Του Πάνου Μπαΐλη, εφημερίδα “Παραπολιτικά”
Θα πάει τελικά ο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Αγιον Ορος για τον εορτασμό των 1.000 χρόνων της ρωσικής Μονής Αγ. Παντελεήμονος; Στο μοναστήρι το θεωρούν δεδομένο και ήδη ετοιμάζονται για τη μεγάλη μέρα. Στην Ιερά Κοινότητα, όμως, ακόμη δεν γνωρίζουν το πρόγραμμα, το οποίο θα έπρεπε να έχει ήδη γνωστοποιηθεί, κάτι που προκαλεί απορίες. Και μέσα σε όλα αυτά η ελληνική πλευρά διεκδικεί μετόχια στην Κόκκινη Πλατεία, σε Μόσχα – Οδησσό, ενώ οι Ρώσοι στην πρωτεύουσα του Αθω, στις Καρυές. Μέσα σε αυτό το κλίμα, όπου η διπλωματία θα κληθεί να δώσει λύση, η επίσκεψη του Ρώσου προέδρου είναι δεδομένο ότι -αν δεν ματαιωθεί- δεν θα λάβει τον πανηγυρικό χαρακτήρα που θα ήθελε το Πατριαρχείο Μόσχας.
Επισήμως, την πρόθεση της Ρωσικής Εκκλησίας να γιορτάσει με λαμπρότητα τα 1.000 χρόνια παρουσίας στο Αγιον Ορος την εξέφρασε τον Ιανουάριο στη Γενεύη, κατά τη σύσκεψη των Προκαθημένων των Ορθόδοξων Εκκλησιών, ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, ο οποίος ζήτησε προφορικά την άδεια από τον κ. Βαρθολομαίο να επισκεφθεί στα τέλη Μαΐου ως προσκυνητής τον Αθω. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης είπε το «ναι» και ακολούθησε σχετική επιστολή του κ. Κύριλλου στο Φανάρι. Εκτός της άδειας, ανέφερε ότι, επειδή η παρουσία του θα συμπέσει με αυτή του Ρώσου προέδρου στην Αθήνα, το «Περιβόλι της Παναγιάς» θα επισκεφθεί και ο κ. Πούτιν. Η Ιερά Κοινότητα συμφώνησε σε όλα, ωστόσο ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί εάν και ποιες εκδηλώσεις θα γίνουν τότε.
Οι διάφορες επιτροπές
Οι υπεύθυνοι της Μονής του Αγίου Παντελεήμονος, που αυτή τη στιγμή χειρίζονται τα του εορτασμού, συνεργάζονται έως έναν βαθμό με την Ιερά Κοινότητα, η οποία έχει ορίσει αρμόδια επιτροπή, που αποτελείται από τον ιερομόναχο Νικόδημο της Μονής Μεγίστης Λαύρας, τον Αντώνιο της Ιβήρων, τον Νικόδημο της Αγίου Παύλου και τον Γαβριήλ της Εσφιγμένου, ενώ από το ρωσικό μοναστήρι συμμετέχει ο μοναχός Κυρίων. Επιτροπή όμως για τον εορτασμό έχει ορίσει και το Κρεμλίνο, της οποίας προεδρεύει ο στενός συνεργάτης του Ρώσου προέδρου, Αλεξέι Μπέλοφ. Παρά την κινητοποίηση, η Ιερά Κοινότητα ακόμη δεν έχει καταλήξει στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων, ούτε καν για το αν αυτές θα περιοριστούν στο ρωσικό μοναστήρι ή θα ολοκληρωθούν στις Καρυές. Αυτό σημαίνει ότι οι μοναχοί του Αγίου Παντελεήμονος θα καταρτίσουν μόνοι τους το πρόγραμμα, ενώ θα συντάξουν και τον κατάλογο με τους επίσημους προσκεκλημένους. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο κ.κ. Βαρθολομαίος δεν θα παραστεί στις εκδηλώσεις και λόγω της Πανορθοδόξου Συνόδου, που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο. Οι Ρώσοι πάντως θα επιδιώξουν να τιμήσουν με μεγάλη λαμπρότητα τα 1.000 χρόνια παρουσίας τους στον Αθω, γεγονός όμως που φέρνει στην επιφάνεια «παλιές έχθρες».
Η Ρωσική Εκκλησία τα τελευταία χρόνια επιχειρεί να αυξήσει την επιρροή της στο Αγιον Ορος, ακόμη και με αύξηση των μαθητών που φοιτούν στην Αθωνιάδα Ακαδημία! Αυτό, βεβαίως, αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου, αφού οι Ρώσοι το τελευταίο διάστημα έχουν έρθει αρκετά κοντά και με τους μοναχούς του ρουμανικού, του σερβικού και του βουλγαρικού μοναστηριού, αναδεικνύοντας τη… θρησκευτική διπλωματία ως εργαλείο για την αύξηση της επιρροής τους στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Και σαν να μην έφτανε αυτό, επισήμως πλέον διεκδικούν από την Ιερά Κοινότητα μετόχια τα οποία ανήκουν σε ελληνικές μονές. Οπως έχει γίνει γνωστό, ζητούν τις σκήτες του Αγίου Ανδρέα, που ανήκουν στη Μονή Ιβήρων και βρίσκονται στις Καρυές, και του Προφήτη Ηλία, που ανήκουν στη Μονή Παντοκράτορος.
Την ίδια στιγμή, και η Ιερά Κοινότητα δεν μένει με σταυρωμένα τα χέρια. Διεκδικεί ένα μετόχι, τη Μονή του Αγίου Νικολάου, η οποία βρίσκεται μόλις 100 μέτρα από την Κόκκινη Πλατεία και κάποτε ανήκε στη Μονή Ιβήρων. Ακόμη, διεκδικεί μετόχια στην Οδησσό, όπως και παλιά χειρόγραφα, τα οποία έχουν βγει παράνομα από τον Αθω και βρίσκονται στη Ρωσία. Ολα αυτά είναι σε γνώση του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Μάλιστα, τελευταία αντέδρασε έντονα σε όσα υποστήριξε ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων (σ.σ.: Εχει οριστεί υπεύθυνος για τις εορταστικές εκδηλώσεις στο Αγιον Ορος) περί παρεμπόδισης από το Φανάρι Ρώσων μοναχών να επισκεφθούν την αθωνική πολιτεία.
Οι καταγγελίες εξόργισαν τον κ.κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος με επιστολή του προς την Ιερά Κοινότητα έκανε λόγο για «επιχείρηση ιδιότυπης αυτονόμησης του Αγίου Ορους», αλλά και αλλοίωσης του χαρακτήρα του από τη μεγάλη προσέλευση αλλοδαπών μοναχών. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, μάλιστα, πρότεινε οι αλλοδαποί μοναχοί να μην ξεπερνούν το 10% της μοναστικής κοινότητας.
