Της Σοφίας Χρήστου
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι πολίτες ασχολούνται με εθελοντικές δράσεις. Μία από αυτές αφορά άτομα που είναι αποκλεισμένα από τα «διαμάντια» της λογοτεχνίας επειδή δεν μπορούν να διαβάσουν, είτε γιατί έχουν προβλήματα όρασης είτε γιατί είναι παραπληγικοί, φυλακισμένοι, αναλφάβητοι, ακόμη και μικρά παιδιά.
Για όλους αυτούς λοιπόν οι εθελοντές του δικτύου «Διαβάζω για τους Άλλους» γίνονται το μέσον για να «ακούνε με τα μάτια τους και να διαβάζουν με τη φωνή τους», όπως είναι το «μότο» τους.
Η ιστορία της γέννησης του «Διαβάζω για τους Άλλους» είναι εντυπωσιακή. «Σε συζήτηση της Αργυρώς Σπυριδάκη με τον φίλο της, Θοδωρή Τσάτσου, ο οποίος είναι τυφλός, της είπε ότι δεν μπορούσε να διαβάσει το βιβλίο για το οποίο μιλούσαν, καθώς δεν υπήρχε στην ακουστική τους βιβλιοθήκη. Έτσι, η φίλη του σκέφτηκε να του το ηχογραφήσει εκείνη, ώστε να είναι διαθέσιμο και σε εκείνον και στους υπόλοιπους ανθρώπους που είχαν προβλήματα όρασης», λέει η Βασιλική Αγγέλου, υπεύθυνη ΜΜΕ για το «Διαβάζω για τους Άλλους». «Αμέσως μετά όμως σκέφτηκε ότι, εφόσον εκείνη ήταν διατεθειμένη να ηχογραφήσει βιβλία, ίσως υπήρχαν και άλλοι άνθρωποι πρόθυμοι να ηχογραφήσουν», προσθέτει.
Η συζήτηση αυτή έγινε τον Νοέμβριο του 2014 και αμέσως η Αργυρώ δημιούργησε μια σελίδα στο Facebook, την ονόμασε «Διαβάζω για τους Άλλους» και κάλεσε εθελοντές για ηχογράφηση. Η πρώτη συνάντηση εθελοντών έγινε τον Ιανουάριο του 2015, ενώ από τον Ιούλιο του ίδιου έτους απέκτησε νομική υπόσταση ως Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ). Ο κόσμος την αγάπησε αμέσως και από τότε το δίκτυο συνεχώς αναπτύσσεται με νέες δράσεις και ιδέες. «Μέχρι τώρα έχουν εγγραφεί στο δίκτυό μας πάνω από 1.600 εθελοντές, ενώ, εκτός από την Αθήνα, έχουμε επίσης επεκταθεί σε Ηράκλειο Κρήτης, Χανιά και Θεσσαλονίκη. Πολύ συχνά, συνήθως κάθε δύο μήνες, διοργανώνουμε γενικές συναντήσεις εθελοντών, για να καλωσορίζουμε τα νέα μέλη, να ενημερώνουμε για τις δράσεις μας και να γνωριζόμαστε. Οι συναντήσεις αυτές γίνονται σε μεγάλους χώρους, που μας παραχωρούνται είτε από ιδιώτες είτε από τις τοπικές Αρχές», σημειώνει η ίδια.
Ο στόχος
Όπως εξηγεί η κ. Αγγέλου, «ουσιαστικά, ο στόχος μας είναι να προσφέρουμε τη χαρά και τη χρησιμότητα της ανάγνωσης σε ανθρώπους που δεν μπορούν να διαβάσουν. Αυτοί είναι άνθρωποι “εντυποανάπηροι” (δηλαδή, άτομα με προβλήματα όρασης ή άνθρωποι που γενικότερα για λόγους υγείας δεν μπορούν να διαβάσουν), ηλικιωμένοι, αναλφάβητοι κ.λπ.».
Εκτός όμως από τις ηχογραφήσεις, έχουν αναπτύξει δράσεις ανάγνωσης σε όλο και περισσότερα ιδρύματα. «Σε γηροκομεία, ιδρύματα παιδικής προστασίας και αλλού, οι εθελοντές μας πηγαίνουν σε σταθερή βάση, συνήθως μία φορά την εβδομάδα, και διαβάζουν live».
Τα οφέλη του εγχειρήματος
Σύμφωνα με την κ. Αγγέλου, «τα οφέλη είναι πολλά τόσο για τους εθελοντές μας όσο και για τους αποδέκτες των δράσεών μας. Μέσα από τις ηχογραφήσεις προσφέρεται η χαρά της λογοτεχνίας και της ενημέρωσης σε ανθρώπους που δεν μπορούν να διαβάσουν ένα έντυπο κείμενο. Επίσης, ηχογραφούμε βιβλία με πρακτική χρησιμότητα στην καθημερινή ζωή, όπως σχολικά, ακαδημαϊκά συγγράμματα και πανεπιστημιακές σημειώσεις, τα οποία αποτελούν βασικό κομμάτι για τη μόρφωση κάποιου. Για τους ηλικιωμένους, οι εθελοντές μας είναι μια όμορφη συντροφιά και μια ευκαιρία να ξαναθυμηθούν κείμενα που είχαν διαβάσει πιο παλιά ή να γνωρίσουν άλλα αναγνώσματα. Τα παιδάκια στα ιδρύματα παιδικής προστασίας γνωρίζουν παραμύθια και όμορφες ιστορίες, ενώ ακολουθεί δραματοποίηση του παραμυθιού μέσα από παιχνίδια. Πρόσφατα ξεκινήσαμε και εξατομικευμένες αναγνώσεις σε σπίτια, σε ανθρώπους με αναπηρίες, που δεν μπορούν να κρατήσουν ένα βιβλίο στα χέρια τους. Εκτός όμως από τους αποδέκτες των δράσεών μας, σίγουρα ωφελημένοι είμαστε και όλοι εμείς, οι εθελοντές, οι οποίοι απολαμβάνουμε υπέροχα συναισθήματα χαράς, ενθουσιασμού και αλληλεγγύης».
Η επιλογή του βιβλίου
«Μέχρι στιγμής, ηχογραφούμε βιβλία που είναι ελεύθερα πνευματικών δικαιωμάτων ή για τα οποία μάς έχουν παραχωρηθεί τα δικαιώματα από τον εκδοτικό οίκο και τον συγγραφέα. Βρισκόμαστε ωστόσο σε συνεχή επικοινωνία με τους εκδοτικούς οίκους, για να μας παραχωρούν τα δικαιώματα από όλα τα βιβλία τους. Η διάθεση των ακουστικών βιβλίων θα γίνεται σε συνεργασία με την προσβάσιμη ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Amelib του Πάντειου Πανεπιστημίου σε ανθρώπους που έχουν λάβει από επίσημο φορέα ειδικό κωδικό πρόσβασης ως “εντυποανάπηροι”», σημειώνει η υπεύθυνη ΜΜΕ του «Διαβάζω για τους Άλλους».
«Η ηχογράφηση γίνεται σε συνεργαζόμενα στούντιο, που μας παραχωρούνται κάποιες ώρες ειδικά για τον σκοπό αυτό. Ωστόσο, προσπαθούμε μέσα από χορηγίες να εξοπλίσουμε δικά μας στούντιο ηχογράφησης, τα οποία θα είναι συνεχώς διαθέσιμα στους εθελοντές μας. Κάθε εθελοντής που αναλαμβάνει ένα βιβλίο είναι υπεύθυνος για την ολοκλήρωση της ηχογράφησης, η οποία συνήθως απαιτεί αρκετά ραντεβού, ανάλογα με τον όγκο του βιβλίου», προσθέτει και συνεχίζει: «Μας έχουν προσεγγίσει αρκετές εθελοντικές και άλλες ομάδες, που ασχολούνται με το βιβλίο, όπως λέσχες ανάγνωσης, κινήματα ενεργών πολιτών κ.τ.λ. και χαιρόμαστε πολύ που βρισκόμαστε σε επαφή και ανταλλάσσουμε ιδέες. Και βέβαια υπάρχει εξαιρετική συνεργασία με τις διοικήσεις των ιδρυμάτων στα οποία διαβάζουν οι εθελοντές μας».
«Έχουμε ορισμένους χορηγούς, οι οποίοι συνήθως μας προσφέρουν είδη ή υπηρεσίες. Κάποια έξοδα (κυρίως μετακίνησης) καλύπτονται ιδιωτικά, από εθελοντές μας, ενώ γίνεται προσπάθεια να προσεγγίσουμε μεγάλες εταιρείες, ώστε μέσα από χορηγίες τους να καλύψουμε ορισμένες ανάγκες μας, όπως ο εξοπλισμός στούντιο ηχογράφησης ή τα έξοδα για την επέκταση του “Διαβάζω για τους Άλλους” σε άλλες πόλεις της Ελλάδας».
Τα επόμενα σχέδια
Τα επόμενα σχέδια του Δικτύου είναι πολλά. Μεταξύ άλλων, να επεκταθούν με δράσεις σε όσο περισσότερες πόλεις της Ελλάδας γίνεται. «Στόχος, μελλοντικά, είναι να υπάρχει σε όλες τις πόλεις της χώρας τουλάχιστον ένα στούντιο ηχογράφησης του “Διαβάζω για τους Άλλους”, κατάλληλα εξοπλισμένο, και να υλοποιούνται δράσεις live αναγνώσεων σε όλα τα ιδρύματα και στους ιδιώτες που μας χρειάζονται», λέει η κ. Αγγέλου, σημειώνοντας ότι «θέλουμε ακόμη να ηχογραφήσουμε όλα τα έντυπα κείμενα που κυκλοφορούν ήδη, ώστε να είναι διαθέσιμα σε προσβάσιμη μορφή, αλλά και κάθε νέο βιβλίο που εκδίδεται να δίνεται άμεσα στους εθελοντές μας για ηχογράφηση».
Γίνε κι εσύ εθελοντής…
Για να ενταχθεί κάποιος στο Δίκτυο «Διαβάζω για τους Άλλους», μπορεί να συμπληρώσει τη φόρμα εγγραφής νέου εθελοντή, που θα βρει στην ιστοσελίδα www.giatousallous.gr. Εκεί θα δηλώσει σε ποιες δράσεις ενδιαφέρεται να πάρει μέρος.
Επίσης, θα πρέπει να παρακολουθήσει ορισμένα σεμινάρια πρώτα, για να διασφαλιστεί πως όντως είναι έτοιμος να προσφέρει, αλλά και ο ίδιος να νιώσει περισσότερη αυτοπεποίθηση γι’ αυτό που θα κάνει. «Για να πάρει μέρος κάποιος εθελοντής σε μια δράση, περνά πρώτα από εκπαίδευση, η οποία παρέχεται από επαγγελματίες εθελοντές. Για παράδειγμα, η εκπαίδευση σε αναγνώσεις σε παιδιά περιλαμβάνει σεμινάρια για αφήγηση παραμυθιού, κατασκευή χειροτεχνίας κ.λπ., ώστε οι εθελοντές μας να είναι καλά προετοιμασμένοι γι’ αυτό που θα προσφέρουν, αλλά και οι δράσεις να είναι πραγματικά χρήσιμες στους αποδέκτες», καταλήγει η Βασιλική Αγγέλου.
Πάνω από 250 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης. Μάλιστα, προβλέπεται ότι το 2020 θα λάβουν χώρα 32 εκατομμύρια επεμβάσεις καταρράκτη, ενώ το 2000 πραγματοποιήθηκαν πάνω από 12 εκατομμύρια τέτοιες επεμβάσεις. Τέσσερις στις πέντε περιπτώσεις μπορούν να προληφθούν ή να γιατρευτούν. Να σημειωθεί, τέλος, ότι η αντιμετώπιση της τύφλωσης αποτελεί βασική προτεραιότητα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
