπό τό φρόνημα καί τή ζωή μας. Ὁ συντηρητισμός δέν εἶναι ἀρετή. Ἡ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ εἶναι κατ’ ἐξοχήν ἐπαναστατική, ἀνατρεπτική, ἀπρόβλεπτη, γεμάτη ἐκπλήξεις, πλούσια σέ αἰφνιδιασμό, ἐλευθερία καί δύναμη. Ὅ,τι ζητάει μία διψασμένη νεανική ψυχή».
γ) Τρίτο:Ὅσον ἀφορᾶ στά ἀδιέξοδα τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων, θά μπορούσαμε νά ἀπαντήσουμε μέ μόνο τό αἰώνιο κήρυγμα τῆς ΑΓΑΠΗΣ.
«Νυνί δέ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη…
Μείζων δέ τούτων ἡ Ἀγάπη» (Α΄Κόρ. 13, 13).
«Εἶδες γάρ τόν ἀδελφόν σου, εἶδες Κύριον τόν Θεόν σου».
Τό καταλαβαίνουν καί τή ζητοῦν καί οἱ νέοι μας:
«τελειώνουν τά ψωμιά τῶν ἁρμοδίων
ἐκεῖ πού ὑπάρχει ἡ ἀγάπη τοῦ πλησίον».
Ὄχι, δέν τό λέει κάποιος σύγχρονος θεολόγος.
Εἶναι ἕνας νέος τραγουδοποιός, ἀριστερός στήν πολιτική του τοποθέτηση, ὁ Στάθης Δρογώσης.
Ἡ ἀγάπη τοῦ πλησίον!!!
Αὐτή ἡ ἁπλή ἀγάπη. Τό νοιάξιμο.
Αὐτό πού ζητιανεύουν τά παιδιά μας.
Πού δέν χωράει σέ κοινωνικά ἤ παιδαγωγικά μοντέλα. Πού δέν διδάσκεται. Δέν ἐφαρμόζεται.
Ἡ ἀγάπη τοῦ πλησίον πού βιώνεται. Ἀπό τούς ἀληθινούς, ἀτόφιους ἀνθρώπους πού κουβαλοῦν μέσα τους Χριστό!
Καί ἄν θέλετε καί κάποια πρακτικά:
Ι) Ἡ συνάντησή μας μέ τούς νέους πανηγύρι καί γιορτή, ἀλλά καί εὐθύνη καί προσοχή!
ΙΙ) Ἕτοιμοι νά ἀκούσουμε, νά διδαχθοῦμε, ἀκόμη καί νά δεχθοῦμε ἐπιθέσεις. Ἕτοιμοι νά «διαβάσουμε» καί ἀνάμεσα στίς γραμμές.
ΙΙΙ) Ὁ λόγος μας πατρικός, πατερικός, αὐθεντικός, ἔξυπνος καί ἐφευρετικός. Πάντως στό λόγο πολλῶν πατέρων –παλιῶν καί σύγχρονων– βλέπουμε τήν τέχνη τοῦ εὐγενικοῦ χιοῦμορ.
IV) Μέ διάκριση … Εἰ δυνατόν, ὄχι ἐρωτήσεις!
V) Μέ δική μας ἰσορροπημένη πνευματική ζωή, χωρίς τό ἄγχος τῆς ἐπιτυχίας, γνωρίζοντας ὅτι, ὄχι ἐμεῖς, ἀλλά ἡ Θεία Χάρις θεραπεύει καί ἀναπληρώνει.
Ι) Ἀφιερώνοντας χρόνο, ἔγνοια, ἀγάπη.
Περιγράφει παραστατικά καί συνοπτικά ὁἍγιος Πορφύριος:
«Οἱ νέοι ἄνθρωποι σήμερα εἶναι κουρασμένοι, ζαλισμένοι καί σκοτισμένοι ἀπό τήν ἁμαρτία καί τόν ἐγωισμό. Γι’ αὐτό ὑπάρχει ἀνάγκη, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη ἐποχή, ἀπό καλούς καί ἔμπειρους πνευματικούς πατέρες, πού θά πλησιάζουν τούς ἀνθρώπους ἁπλά καί μέ πραγματική ἀγάπη καί θά τούς καθοδηγοῦν μέ διάκριση, γιά νά εἰρηνεύουν».
Ἐνῶ συχνά ἔλεγε,«αχ, αὐτά τά νέα παιδιά, ὅλα τά ἔχουνε κάνει, ἀλλά τ’ ἀγαπάω, εἶναι ταλαίπωρα παιδιά».
Νομίζω ὅτι μποροῦμε νά παραφράσουμε τό: «οὗ δέ ἐπλεόνασεν ἡἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις» (Ρωμ. 5, 20).
Ἐπειδή ἐπερίσσευσεν ἡἀκαταστασία, πρέπει νά ὑπερπερισσεύσει ἡἀγάπη καί ἡ κατανόησή μας.
Καί κάτι ἀκόμη: Ἔμπρακτη βίωση τῆς ἀγάπης, μέσα στή μεγάλη οἰκογένεια τῆς ζωντανῆς ἐνορίας, πού παραμένει τό κύτταρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς.
Περιγράφει ἀρνητικά, ἀλλά γιά πολλές περιπτώσεις δυστυχῶς ἀληθινά, ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Σηλυβρίας Αἰμιλιανός:
«Τούς λέγουν ὅτι ἡ τελουμένη Εὐχαριστία εἶναι τό μυστήριο τῆς ἑνότητος. Ἀλλά κανείς μετά τήν ἀπόλυση δέν ἐνδιαφέρεται νά τούς πλησιάσει. Παγωμένες σχέσεις. Ἀκαταδεξία. Ἐπιφανειακοί χαιρετισμοί. Καί ἀτελείωτα“βοήθεια σας”.
Τούς λέγουν ὅτι ὁ ναός εἶναι ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ. Ὅμως ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται ἀπογοήτευση ἀπό τήν ποικίλη ἀταξία. Ἀπό τόν θόρυβο. Ἀπό τό πήγαινε καί ἔλα. Ἀπό τίς ὑψηλές φωνές τῶν ψαλτῶν. Ἀπό τήν ἔλλειψη κατανύξεως. Καί ἀπό πολλά ἄλλα. Ποῦ εἶναι ἡ κατάνυξη, ἡ σεμνή χορωδία, ἡἡσυχία, ὁ σεβασμός τοῦ χώρου; Ἕως πότε;
Τούς λέγουν ὅτι οἱ Χριστιανοί εἶναι ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, πλήρωμα, μέλη τίμια τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ὅμως ὁ λαός αὐτός μένει ἀπληροφόρητος. Τόν κρατοῦν συστηματικά σέ ἀπόσταση. Δέν τοῦ δίνουν τό δικαίωμα νά ἐνδιαφερθεῖ γιά τά κοινά καί νά ἐκφέρει τή γνώμη του».
Μακάρι νά μήν ἰσχύουν αὐτές οἱ διαπιστώσεις. Ἀλλά κι ἄν ἰσχύουν, «ἰδού νῦν καιρός εὐπρόσδεκτος», ἀνοίγεται μπροστά μας «στάδιο δόξης λαμπρόν» γιά ζωντανές ἐνορίες ἑνωμένες μέ τόν κορμό: τή Μητρόπολη, τήν Οἰκουμενική Ὀρθοδοξία.
Ὑπάρχουν εὐτυχῶς καί περιγραφές θετικῶν παραδειγμάτων:
Ι) καί ζωντανές μικρές ἐνορίες μέ δραστήρια Πνευματικά Κέντρα
ΙΙ) καί τό θετικό ἔργο πού ἐπιτελεῖται στούς νέους στίς ἐκκλησιαστικές νεανικές (καί ὄχι μόνο) κατασκηνώσεις, πού ἀποτελοῦν μικρογραφία τοπική καί χρονική τοῦ τί εἶναι καί τί μπορεῖ νά ἐπιτευχθεῖ σέ μία ζωντανή Ἐκκλησιαστική Κοινότητα.
5. Ἐπίλογος
Θά κλείσω μέ ἕνα κείμενο ἀπευθυνόμενο σέ νέους τήν ἐποχή τοῦ κορωνοϊοῦ.
«Συμμερίζομαι τήν ἀγωνία τῶν νέων. Ἄλλωστε, ὑπῆρξα καί ἐγώ κάποτε νέος, μέ ἐλάχιστα χρήματα στήν τσέπη ἀλλά μέ πολλά ὄνειρα στήν καρδιά. Ἡἀρχή τῆς πορείας κάθε ἀνθρώπου εἶναι τίς περισσότερες φορές δύσκολη. Χρειάζεται ἐμπιστοσύνη στίς δυνάμεις μας καί συνεχής προσπάθεια βελτίωσης. Σήμερα, ἡἀνασφάλεια τῶν νέων μεγαλώνει, λόγῳ καί τῆς πανδημίας καί τῶν οἰκονομικῶν ἐπιπτώσεων πού αὐτή θά ἔχει. Παιδιά μου, μή φοβάστε, μή φοβηθεῖτε ποτέ στή ζωή σας, ὅσες δυσκολίες καί ἄν ἐμφανιστοῦν. Ἔχετε πίστη, ἀποκτῆστε ἐφόδια καί μόρφωση, νά εἶστε ἀποφασιστικοί, νά ἔχετε ὑπομονή καί πάντοτε νά εἶστε ἀλληλέγγυοι μεταξύ σας, ἀλλά καί πρός ἐκείνους πού βρίσκονται σέ πιό δύσκολη θέση ἀπό ἐσᾶς. Ἡ ἀλληλεγγύη εἶναι τό ἀντίδοτο σέ κάθε προσωπική καί κοινωνική κρίση» (Συνέντευξη Πατριάρχου Βαρθολομαίου).
Ἀναγνωρίσατε τή φωνή;
- Εἶναι αὐτός πού ἀφιέρωσε τό ἔτος 2020 στή νεολαία
- Εἶναι αὐτός πού κάνει τό πᾶν γιά νά αἰσθανθεῖὁ σύγχρονος ἄνθρωπος –καί ἰδιαίτερα ὁ σύγχρονος νέος– ὅτι σέ αὐτό τόν κόσμο καί στόν ἑπόμενο πού θά ἔρθει καί σέ ὅλους Κύριος εἶναι ὁ Χριστός!
- Εἶναι αὐτός πού μᾶς καλεῖ νά ἐπαναλαμβάνουμε τή βεβαιότητα αὐτή στούς νέους τῆς οἰκουμένης.
Ὄχι μόνο μέ τόν λόγο μας, προπάντων μέ τό βίο μας, ἀφοῦ«βίος ἄνευ λόγου μᾶλλον ὠφελεῖν πέφυκε ἤ λόγος ἄνευ βίου» (Ἅγιος Νεῖλος).
Ἐπιτρέψτε μου νά τελειώσω μέ ἕνα πραγματικό περιστατικό, τό ὁποῖο συνέβη στήν τελευταία Σύναξη τῶν Ἱεραρχῶν τοῦ Θρόνου.
Μετά τόν κόπο τῶν ἡμερῶν καί τῶν εἰσηγήσεων, τήν ὥρα τοῦ «δι’ εὐχῶν», ἀκούστηκε ἡ φωνή τοῦ Πατριάρχου: «Ὁ Νεαπόλεως νά παραμείνει. Θά ἤθελα νά τόν δῶ».
Περίμενα στό γραφεῖο τοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἐνῶ ὁ ἴδιος μοίραζε ὑπομονετικά τά ἀναμνηστικά στόν κάθε ἕναν προσωπικά. Ἀναρωτιόμουν, τί ἄραγε νά ἦταν αὐτό τό σπουδαῖο πού ἔπρεπε νά μοιραστεῖ μαζί μου, μετά τόσον κόπο;
Μέ πλησίασε χαμογελαστός, ἔβαλε τό χέρι του στό μέρος τῆς καρδιᾶς καί ἔβγαλε ἕναν φάκελο πού μέσα του κρατοῦσε ἕνα παιδικό γράμμα πρός αὐτόν:
«Παναγιώτατε, θά σᾶς παρακαλοῦσα, τό πρόγραμμα KOSMOS μέ τά Ρωμηόπουλα τῆς Πόλης καί τῆς Ἴμβρου νά συνεχισθεῖ», ἦταν τό παιδικό αἴτημα.
«Καί τώρα μέ τή σειρά μου», μοῦ εἶπε, «νά μή λησμονήσετε τά παιδιά μας», καί ἔβαλε στά χέρια μου τήν παιδική ἐπιστολή.
Παναγιώτατε,
Κρατήστε στό μέρος τῆς καρδιᾶς τήν ἀγάπη σας γιά τά παιδιά μας, γιατί αὐτά θά εἶναι πάντα τό μέλλον καί ἡ ἐλπίδα τοῦ κόσμου.
Σέ ἕναν στίχο πού ἔγινε τραγούδι τά παιδιά τῆς Μητρόπολής μας ἔγραψαν:
«Χρόνια τῆς καρδιᾶς, θά ’σαι νέος ὅσο θ’ ἀγαπᾶς».
…………………………………………………………………
Συγγνώμη ἄν σᾶς κούρασα
Εὐχαριστῶ γιά τήν ὑπομονή σας!
